Met-enkefalina

Met-enkefalina – endogenny peptyd opioidowy z grupy enkefalin, działający jako neuroprzekaźnik. Występuje naturalnie w wielu tkankach zwierzęcych, w tym ludzkich. Często nazywana jest opioidowym czynnikiem wzrostu (OGF).

Met-enkefalina

Nazewnictwo Inne nazwy i oznaczenia ang. opioid growth factor
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C27H35N5O7S
Masa molowa	573,67 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	58569-55-4
PubChem	443363
DrugBank	DB12668
InChI InChI=1S/C27H35N5O7S/c1-40-12-11-21(27(38)39)32-26(37)22(14-17-5-3-2-4-6-17)31-24(35)16-29-23(34)15-30-25(36)20(28)13-18-7-9-19(33)10-8-18/h2-10,20-22,33H,11-16,28H2,1H3,(H,29,34)(H,30,36)(H,31,35)(H,32,37)(H,38,39)/t20-,21-,22-/m0/s1 InChIKey YFGBQHOOROIVKG-FKBYEOEOSA-N
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-09-18] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów octan met-enkefaliny hydrat Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki).

Jednym z głównych miejsc występowania met-enkefaliny jest segment II rogu grzbietowego rdzenia kręgowego, a także w ośrodkowym układzie nerwowym. Powstaje z prekursora – proenkefaliny A, która jest kodowana przez gen PPE. Gen ten koduje białko składające się z 267 aminokwasów, w tym sześciu sekwencji met-enkefaliny oraz jedną sekwencję leu-enkefaliny, heptapeptydu Met-enkefalina-Arg6-Phe7 i oktapeptydu met-kefalina-Arg6-Phe7-Leu8. Enkefaliny zostają uwolnione z proenkefaliny poprzez działanie proteazy, nie pochodzą natomiast z β-endorfin, których pro hormonem jest proopiomelanokortyna. Analogiczna do grupy 3-hydroksylowej w morfinie uważana jest reszta tyrozyny (pozycja 1). Oprócz roli neuroprzekaźnika met-enkefalina posiada także aktywność cytokin, do których zazwyczaj nie jest zaliczany z powodu swoich niewielkich rozmiarów. Wpływa on na komórkę poprzez oddziaływanie z receptorem nazwanym Zeta (ζ), ponieważ uważano, że jest kolejnym receptorem opioidowym. Jednak po zsekwencjonowaniu został nazwany receptorem opioidowego czynnika wzrostu (OGFr). Receptory OGF zidentyfikowano w wielu prawidłowych oraz nowotworowych komórkach i tkankach, które nie wykazywały żadnej homologi do klasycznych receptorów opioidowych. OGF reguluje powielanie się komórek oraz organizację tkanek w okresie rozwoju, nowotworzenia, odnowy komórkowej, gojenia ran i angiogenezy. Wiele ludzkich rakowych linii komórkowych jest inhibowanych przez OGF in vitro.

Potwierdzono hamujący wpływu OGF na wzrost:

• raka trzustki,
• hepatoblastomy,
• raka piersi,
• raka jajników,
• raka płuc.

W pewnych przypadkach komórki rakowe wykazują niewystarczającą produkcję met-enkefaliny, aby kontrolować wzrost komórki rakowej. W takich sytuacjach komórki mogą produkować dodatkowe receptory, aby wyłapywać jakikolwiek dostępny OGF. W takich wypadkach podawanie OGF prowadzi do aktywacji receptorów (OGFr) i spowolnienie wzrostu komórki nowotworowej. W innych przypadkach produkcja OGF jest wystarczająca, natomiast produkcja receptorów OGF jest zbyt mała, aby pozwolić komórce wyłapywać OGF i spowolnić swój wzrost. Jednak nawet w przypadkach takich jak rak trzustki, kiedy zdolność komórek do produkcji OGF drastycznie spada, wykazano, że podawanie OGF pacjentom może znacząco spowolnić wzrost komórek rakowych i w rezultacie przedłużyć życie.

Linki zewnętrzne

• Met-Enkephalin [online], Cytokines & Cells Encyclopedia - COPE [dostęp 2022-07-06]  (ang.).
• Opioid Growth Factor (OGF) [online], www.ldnscience.org, 18 września 2010 [zarchiwizowane z adresu 2010-09-18]  (ang.).
• Definicja, Co to jest Proenkefalina [online], Słownik Tele-Lekarz.pl [dostęp 2022-07-06] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.