Wikipedia

Okręty podwodne typu Havmanden (1911)

typ duńskich okrętów podwodnych

Okręty podwodne typu Havmanden – duńskie okręty podwodne z początku XX wieku. W latach 1911–1914 w stoczniach Whitehead & Co. w Fiume i Orlogsværftet w Kopenhadze zbudowano sześć okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Kongelige Danske Marine w latach 1912–1914, a z listy floty skreślono je w latach 1928–1932.

Okręty podwodne typu Havmanden
Ilustracja
Kraj budowy

 Austro-Węgry,  Dania

Stocznia

Whitehead & Co., Fiume
Orlogsværftet, Kopenhaga

Zbudowane

6

Użytkownicy

 Kongelige Danske Marine

Służba w latach

1912–1932

Uzbrojenie:
2 torpedy
Wyrzutnie torpedowe:
• dziobowe


2 × 450 mm

Załoga

10 oficerów i marynarzy

Wyporność:
• na powierzchni

164 tony

• w zanurzeniu

204 tony

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowe

Długość

38,9 metra

Szerokość

3,6 metra

Zanurzenie

2,3 metra

Napęd:
1 silnik wysokoprężny o mocy 430–450 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 270–275 KM
1 śruba
Prędkość:
• na powierzchni
• w zanurzeniu


13 węzłów
10 węzłów

Zasięg:
• na powierzchni

1400 Mm przy 10 węzłach

• w zanurzeniu

23 Mm przy 8 węzłach

Multimedia w Wikimedia Commons

Projekt i budowa edytuj

Pozyskany w 1909 roku z Włoch pierwszy duński okręt podwodny „Dykkeren” trapiły początkowo poważne problemy techniczne, wobec czego rząd Danii rozpoczął poszukiwania innego dostawcy jednostek tej klasy[1]. W 1910 roku podpisano kontrakt z austro-węgierską stocznią Whitehead & Co. w Fiume na budowę okrętu podwodnego (późniejszego „Havmanden”) ulepszonego projektu Hay-Whitehead i pozyskanie planów tego typu w celu zbudowania na licencji drugiej jednostki w kraju[2][3]. W 1911 roku zamówienie powiększone zostało o dwa okręty mające powstać w Fiume i dwa kolejne, które miała zbudować stocznia Orlogsværftet w Kopenhadze[1][2]. Fundusze na jeden z budowanych w stoczni Whiteheada okrętów – „Triton” – zostały zebrane przez organizatorów zbiórki publicznej, a jego nazwa została zmieniona na „2den April” w celu upamiętnienia bitwy morskiej pod Kopenhagą[2][4]. Konstrukcja okrętów typu Havmanden okazała się na tyle udana, że podczas I wojny światowej w Fiume zbudowano dla Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine cztery ulepszone, podobne jednostki typu U-20[5][6]. W późniejszych latach jednostki typu Havmanden nazywano typem A[2][4].

Spośród sześciu okrętów typu Havmanden trzy zbudowane zostały w stoczni Whitehead & Co. w Fiume, a trzy w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze[2][3]. Nieznana jest data położenia stępek, a zwodowane zostały w latach 1911–1914[2][3].

Okręt Stocznia Wodowanie Wejście do służby Los
„Havmanden” Whitehead 23 grudnia 1911 sierpień 1912 wycofany 26 kwietnia 1928
„Havfruen” Orlogsværftet 31 sierpnia 1912 marzec 1913 wycofany 3 maja 1932
„Thetis” Whitehead 19 czerwca 1912 listopad 1912 wycofany 26 kwietnia 1928
„2den April” 31 marca 1913 wrzesień 1913 wycofany 15 stycznia 1929, złomowany w 1932
„Najaden” Orlogsværftet 9 lipca 1913 grudzień 1913 wycofany 9 września 1931
„Nymfen” 10 lutego 1914 lipiec 1914 wycofany 11 marca 1932

Dane taktyczno-techniczne edytuj

 
Przekrój śródokręcia okrętu typu Havmanden

Jednostki typu Havmanden były niewielkimi, przybrzeżnymi okrętami podwodnymi o konstrukcji jednokadłubowej[1][3]. Długość całkowita wynosiła 38,9 metra, szerokość 3,6 metra i zanurzenie 2,3 metra[1][2]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 164 tony, a w zanurzeniu 204 tony[1][2]. Okręty napędzane były na powierzchni przez jeden 6-cylindrowy dwusuwowy silnik wysokoprężny FIAT lub MAN o mocy 430–450 KM[2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 270–275 KM[2][3]. Jeden wał napędowy obracający jedną śrubą umożliwiał osiągnięcie prędkości 13 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu[2][3]. Zasięg wynosił 1400 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 23 Mm przy prędkości 8 węzłów w zanurzeniu[1][2].

Okręty wyposażone były w dwie stałe dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm, bez torped zapasowych[2][6].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 10 (później 14) oficerów, podoficerów i marynarzy[2][3].

Służba edytuj

Okręty podwodne typu Havmanden zostały wcielone do służby w Kongelige Danske Marine w latach 1912–1914[6]. W 1917 roku uzbrojenie okrętów powiększyło się o karabin maszynowy kalibru 8 mm[2][6][a]. Większą część służby jednostki spędziły w rezerwie[3]. Okręty zostały wycofane ze służby w latach 1928–1932[2][7].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 160 podaje, że na okrętach zamontowano dwa karabiny maszynowe.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Miller 2002 ↓, s. 16.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 354.
  3. ↑ a b c d e f g h i Fontenoy 2007 ↓, s. 160.
  4. ↑ a b Miller 2002 ↓, s. 17.
  5. ↑ Miller 2002 ↓, s. 19.
  6. ↑ a b c d Gogin 2023 ↓.
  7. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 382.

Bibliografia edytuj

  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Ivan Gogin: HAVMANDEN submarines (1912-1914). Navypedia. [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
  • David Miller: The Illustrated Directory of Submarines of the World. London: Salamander Books Ltd., 2002. ISBN 1-84065-375-2. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Okręty_podwodne_typu_Havmanden_(1911)&oldid=71720845”