Makia (roślina)

rodzaj roślin

Makia[5] (Maackia Raf.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje 9 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje południową część Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, Półwysep Koreański, Japonię i wschodnie Chiny[6][4] (w Chinach obecnych jest siedem gatunków[7]). Są to drzewa i krzewy rosnące w lasach liściastych strefy umiarkowanej oraz strefy ciepłej i subtropikalnej, często w lasach świetlistych, zarówno w niższych położeniach, jak i na obszarach górskich[6].

Makia
Ilustracja
Makia amurska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

makia

Nazwa systematyczna
Maackia Maximowicz et Ruprecht
Bull. Cl. Phys.-Math. Acad. Imp. Sci. Saint-Pétersbourg ser. 2. 15: 143. 27 Nov 1856
Typ nomenklatoryczny

M. amurensis Maximowicz et Ruprecht[3]

Synonimy
  • Buergeria Miq.[4]

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne[8], a zwłaszcza makia amurska M. amurensis, która bywa sadzona w Ameryce Północnej i Europie, także w Polsce[5], aczkolwiek zwykle tylko w kolekcjach dendrologicznych[9]. Gatunek ten wykorzystywany jest w Azji jako źródło cenionego drewna używanego w meblarstwie i do wyrobu elementów wykończeniowych w budownictwie, drobnych wyrobów drewnianych i narzędzi. Jest sadzony w celu przeciwdziałania erozji, jako roślina miododajna i na paszę[6].

Nazwa rodzajowa upamiętnia Richarda Maaka (1825–1886), niemieckiego badacza Syberii[6].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Krzewy i drzewa do 20 m wysokości[9][7].
Liście
Sezonowe, skrętoległe, bez przylistków. Blaszka nieparzysto pierzasto złożona. Listków jest 5–17 i osadzone są one mniej lub bardziej naprzeciwlegle na osi liścia, która u nasady nie jest zgrubiała i nie osłania pąków. Blaszki listków są całobrzegie[9][7].
Kwiaty
Zebrane w gęste grona, czasem rozgałęzione, wzniesione, wyrastające na końcach pędów, z odpadającymi przysadkami. Kwiaty motylkowe, ale z płatkami łódeczki tylko częściowo zrośniętymi, białymi. Kielich u nasady rurkowaty, z 5 nierównymi ząbkami. Pręcików 10, o nitkach zrastających się tylko u nasady. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną, gęsto owłosioną zalążnią zawierającą 1–5 zalążków[9][7], z lekko wygiętą szyjką słupka zwieńczoną drobnym znamieniem[7].
Owoce
Strąki spłaszczone, jajowate do silnie wydłużonych i równowąskich, proste lub skręcone, czasem też oskrzydlone. Nasiona eliptyczne, spłaszczone[7].
Rodzaje podobne
Strączyn Cladrastis ma pąki schowane przez nabrzmiałą nasadę liścia i listki na osi liścia ułożone skrętolegle. Salweenia ma wąskie listki (do 4 mm). Ormosia u części gatunków owoce zdrewniałe i walcowate, nasiona ponad 1 cm średnicy, listków mniej – zwykle od 3 do 11[7].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów plemienia Sophoreae z podrodziny bobowatych właściwych (Faboideae) z rodziny bobowatych (Fabaceae)[2][10]. Rodzaj wskazywany jest jako blisko spokrewniony z rodzajem szupin Sophora[6].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2022-01-11] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-11] (ang.).
  3. Maackia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-11].
  4. a b c d Maackia Rupr.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-11].
  5. a b Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 369, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599.
  6. a b c d e G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 242. ISBN 978-1-900347-80-8.
  7. a b c d e f g Bojian Bao & Michael A. Vincent: Maackia Ruprecht. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-11].
  8. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 548, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  9. a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 282. ISBN 0-333-73003-8.
  10. Genus Maackia Maxim. & Rupr.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-11]. (ang.).