Myszoskoczek

Myszoskoczek
	Gerbilliscus
	O. Thomas, 1897
	Okres istnienia: wczesny pliocen–holocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Przedstawiciel rodzaju – myszoskoczek sawannowy (G. kempi)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Taterini
Rodzaj	myszoskoczek
	Typ nomenklatoryczny
	Tatera boehmi Noack, 1887
Synonimy
	Taterona Wroughton, 1917; Gerbillurus Shortridge, 1942; Progerbillurus Pavlinov, 1982; Paratatera Petter, 1983;
	Taterona Wroughton, 1917; Gerbillurus Shortridge, 1942; Progerbillurus Pavlinov, 1982; Paratatera Petter, 1983;
Podrodzaje i gatunki
	5 podrodzajów i 19 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	5 podrodzajów i 19 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Myszoskoczek^[6], myszoskocznik^[6] (Gerbilliscus) – rodzaj ssaków z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[7]^[8]^[9].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 85–196 mm, długość ogona 113–234 mm, długość ucha 12–34 mm, długość tylnej stopy 21–47 mm; masa ciała 20–195 g^[8]^[10].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1897 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Na gatunek typowy Thomas wyznaczył (oznaczenie monotypowe) myszoskoczeka zaroślowego (G. boehmi).

Etymologia edytuj

Gerbilliscus: rodzaj Gerbillus Desmarest, 1804 (myszoskoczka); łac. przyrostek zdrabniający -iscus^[11].
Taterona: wariant nazwy rodzaju Tatera Lataste, 1882 (gołostópka)^[2]. Gatunek typowy: Gerbillus afra J.E. Gray, 1830.
Gerbillurus: rodzaj Gerbillus Desmarest, 1804 (myszoskoczka); ουρα oura ‘ogon’^[12]. Gatunek typowy: Gerbillus vallinus O. Thomas, 1918.
Progerbillurus: gr. προ pro ‘blisko, w pobliżu’^[13]; rodzaj Gerbillurus Shortridge, 1942 (myszoskocznik). Gatunek typowy: Gerbillus paeba A. Smith, 1836.
Paratatera: gr. παρα para ‘blisko, obok’^[14]; rodzaj Tatera Lataste, 1882 (gołostópka). Gatunek typowy: Gerbillus tytonis Bauer & Niethammer, 1959.

Podział systematyczny edytuj

Badania oparte na danych chromosomalnych i molekularnych stwierdzają, że Gerbilliscus nie jest monofiletyczny bez gatunków z rodzaju Gerbillurus^[15]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w pięciu podrodzajach^[16]^[10]^[7]^[6]:

Taterona Wroughton, 1917
- Gerbilliscus nigricaudus (W. Peters, 1878) – myszoskoczek czarnoogonowy
- Gerbilliscus robustus (Cretzschmar, 1826) – myszoskoczek frędzloogonowy
- Gerbilliscus phillipsi (de Winton, 1898) – myszoskoczek krzewowy
- Gerbilliscus vicinus (W. Peters, 1878)
- Gerbilliscus guineae ([O. Thomas, 1910) – myszoskoczek gwinejski
- Gerbilliscus giffardi (Wroughton, 1906)
- Gerbilliscus gambianus (O. Thomas, 1910) – myszoskoczek gambijski
- Gerbilliscus kempi (Wroughton, 1906) – myszoskoczek sawannowy
- Gerbilliscus leucogaster (W. Peters, 1852) – myszoskoczek białobrzuchy
- Gerbilliscus validus (Bocage, 1890) – myszoskoczek północny
- Gerbilliscus afer (J.E. Gray, 1830) – myszoskoczek przylądkowy
- Gerbilliscus brantsii (A. Smith, 1836) – myszoskoczek zadżumiony
- Gerbilliscus inclusus (O. Thomas & Wroughton, 1908) – myszoskoczek aluwialny
Gerbilliscus O. Thomas, 1897
- Gerbilliscus boehmi (Noack, 1887) – myszoskoczek zaroślowy
Progerbillurus Pavlinov, 1982
- Gerbilliscus paeba (A. Smith, 1836) – myszoskocznik malutki
Gerbillurus Shortridge, 1942
- Gerbilliscus setzeri (Schlitter, 1973) – myszoskocznik namibijski
- Gerbilliscus vallinus (O. Thomas, 1918) – myszoskocznik szczotkoogonowy
Paratatera Petter, 1983
- Gerbilliscus tytonis (Bauer & Niethammer, 1959) – myszoskocznik wydmowy

