Małoporek miękki (Leptoporus mollis (Pers.) Quél.) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].

Małoporek miękki
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

Irpicaceae

Rodzaj

małoporek

Gatunek

małoporek miękki

Nazwa systematyczna
Leptoporus mollis (Pers.) Quél.
Enchir. Fung. (Paris): 175 (1886)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji: Leptoporus, Irpicaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1796 Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Boletus mollis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 roku Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Leptoporus[1].

Ma ponad 20 synonimów. Niektóre z nich:

  • Fomes erubescens (Fr.) Bigeard & H. Guill. 1913
  • Leptoporus erubescens (Fr.) Bourdot & Galzin 1925
  • Polystictus mollicomus (Britzelm.) Bigeard & H. Guill. 1913
  • Polystictus mollis (Pers.) Bigeard & H. Guill. 1913
  • Tyromyces erubescens (Fr.) Donk 1933
  • Tyromyces mollis (Pers.) Kotl. & Pouzar 1959[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Stanisław Domański w 1967 r. opisywał ten gatunek pod nazwą białak miękki[3].

Morfologia

edytuj
Owocnik

Bokiem przyrośnięty do podłoża, rzadziej rozpostarty. Zazwyczaj owocniki wyrastają pojedynczo. Mają kopytkowaty lub stożkowaty kształt o rozmiarach 1 × 3 × 2 cm, czasami są wydłużone, półeczkowate. Górna powierzchnia początkowo równa, potem pomarszczona, białoróżowa lub blado czerwonawopurpurowa, u starszych owocników purpurowobrązowa. Hymenofor początkowo białawy, potem bladoczerwonawy, brązowy, ciemnobrązowy. Pory o kształcie od okrągłego do wielokątnego, w liczbie 34 na 1 mm. Kontekst słabo strefowany, początkowo o barwie od kremowej do różowawej, potem blado różowobrązowy, miękki, gąbczasty, o grubości do 7 mm. Warstwa rurek ma grubość do 1 cm i odróżnia się barwą od kontekstu – jest ciemnopurpurowobrązowa[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki generatywne w kontekście proste, septowane, rzadko tylko rozgałęzione. Mają grubość 2,5–5 μm. Strzępki tramy podobne, występują też strzępki o długich komórkach z licznymi gutulami. Brak cystyd i innych płonnych elementów hymenium. Podstawki 4–sterygmowe, o rozmiarach 16–20 × 4–5 μm ze sprzążką u podstawy. Zarodniki kiełbaskowate, hialinowe, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 5–6 × 1,5–2 μm[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i północnych rejonach Azji[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii i Holandii, w Niemczech jest rzadki[3].

Rozwija się na martwym drewnie drzew iglastych, takich, jak; jodła, modrzew, świerk, sosna i daglezja[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-19] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2017-10-03] (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c Leptoporus mollis [online], Mycobank [dostęp 2017-10-03].
  5. Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-10-03].
  6. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.