Meier Eidelheit
Meier (Maks) Eidelheit (ur. 16 lipca 1910[1] w Janowie, zm. w marcu 1943)[2] – polski matematyk, przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej.
| Data i miejsce urodzenia |
16 lipca 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1943 |
| Specjalność: matematyka | |
| Alma Mater |
Uniwersytetet Jana Kazimierza we Lwowie |
Życiorys edytuj
Urodził się 16 lipca 1910 roku w Janowie. Ojciec, Ozijas Eidelheit, był robotnikiem w tartaku. Uczęszczał do V Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie. Maturę zdał 8 czerwca 1929 roku[3]. W 1933 roku ukończył studia matematyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[4]. Praca magisterska nosiła tytuł Teoria sumowalności. W 1938 roku obronił na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu rozprawę doktorską O rozwiązywaniu układów równań liniowych o nieskończenie wielu niewiadomych, napisaną pod kierunkiem Stefana Banacha. Brał udział w seminariach prowadzonych przez Banacha i Mazura, w 1935 roku został członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Jak wielu innych młodych naukowców nie mógł liczyć na etat na Uniwersytecie. W roku 1939 Eidelheit był praktykantem w IX Gimnazjum im. J. Kochanowskiego we Lwowie a dorabiał udzielając korepetycji[4].
Bywał uczestnikiem spotkań matematyków w kawiarni Szkockiej we Lwowie. W Księdze Szkockiej znajduje się pięć problematów autorstwa Eidelheita. Pierwszy z 1938 roku, ostatni, nr 188 z 1940 roku[4].
Po zajęciu Lwowa przez Sowietów, w 1940 podjął pracę w Katedrze Analizy II na Państwowym Uniwersytecie im. Iwana Franki. Jego przełożonym był Hugo Steinhaus. Po pewnym czasie przeniesiono go do Katedry Algebry, prowadzonej przez Żylińskiego. W marcu 1941 roku Rada Naukowa Uniwersytetu nadała mu tytuł docenta nauk fizyczno-matematycznych[3].
Hugo Steinhaus w swoich Wspomnieniach i zapiskach podaje, że Meier Eidelheit zginął w jednych z pogromów Żydów w czerwcu 1941 roku. Bardziej wiarygodną datę śmierci podaje redakcja „Wiadomości Matematycznych” z 1948 roku. Eidelheit został zamordowany przez Niemców w 1943 roku[3]. Potwierdza to również we wspomnieniach filozof Roman Ingarden.
Autor 12 prac naukowych.
Dorobek edytuj
Eidelheit zajmował się głównie analizą funkcjonalną. Udowodnił on wariant twierdzenia o oddzielaniu dla zbiorów wypukłych w przestrzeniach unormowanych[5] (które przenosi się na przestrzenie liniowo-topologiczne) nazywane czasem twierdzeniem Eidelheita o oddzielaniu[6]. Udowodnił twierdzenie nazywane czasem twierdzeniem Eidelheita:
- Niech X i Y będą przestrzeniami unormowanymi oraz niech ℬ(X) i ℬ(Y) oznaczają algebry operatorów liniowych i ograniczonych odpowiednio na X i Y wyposażone w normę operatorową. Wówczas X iY są izomorficzne jako przestrzenie unormowane wtedy i tylko wtedy gdy algebry Banacha ℬ(X) i ℬ(Y) są izomorficzne jako algebry[7].
Publikacje edytuj
- Zur heorie der konvexen Mengen in linearen normierten Räumen, Studia Mathematica, 6 (1936)
- Über lineare Gleichungen in separablen Räumen, Studia Mathematica, 6 (1936)
- Zur heorie der Systeme linearer Gleichungen, Studia Mathematica, 6 (1936)
- Sur les systèmes d’équations linéaires à inûnité d’inconnues, C. R. Acad. Sci. Paryż 205 (1937)
- Zur heorie der Systeme linearer Gleichungen. II, Studia Mathematica, 7 (1938)
- Eine Bemerkung über die Räume vom Typus (F), Studia Mathematica, 7 (1938), 1
- O rozwiązywaniu układów równań linjowych o nieskończenie wielu niewiadomych, Wiadomości Matematyczne 46 (1938), Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, UJK, Lwów 1938[8]
- Überlineare Gleichungen in separablen Räumen. II, Studia Mathematica, 8 (1939),
- Eine Bemerkung über lineare topologische Räume, Revista Ci., Lima 42
- Concerning rings of continuous functions, Ann. of Math. 41 (1940),
- On isomorphisms of rings of linear operators, Studia Mathematica, 9 (1940)
Przypisy edytuj
- ↑ Айдельгайт Майєр (Eidelheit Meier) [online], www.mmf.lnu.edu.ua [dostęp 2019-04-21] (ukr.).
- ↑ L. Maligranda, Meier (Maks) Eidelheit (1910-1943), „Wiadomości Matematyczne”, T. 51, Nr 1, 2015, ISSN 2080-5519 [dostęp 2022-05-25] (pol.).
- ↑ a b c d e f Lech Maligranda (Luleå), Meier (Maks) Eidelheit (1910–1943), „Wiadomości Matematyczne”, 2015, s. 31.
- ↑ a b c Eidelheit Meier | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-05-25].
- ↑ M. Eidelheit, Zur Theorie der konvexen Mengen in linearen normierten Räumen, „Studia Math.”, 6, 1936, s. 104–111.
- ↑ Robert E. Megginson: An Introduction to Banach Space Theory. Springer-Verlag: New York, 1998, s. 339-345, seria: Graduate Texts in Mathematics 183, s. 179
- ↑ M. Eidelheit, On isomorphisms of rings of linear operators, „Studia Math.”, 9, 1940, s. 97–105.
- ↑ O rozwiązywaniu układów równań linjowych o nieskończenie wielu niewiadomych - Pomorska Biblioteka Cyfrowa [online], pbc.gda.pl [dostęp 2022-05-25] (pol.).
Bibliografia edytuj
- L. Maligranda, Meier (Maks) Eidelheit (1910–1943), Wiadom. Mat. 51 (2015), ss. 31–59.