Medeola wirgińska (Medeola virginiana L.) – gatunek wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z monotypowego rodzaju medeola (Medeola L.) z rodziny liliowatych, występujący we wschodniej Ameryce Północnej, introdukowany na Bermudach[4]. Zasiedla wilgotne zbocza i lasy mieszane. Występuje na wysokości do 1600 m n.p.m.[5]

Medeola wirgińska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

liliowce

Rodzina

liliowate

Podrodzina

Lilioideae

Rodzaj

medeola

Gatunek

medeola wirgińska

Nazwa systematyczna
Medeola virginiana L.[3]
Sp. Pl.: 339 (1753)
Synonimy
  • Medeola virginica Christm.
  • Medeola verticillifolia Stokes
  • Gyromia virginica (Christm.) Nutt.
  • Gyromia acuminata Raf.
  • Gyromia cuneata Raf.

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od mitycznej Medei, żony Jazona; epitet gatunkowy odnosi się do stanu Wirginia w Stanach Zjednoczonych[6].

Morfologia edytuj

Pęd podziemny
Jednoroczne, stożkowe, białe, bulwopodobne kłącze, o rozmiarach 3–8×1 cm.
Łodyga
Pęd naziemny nierozgałęziony, smukły, o długości od 20 do 90 cm.
Liście
Liście położone w dwóch okółkach, siedzące lub krótkoogonkowe. Okółek proksymalny złożony z od 5 do 12 liści o blaszkach podługowato-odwrotnielancetowatych, całobrzegich, o wymiarach 6–16×1,5–5 cm. Okółek dystalny złożony z 3–5 liści o blaszce jajowatej, zaokrąglonej u nasady, o wymiarach 2,5–5×1,5–4 cm.
Kwiaty
Kwiaty zebrane po 2–9 w baldachowaty kwiatostan. Okwiat pojedynczy, sześciolistkowy. Listki okwiatu o długości 6–10 mm, podobnej wielkości, żółtawo-zielone, odchylone. Pręciki o podługowatych główkach. Zalążnia górna, trójkomorowa, przechodząca w trzy odchylone szyjki słupka, często purpurowe. Szypułki zwisłe lub rozpostarte w okresie kwitnienia, wzniesione w czasie owocowania.
Owoce
Ciemnopurpurowe do czarnych, kuliste jagody, o średnicy 5–14 mm.
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 14[5].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016) rodzaj zaliczany jest do podrodziny Lilioideae w rodzinie liliowatych Liliaceae, należącej do kladu liliowców w obrębie jednoliściennych[2].

W systemie Takhtajana z 1997 i w systemie Reveala z 1999 takson ten tworzył monotypową rodzinę Medeolaceae Takhtajan, 1987[7][8].

Zastosowanie edytuj

Rośliny spożywcze
Kłącze tej rośliny jest jadalne. Ma smak i zapach owoców ogórka[5].
Rośliny lecznicze
Liście medeoli wirgińskiej były używane przez Irokezów jako środek przeciwdrgawkowy u dzieci[5].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-10-11] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
  4. Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-09-19]. (ang.).
  5. a b c d Frederick H. Utech: Flora of North America. Vol. 26: Liliaceae. [dostęp 2011-09-19]. (ang.).
  6. David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge: Cambridge University Press, 2008, s. 253, 402. ISBN 978-0-521-86645-3. (ang.).
  7. James L. Reveal: Reveal System of Classification. University of Maryland. [dostęp 2022-01-02].
  8. Armen Takhtajan: Diversity and Classification of Flowering Plants. New York: Columbia University Press, 1997, s. 486-487. ISBN 0-231-10098-1.