Mięsień

Mięsień (łac. musculus) – kurczliwy narząd, jeden ze strukturalnych i funkcjonalnych elementów narządu ruchu, stanowiący jego element czynny. Występuje u wyższych bezkręgowców i u kręgowców. Jego kształt i budowa zależy od roli pełnionej w organizmie.

Mięśnie zbudowane są z tkanki mięśniowej. Połączone z elementami szkieletu, w wyniku skurczów mięśniowych kurczą się i rozkurczają, powodując ruchy poszczególnych elementów szkieletu względem siebie. Źródłem energii, z którego korzysta mięsień, jest zmagazynowany w nim glikogen lub glukoza dostarczona przez krew. Działanie mięśni uzależnione jest od oporu stawianego przez szkielet (hydrostatyczny lub twardy).

Liczba mięśni człowieka jest określana na 450–500. U mężczyzn mięśnie stanowią około 40% masy ciała, a u kobiet około 35%, czyli od 25 do 35 kg.

Biceps i triceps – zginacz i prostownik ramienia.

Typy mięśni

Ze względu na budowę i spełniane funkcje w organizmie wyróżniane są trzy główne typy mięśni:

• mięsień gładki,
• mięsień szkieletowy (poprzecznie prążkowany),
• mięsień sercowy (poprzecznie prążkowany serca).

U bezkręgowców (z wyjątkiem gąbek, parzydełkowców i żebropławów) wyróżniane są następujące typy mięśni:

• mięśnie prążkowane,
• asynchroniczne mięśnie skrzydeł owadów,
• mięśnie gładkie spiralne,
• mięśnie paramiozynowe.

Mięśnie skrzydła ptaka

Mięśnie tylnej nogi konia

U kręgowców można wyróżnić mięśnie szkieletowe:

• mięśnie długie (np. w kończynach),
• mięśnie płaskie (np. wyścielające ściany klatki piersiowej i brzucha),
• mięśnie krótkie (np. wokół kręgosłupa),
• mięśnie okrężne (np. oczu, ust, odbytu).

Rodzaje mięśni poprzecznie prążkowanych:

• wrzecionowaty
• dwubrzuścowy
• półpierzasty
• pierzasty
• płaski
• ze smugami ścięgnistymi
• dwugłowy
• okrężny

Funkcje mięśni

Mięśnie spełniają w organizmie pięć podstawowych funkcji umożliwiających:

1. motorykę ciała, kończyn i narządów wewnętrznych,
2. przepływ płynów ciała,
3. regulację ilości płynów w organizmie,
4. prawidłową postawę ciała (np. mięśnie antygrawitacyjne kręgowców),
5. termogenezę (wytwarzanie ciepła w organizmie).

Zobacz też

• tkanka mięśniowa
• układ mięśniowy
• układ ruchu

Bibliografia

• Anatomia Człowieka Adam Bochenek, Michał Reicher PZWL Warszawa ​ISBN 83-200-3181-8​
• Biochemia Edward Bańkowski Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wrocław 2005 ​ISBN 83-89581-10-8​