Wirginia
Wirginia (ang. Virginia) – stan w Stanach Zjednoczonych na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego.
| |||||
| |||||
| 10. stan od 25 czerwca 1788 | |||||
| |||||
| Dewiza: Sic semper tyrannis (Taki los spotyka zawsze tyranów) | |||||
| Państwo |  Stany Zjednoczone
| ||||
| Stolica | Richmond | ||||
| Kod ISO 3166-2 | US-VA | ||||
| Gubernator | Ralph Northam (D) | ||||
| Powierzchnia | 110 787[1] km² | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
8 470 020[2] | ||||
| • gęstość | 69,03 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | UTC-05:00 UTC-04:00 | ||||
| Języki urzędowe | angielski | ||||
Położenie na mapie USA
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Stany Zjednoczone
| |||||
Stan ten na północy graniczy z Wirginią Zachodnią i Marylandem oraz z Dystryktem Kolumbii, na zachodzie z Kentucky, a na południu z Tennessee i Karoliną Północną. Od wschodu znajduje się wybrzeże Oceanu Atlantyckiego oraz zatoka Chesapeake.
Symbolami Wirginii są ptak kardynał i kwiat derenia.
Warunki naturalneEdytuj
We wschodniej części stanu występują tereny nizinne, a w zachodniej wyżynne i górzyste (Appalachy). Najwyższy szczyt, Mount Rogers, wznosi się 1746 m n.p.m[3]. Klimat jest podzwrotnikowy morski.
DemografiaEdytuj
Na podstawie spisu ludności z roku 2010 stwierdzono, że stan Wirginia liczył 8 001 024 mieszkańców, co oznaczało wzrost o 922 511 (13,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowiły 6,0% populacji, 22,1% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,0% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,8% ludności stanu stanowiły kobiety[4].
JęzykEdytuj
W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami były[5]:
- język angielski – 85,87%,
- język hiszpański – 6,41%,
- język koreański – 0,77%,
- język wietnamski – 0,63%,
- język tagalog – 0,56%.
Rasy i pochodzenieEdytuj
69,7% mieszkańców stanowiła ludność biała (61,9% nie licząc Latynosów), 19,8% to Murzyni lub Afroamerykanie, 6,8% to Azjaci, 3,0% było rasy mieszanej, 0,5% to rdzenna ludność Ameryki i 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowili 9,4% ludności stanu[4].
Do największych grup należały osoby pochodzenia niemieckiego (10,4%), „amerykańskiego” (9,0%), irlandzkiego (8,9%) i angielskiego (8,9%). Do innych większych grup należały osoby pochodzenia włoskiego (328,2 tys.), szkockiego (307,3 tys.), afrykańskiego (209,1 tys.), francuskiego (182,7 tys.), salwadorskiego (182,7 tys.), meksykańskiego (172,8 tys.), polskiego (147 tys.) i portorykańskiego (96,6 tys)[6][7].
Wśród ludności azjatyckiej największe grupy stanowiły osoby pochodzenia hinduskiego (131,2 tys.), chińskiego (75,3 tys.), filipińskiego (72,7 tys.), koreańskiego (72,1 tys.) i wietnamskiego (59,8 tys.)[6].
ReligiaEdytuj
Struktura religijna w 2014 r.[8]:
- protestanci – 58%:
- baptyści – 26%,
- metodyści – 6%,
- zielonoświątkowcy – 6%,
- bezdenominacyjni – 5%,
- pozostali – 15% (głównie: kalwini, anglikanie, campbellici, luteranie, uświęceniowcy, anabaptyści i adwentyści dnia siódmego[9]),
- bez religii – 20% (w tym: 4% agnostycy i 2% ateiści),
- katolicy – 12%,
- pozostałe religie – 10% (w tym: muzułmanie, mormoni, żydzi, buddyści, świadkowie Jehowy, prawosławni, hinduiści, unitarianie, bahaiści i sikhowie[9]).
Podział administracyjnyEdytuj
Stan Wirginia podzielony jest na 95 hrabstw oraz 39 miast niezależnych, niewchodzących w skład żadnego z hrabstw.
