Olchowce (gromada)
Olchowce – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
| gromada | |||
| 1954–1973 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat |
1954–72: sanocki | ||
| Data powstania |
5 października 1954 | ||
| Data likwidacji |
1 stycznia 1973 | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1971) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
| Liczba reprezentantów | |||
| |||
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Olchowce z siedzibą GRN w Olchowcach (obecnie w granicach Sanoka) utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie sanockim w woj. rzeszowskim na mocy uchwały nr 33/54 WRN w Rzeszowie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Olchowce i Bykowce ze zniesionej gminy Sanok oraz obszar dotychczasowej gromady Liszna ze zniesionej gminy Mrzygłód w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 16 członków gromadzkiej rady narodowej[7].
1 stycznia 1960 do gromady Olchowce włączono wieś Zahutyń ze zniesionej gromady Zagórz oraz obszar zniesionej gromady Załuż w tymże powiecie; równocześnie siedzibę gromady Olchowce przeniesiono do miasta Sanoka (zachowując nazwę gromada Olchowce)[8].
30 czerwca 1960 do gromady Olchowce włączono wieś Trepcza z gromady Jurowce w tymże powiecie[9]. Po zmianie tej Trepcza stała się eksklawą gromady Olchowce, oddzieloną od niej obszarem miasta Sanoka[10]
31 grudnia 1961 do gromady Olchowce włączono wsie Płowce, Stróże Małe i Stróże Wielkie ze zniesionej gromady Dąbrówka w tymże powiecie[11].
W 1971 roku gromada Olchowce liczyła 4711 mieszkańców, zamieszkujących miejscowości: Bykowce (558), Liszna (389), Olchowiec (1224), Płowce (234), Stróże Małe (145), Stróże Wielkie (55), Trepcza (705), Wujskie (318), Zahutyń (757) i Załuż (326)[12].
1 listopada 1972 z gromady Olchowce wyłączono wsie Olchowce i Zahutyń, włączając je (wraz z osiedlem Zagórz) do miasta Sanoka w tymże powiecie (który jednocześnie stał się powiatem miejskim[13]), po czym, w związku ze zniesieniem powiatu sanockiego, gromada Olchowce weszła w skład nowo utworzonego powiatu bieszczadzkiego w tymże województwie[14]. Po zmianie tej Olchowce nie należały już do gromady Olchowce; ponadto przez kolejne dwa miesiące aż do jej zniesienia, gromada miała bardzo nietypowy kształt. Składała się z w tym krótkim okresie z czterech odległych eksklaw, rozdzielonych obszarem miasta Sanoka[10]:
- zachodniej – obejmującej Bykowce, Wujskie i Załuż;
- południowo-wschodniej – obejmującej Płowce, Stróże Małe i Stróże Wielkie;
- północno-wschodniej – obejmującej Lisznę;
- północno-zachodniej – obejmującej Trepczę (eksklawa ta powstała już w 1960 roku).
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[15].
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 33/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sanockiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
- ↑ Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku (punkt 17) z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 34)
- ↑ Uchwała Nr 10/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 20 sierpnia 1959 r. w sprawie łączenia, zniesienia i tworzenia gromad, zmiany granic oraz przeniesienia niektórych siedzib gromadzkich rad narodowych w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 26 listopada 1959 r., Nr. 8, Poz. 78)
- ↑ Uchwała Nr 12/60 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 28 kwietnia 1960 r. w sprawie zmian granic i nazw oraz przeniesienia siedzib niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 24 czerwca 1960 r., Nr. 6, Poz. 43)
- ↑ a b Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach : pow. Sanok, woj. rzeszowskie
- ↑ Uchwała Nr 20/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 14 września 1961 r. w sprawie zmian w podziale administracyjnym województwa rzeszowskiego; w ramach Obwieszczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 25 listopada 1961 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu tejże uchwały (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 29 listopada 1961 r., Nr. 11, Poz. 55)
- ↑ Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach: pow. Sanok, woj. rzeszowskie (1971)
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 43, poz. 273
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 43, poz. 274
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.