Nornik apeniński

gatunek gryzonia

Nornik apeniński[6] (Microtus savii) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący w Europie Południowej[5][7].

Nornik apeniński
Microtus savii[1]
(Selys-Longchamps, 1838)
Ilustracja
Nornik apeniński na ilustracji z 1852 roku
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

karczowniki

Plemię

Arvicolini

Rodzaj

nornik

Podrodzaj

Terricola

Gatunek

nornik apeniński

Synonimy
  • Arvicola savii de Sélys-Longchamps, 1838[2]
  • Arvicola selysii Gerbe, 1852[3]
  • Microtus (Terricola) savii tolfetanus Contoli, 2003[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Zasięg występowania edytuj

Nornik apeniński występuje w południowej Szwajcarii (wschodnie części kantonów Valais i Ticino) oraz północnych i środkowych Włoszech[8].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1838 roku belgijski zoolog Edmond de Sélys-Longchamps nadając mu nazwę Arvicola savii[2]. Holotyp pochodził z okolic Pizy we Włoszech[7].

M. savii należy do podrodzaju Terricola i grupy gatunkowej savii[8]. W oparciu o dowody chromosomalne i molekularne M. savii został podzielony na trzy gatunki allopatryczne: M. savii, M. brachycercus i M. nebrodensis[8]. Jest blisko spokrewniony z M.brachycercus, a także z wymarłymi M. henseli z Sardynii i Korsyki, i M. melitensis z Malty[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[8].

Etymologia edytuj

  • Microtus: gr. μικρος mikros „mały”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”[9].
  • savii: prof. Paolo Savi (1798–1871), włoski geologi, ornitolog[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 83–100 mm, długość ogona 24–30 mm; masa ciała 16,5–24 g[11].

Ekologia edytuj

Spotykany od poziomu morza do 2000 m n.p.m.[7][5]

Nornik apeniński jest pospolity, dominuje w zbiorowiskach małych gryzoni na obszarze występowania i stanowi ważny pokarm dla wielu drapieżników. Na terenach uprawnych w latach urodzaju bywa bardzo liczny, jest uznawany za szkodnika. Żyje w wielu różnych środowiskach z wyjątkiem wysokich gór, gęstych lasów i obszarów bardzo piaszczystych, skalistych lub wilgotnych. Występuje w sąsiedztwie człowieka, na pastwiskach, gruntach ornych, w ogrodach i w miastach[5].

Populacja edytuj

Nornik apeniński ma duży zasięg występowania, długoterminowo stabilną liczebność i występuje w obszarach chronionych. Dalsze badania taksonomiczne są potrzebne, aby określić zasięg występowania nornika apenińskiego i kalabryjskiego, a także aby określić status sycylijskiego podgatunku nebrodensis. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje nornika apenińskiego za gatunek najmniejszej troski[5].

Przypisy edytuj

  1. Microtus savii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b E. de Sélys-Longchamps. Nouvelles espèces de mammifères du genre campagnol. „Revue Zoologique”. 1838, s. 248, 1838. (fr.). 
  3. Z. Gerbe. Arvicola Selysii, Z. Gerbe. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e série. 4, s. 159, 1852. (fr.). 
  4. L. Contoli. On subspecific taxonomy of Microtus savii (Rodentia, Arvicolidae). „Hystrix, the Italian Journal of Mammalogy”. New series. 14 (1–2), s. 2003, 108. DOI: 10.4404/hystrix-14.1-2-4320. (ang.). 
  5. a b c d e G. Amori, Microtus savii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-12-06] (ang.).
  6. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 237. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. a b c d D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Terricola) savii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-06].
  8. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 364. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  9. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.). 
  10. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 359. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  11. U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 346. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).