Opisano również gatunek wymarły w pliocenie dzisiejszej Tanzanii^[17]^[18]:

Gerbilliscus winkleri Denys, 2011

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b O. Thomas. Exhibition of small mammals collected by Mr. Alexander Whyte during his expedition to the Nyika plateau and Masuka Mountains, NR Nyasa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897, s. 433, 1897. (ang.).
↑ ^a ^b R.Ch. Wroughton. Scientific Results from the Mammal Survey. No. XV. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 25, s. 40, 1917. (ang.).
↑ G.Ch. Shortridge. Field Notes on the First and Second Expeditions of the Cape Museums’ Mammal Survey of the Cape Province; and descriptions of some new subgenera and subspecies. „Annals of the South African Museum”. 36 (1), s. 52, 1942–1947. (ang.).
↑ I.Y. Pavlinov. [Filogeniya i klassifikatsiya podsemeistva peschanok Gerbillinae]. „Byulleten’ Moskovskovo Obshchestva Ispitatelei Prirody, Otdel Biologicheskii”. 87 (2), s. 30, 1982. (ros.).
↑ F. Petter. Paratatera, sous-genre nouveau de Gerbillurus Shortridge, 1942 (Rongeurs, Gerbllidés). „Mammalia”. 47 (2), s. 266, 1983. DOI: 10.1515/mamm.1983.47.2.265. (fr.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 260. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 446–448. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 617–622. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Gerbilliscus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-03].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 285–286. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 276.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 207.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 183.
↑ Subfamily: Gerbillinae. W: A. Monadjem, P.J. Taylor, Ch. Denys & F.P.D. Cotterill: Rodents of Sub-Saharan Africa: A biogeographic and taxonomic synthesis. Berlin: De Gruyter, 2015, s. 492–605. ISBN 978-3-11-030166-3. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Gerbilliscus Thomas, 1897, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-08] (ang.).
↑ Ch. Denys: Rodents. W: T. Harrison (red.): Paleontology and Geology of Laetoli: Human Evolution in Context. Cham: Springer, 2011, s. 30. ISBN 978-90-481-9956-3. (ang.).

Bibliografia edytuj

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[Thomas-1] O. Thomas. Exhibition of small mammals collected by Mr. Alexander Whyte during his expedition to the Nyika plateau and Masuka Mountains, NR Nyasa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897, s. 433, 1897. (ang.).

[Wroughton-2] R.Ch. Wroughton. Scientific Results from the Mammal Survey. No. XV. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 25, s. 40, 1917. (ang.).

[Shortridge-3] G.Ch. Shortridge. Field Notes on the First and Second Expeditions of the Cape Museums’ Mammal Survey of the Cape Province; and descriptions of some new subgenera and subspecies. „Annals of the South African Museum”. 36 (1), s. 52, 1942–1947. (ang.).

[Pavlinov-4] I.Y. Pavlinov. [Filogeniya i klassifikatsiya podsemeistva peschanok Gerbillinae]. „Byulleten’ Moskovskovo Obshchestva Ispitatelei Prirody, Otdel Biologicheskii”. 87 (2), s. 30, 1982. (ros.).

[Petter-5] F. Petter. Paratatera, sous-genre nouveau de Gerbillurus Shortridge, 1942 (Rongeurs, Gerbllidés). „Mammalia”. 47 (2), s. 266, 1983. DOI: 10.1515/mamm.1983.47.2.265. (fr.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 260. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 446–448. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-8] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 617–622. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Gerbilliscus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-03].

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 285–286. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-11] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=316_276]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 276.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=247_207]-13] Jaeger 1959 ↓, s. 207.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=223_183]-14] Jaeger 1959 ↓, s. 183.

[Monadjem&inni-15] Subfamily: Gerbillinae. W: A. Monadjem, P.J. Taylor, Ch. Denys & F.P.D. Cotterill: Rodents of Sub-Saharan Africa: A biogeographic and taxonomic synthesis. Berlin: De Gruyter, 2015, s. 492–605. ISBN 978-3-11-030166-3. (ang.).

[mdd-16] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).

[zij-17] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Gerbilliscus Thomas, 1897, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-08] (ang.).

[den-18] Ch. Denys: Rodents. W: T. Harrison (red.): Paleontology and Geology of Laetoli: Human Evolution in Context. Cham: Springer, 2011, s. 30. ISBN 978-90-481-9956-3. (ang.).

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]