Mewa obrożna[3] (Xema sabini) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Mewa obrożna
Xema sabini[1]
(Sabine, 1819)
Ilustracja
Szata godowa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Rodzina

mewowate

Podrodzina

mewy

Rodzaj

Xema
Leach, 1819

Gatunek

mewa obrożna

Synonimy
  • Larus sabini Sabine, 1819[1]
Podgatunki
  • X. s. palaearctica Stegman, 1934
  • X. s. tschuktschorum Portenko, 1939
  • X. s. woznesenskii Portenko, 1939
  • X. s. sabini (Sabine, 1819)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     obszary lęgowe

     przeloty

     zimowiska

Systematyka

edytuj

Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Xema. Tradycyjnie wyróżnia się cztery podgatunki[4]. Różnice pomiędzy nimi są jednak słabo zaznaczone, w związku z tym często gatunek Xema sabini uznaje się za jednorodny i w ogóle nie wydziela podgatunków[4][5].

Zasięg występowania

edytuj

Mewa obrożna zamieszkuje w zależności od podgatunku:

Ptaki wszystkich podgatunków zimują na środkowym Pacyfiku (na chłodnych wodach Prądu Peruwiańskiego u wybrzeży północno-zachodniej Ameryki Południowej i Ameryki Centralnej) i południowym Atlantyku (na chłodnych wodach Prądu Benguelskiego u wybrzeży południowo-zachodniej i południowej Afryki)[2].

W Polsce pojawia się sporadycznie – do 2020 roku stwierdzono ją 35 razy, łącznie zaobserwowano 42 osobniki[6].

Morfologia

edytuj
 
Mewa obrożna w upierzeniu spoczynkowym
Cechy gatunku
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej grzbiet oraz barki popielate, końce skrzydeł i krawędzie natarcia do nadgarstka czarne. Pomiędzy kolorami czarnym i popielatym na wierzchu skrzydła biały trójkąt. Głowa ciemnoszara, oddzielona od reszty ciała czarną obrożą na szyi, dziób i nogi ciemne, koniec dzioba żółty. Reszta ciała biała, ogon lekko wcięty. W szacie spoczynkowej głowa bieleje, lecz potylica zostaje szara z ciemną półobrożą na karku. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej. Popielata plama na wierzchu ciała przechodzi przez kark na potylicę. Pokrywa ją gęste, brązowe prążkowanie, a na końcu ogona znajduje się szeroki ciemny pasek. Upierzenie dorosłych osiągają w wieku 3 lat.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 30–35 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 80–85 cm
masa ciała ok. 140–225 g

Ekologia i zachowanie

edytuj
 
Jaja z kolekcji muzealnej
Biotop
Brzegi mórz i jeziora w pasie tundry. Poza okresem lęgowym otwarte morze.
Gniazdo
Na ziemi, w trawie lub mchu, w pobliżu brzegu. Gnieździ się pojedynczo lub w małych koloniach, często razem z rybitwami popielatymi.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–lipcu 2 jaja.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres około 24 dni przez obydwoje rodziców.
Pożywienie
Wodne i lądowe kręgowce oraz bezkręgowce, które zbiera z powierzchni wody, chwyta na ziemi lub w locie. Rabuje również gniazda innych ptaków.

Status i ochrona

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje mewę obrożną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International (2015) i Partners in Flight (2019), przekracza 340 tysięcy dorosłych osobników. Liczebność populacji europejskiej, według szacunków organizacji BirdLife International z 2015 roku, wynosi 1100–2100 par lęgowych. Ogólny trend liczebności uznawany jest za stabilny, choć u niektórych populacji nie jest on znany[2].

W Polsce objęta ścisłą ochroną gatunkową[7].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Xema sabini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c BirdLife International, Xema sabini, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-02-26] (ang.).
  3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-28].
  4. a b Sabine's Gull (Xema sabini). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, skimmers, skuas, auks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-28]. (ang.).
  6. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021. 
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

edytuj