Mediusella bernieri

*Mediusella bernieri*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	Sarcolaenaceae
Rodzaj	Mediusella
Gatunek	Mediusella bernieri
	Nazwa systematyczna
	Mediusella bernieri (Baill.) Hutch.; Fam. Fl. Pl., ed. 3: 348 (1973)
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mediusella bernieri (Baill.) Hutch. – gatunek roślin z monotypowego rodzaju Mediusella (Cavaco) Hutchinson, należącego do rodziny Sarcolaenaceae, występujący endemicznie w północno-wschodniej części Madagaskaru^[5], na obszarze od masywu Ankotekona do miasta Vohemar^[6].

Morfologia

Pokrój: Małe drzewka lub krzewy o wysokości do 8 m. Pień o średnicy do 20 cm. Młode gałązki spłaszczone, nagie; starsze nagie, z białymi przetchlinkami^[6].

Liście: Ulistnienie naprzeciwległe. Liście skórzaste, nagie, o wielkości 3–6 × 2–4 cm, jasnozielone z wierzchu i matowozielone do białawych w części spodniej, o blaszce drobno ząbkowanej, szeroko jajowatej, nasadzie zaokrąglonej do sercowatej i wierzchołku tępym do zaokrąglonego, czasami ostrym. Użyłkowanie liścia pierzaste, żyłka główna żółtawa, żyłki boczne 5–12 z każdej strony. Ogonek liściowy o długości 6–11 mm. Przylistki brązowe, nagie, występujące w parach, wolne, wcześnie zrzucane^[6].

Kwiaty: Kwiaty zebrane po 2-3 w wierzchotkę, rzadko pojedyncze. Szypułka o długości 1-2 mm. Wsparte nagą, zieloną, urnowatą okrywą, o długości 3–10 mm i szerokości 3–8 mm, zakończoną 8–10 trójkątnymi ząbkami. Okwiat o długości 1,4–2,2 cm. Działki kielicha trzy, zielone, odwrotnie jajowate, głęboko wcięte, trwałe, nachodzące na siebie, doosiowo często owłosione, odosiowo nagie, zamknięte w okrywie. Pięć płatków korony białych do jasnożółtych, jajowatych, głęboko wciętych, trwałych, wykrzywionych, wyrastających ponad okrywę na długość 7–11 mm. Od 20 do 50 pręcików o długości 6–12 mm, położonych w 1–2 okółkach, na białych do zieleniejących nitkach, wolnych, smukłych, o nierównej długości. Pylniki żółte, z dwoma woreczkami pyłkowymi, pękające przez podłużną szczelinę. Słupek górny, zalążnia jajowata, trójkomorowa, rowkowana, owłosiona, o wysokości 3–7 mm. Szyjka słupka zielona, smukła, naga, o długości 4–8 mm. Znamię żółte, główkowate, o szerokości 2 mm^[6].

Owoce: Jajowate, rowkowane, o wielkości 6–11 × 4–9 mm, zwykle częściowo zamknięte w cienkiej okrywie, zawierające od 2 do 3 nasion^[6].

Biologia

Wieloletnie fanerofity i nanofanerofity^[5]. Kwitną i owocują od lutego do lipca^[6].

Ekologia

Siedlisko: Lasy kserofityczne, na piaskowcach, wapieniach oraz skałach metamorficznych i magmowych, na wysokości od 50 do 300 m n.p.m.^[6]

Systematyka

Gatunek z monotypowego rodzaju Mediusella (Cavaco) Hutchinson, w rodzinie Sarcolaenaceae^[3]. W niektórych ujęciach w obrębie rodzaju wyróżniany jest też gatunek Mediusella arenaria (F. Gérard) Hong-Wa^[6], w innych uznawany za synonim Leptolaena arenaria (F.Gérard) Cavaco^[7]. Rodzaj Mediusella jest siostrzany dla Xerochlamys^[6].

Nazewnictwo

Nazwa rodzaju pochodzi od łacińskiego słowa medius, oznaczającego „średni” oraz zdrobniającego formantu -ella i odnosi się do wielkości roślin^[8].

Lokalna nazwa tych roślin w języku malgaskim to zahana^[6].

Synonimy nomenklatoryczne^[5]

Leptolaena bernieri Baill., Bull. Mens. Soc. Linn. Paris 1: 564 (1886)
Xerochlamys bernieri (Baill.) H.Perrier, Bull. Soc. Bot. France 78: 59 (1931).

Zagrożenie i ochrona

Gatunek zagrożony wyginięciem. Ujęty w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN (2020.2) ze statusem EN. Roślina występuje w 5 lokalizacjach na obszarze 108 km². Znanych jest 9 subpopulacji tego gatunku, z których cztery występują na obszarach chronionych. Odnotowywany jest ciągły spadek liczebności roślin tego gatunku z powodu niszczenia siedlisk w wyniku działalności rolniczej, pożarów i eksploatacji drewna^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-16] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).
↑ ^a ^b M.M. Rabarimanarivo M.M., Mediusella bernieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-16] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Cynthia Hong Wa. Endemic families of Madagascar. XII. Resurrection and taxonomic revision of the genera Mediusella (Cavaco) Hutchinson and Xerochlamys Baker (Sarcolaenaceae). „Adansonia”. 31 (2), s. 311-339, 2009. DOI: 10.5252/a2009n2a7.
↑ Mediusella arenaria. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-07-18].
↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-86645-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-16] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).

[iucn-4] M.M. Rabarimanarivo M.M., Mediusella bernieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-16] (ang.).

[kew-5] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).

[rev-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Cynthia Hong Wa. Endemic families of Madagascar. XII. Resurrection and taxonomic revision of the genera Mediusella (Cavaco) Hutchinson and Xerochlamys Baker (Sarcolaenaceae). „Adansonia”. 31 (2), s. 311-339, 2009. DOI: 10.5252/a2009n2a7.

[7] Mediusella arenaria. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-07-18].

[nop-8] David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-86645-3.

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[7]

[8]