| Miasto | Hrabstwo | Liczba mieszkańców | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Virginia Beach | Virginia Beach | 437 994 | |||||||
| 2 | Norfolk | Norfolk | 242 803 | |||||||
| 3 | Chesapeake | Chesapeake | 222 209 | |||||||
| 4 | Richmond | Richmond | 204 214 | |||||||
| 5 | Newport News | Newport News | 180 719 | |||||||
| 6 | Alexandria | Alexandria | 139 966 | |||||||
| 7 | Hampton | Hampton | 137 436 | |||||||
| 8 | Roanoke | Roanoke | 97 032 | |||||||
| 9 | Portsmouth | Portsmouth | 95 535 | |||||||
| 10 | Lynchburg | Lynchburg | 75 568 | |||||||
HistoriaEdytuj
- 1606 – wydanie Pierwszej karty Wirginii
- 1607 – przywiezienie przez statki londyńskiej Kompanii Wirginii (nazwa pochodziła od przydomka królowej Anglii Elżbiety I Tudor) na wyspę u ujścia rzeki James do zatoki Chesapeake grupy osadników i założenie Jamestown, pierwszej osady angielskiej w Nowym Świecie
- 1608 – sprowadzenie do osady grupy polskich rzemieślników
- 1619 – sprowadzenie pierwszych murzyńskich niewolników; strajk polskich rzemieślników
- 1781 – oblężenie Yorktown podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych
- 25 czerwca 1788 – ratyfikacja amerykańskiej konstytucji
- 1861 – przystąpienie do konfederacji stanów południowych. Richmond staje się stolicą konfederacji; hrabstwa zajęte przez wojska Unii oddzieliły się i przystąpiły w 1863 do Unii jako nowy stan Wirginia Zachodnia. Do 1865 obszar stanu był terenem walk wojny secesyjnej, nakierowanych na zdobycie Richmond.
- 1870 – Wirginia ponownie oficjalnie przystąpiła do Unii.
GospodarkaEdytuj
Sektor usług jest obecnie największym segmentem gospodarki stanu Wirginia. Do głównych pracodawców należą handel detaliczny i hurtowy, usługi zdrowotne i socjalne, oraz sektor publiczny (rząd federalny, stanowy i samorządowy). Znaczącym źródłem zatrudnienia są także usługi profesjonalne, naukowe i techniczne[10].
EnergiaEdytuj
Wirginia ma ponad 50 aktywnych kopalń węgla, a jej porty są wiodącymi eksporterami amerykańskiego węgla. Jednak większość energii elektrycznej w Wirginii wytwarza gaz ziemny, który sprowadzany jest głównie z wybrzeża Zatoki Perskiej i z regionów Appalachów. Znaczącym źródłem energii elektrycznej są także elektrownie jądrowe[11].
RolnictwoEdytuj
Rolnictwo stanowi obecnie zaledwie niewielką część bogactwa stanu. Drób, bydło i produkty mleczne są głównymi produktami rolnymi. W XVII wieku osadnicy europejscy nauczyli się od rdzennej ludności uprawy tytoniu. Chociaż obecnie dominują inne produkty, tytoń nadal występuje w południowym regionie Piedmontu[10]. Do innych produktów przynoszących największy zysk należą: soja, kukurydza, siano, jajka i jabłka[12].
UczelnieEdytuj
- Appalachian School of Law
- Averett College
- Bluefield College
- Bridgewater College
- Christendom College
- Christopher Newport University
- College of Health Sciences
- College of William & Mary
- Eastern Mennonite University
- Eastern Virginia Medical School
- Emory and Henry College
- Ferrum College
- George Mason University
- George Washington University Virginia Campus
- Hampden-Sydney College
- Hampton University
- Hollins University
- Institute of Textile Technology
- James Madison University
- Liberty University
- Longwood University
- Lynchburg College
- Marine Corps University
- Mary Baldwin College
- Marymount University
- Norfolk State University
- Northern Virginia Community College
- Old Dominion University
- Radford University
- Randolph-Macon College
- Randolph-Macon Woman's College
- Regent University
- Roanoke College
- Saint Paul's College
- Shenandoah University
- Southern Virginia College
- Sweet Briar College
- University of Mary Washington
- University of Richmond
- University of Virginia's College at Wise
- Uniwersytet Wirginii
- Uniwersytet Wspólnoty Wirginii
- Virginia Intermont College
- Virginia Military Institute
- Virginia Polytechnic Institute and State University
- Virginia State University
- Virginia Union University
- Virginia Wesleyan College
- Washington and Lee University
PrzypisyEdytuj
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates (ang.). U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09].
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Virginia, www.census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
- ↑ Mount Rogers (ang.). Geographic Names Information System (GNIS). [dostęp 2020-02-08].
- ↑ a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Virginia; UNITED STATES, www.census.gov [dostęp 2019-02-08] (ang.).
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-02-08].
- ↑ a b U.S. Census Bureau, ACS DEMOGRAPHIC AND HOUSING ESTIMATES; 2013-2017 American Community Survey 5-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-08] (ang.).
- ↑ U.S. Census Bureau, SELECTED SOCIAL CHARACTERISTICS IN THE UNITED STATES; 2017 American Community Survey 1-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-08] (ang.).
- ↑ Religion in America: U.S. Religious Data, Demographics and Statistics, Pew Research Center [dostęp 2019-02-08] (ang.).
- ↑ a b Virginia - Religious Traditions, 2010, www.thearda.com [dostęp 2019-02-08].
- ↑ a b Virginia - Economy, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-02-08] (ang.).
- ↑ Virginia - State Energy Profile Analysis - U.S. Energy Information Administration (EIA), www.eia.gov [dostęp 2019-02-08].
- ↑ Hannah Patterson, Virginia's Top 10 Agricultural Commodities, Farm Flavor, 21 stycznia 2019 [dostęp 2019-02-08] (ang.).