Olga Glücksburg (1903–1997)
Olga Glücksburg, gr. Όλγα Γκλύξμπουργκ, O'lga K'lu'zpouruk, serb. Олга Гликсбург од Грчке и Данске, Olga Gliksburg od Grcke i Danske (ur. 11 czerwca 1903 w Tatoi, zm. 16 października 1997 w Paryżu) – grecka arystokratka, księżniczka Grecji i Danii jako członkini rodu panującego; w 1934–1941 pierwsza dama i księżna Jugosławii jako żona Pawła Karadziordziewicia, regenta Piotra II.
| Όλγα Γκλύξμπουργκ | |
 mal. Philip de László, 1922 | |
| |
| księżniczka Grecji i Danii, księżna Jugosławii | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci | |
| Rodzeństwo | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się jako najstarsza córka Mikołaja (1872–1938), księcia greckiego i duńskiego, oraz Heleny Władimirownej Romanowej (1882–1957), wielkiej księżnej rosyjskiej, za panowania swojego dziadka Jerzego I (1845–1913)[1]. Miała dwie siostry: Elżbietę (1904–1955) i Marynę (1906–1968). Zgodnie z grecką tradycją, jako pierworodna córka otrzymała imię po ojcowskiej babce Oldze Konstantynownej Romanowej (1851–1926)[2]. W dzieciństwie utrzymywała zażyłe relacje ze spokrewnionymi z nią wielkimi księżniczkami Rosji: Marią (1899–1918) i Anastazją (1901–1918)[3]. Podstawowe wykształcenie zapewnili jej domowi guwernerzy, m.in. angielska pielęgniarka panna Fox[4].
W 1917, w wyniku detronizacji stryja Konstantyna I (1868–1923), udała się wraz z rodziną na emigrację, zamieszkując w Sankt Moritz[5]. Powrót króla do władzy w 1920, pozwolił rodzinie Olgi zamieszkać w Atenach[6]. W 1922 zaręczyła się z Fryderykiem Glücksburgiem (1899–1972), księciem koronnym Danii, szybko jednak z nim zrywając[7]. W tym samym roku Konstantyn został powtórnie odsunięty od rządów, co zmusiło także jej rodzinę do ponownej emigracji. Zamieszkali w San Remo, następnie Paryżu, aby ostatecznie osiąść w Londynie. Tu związała się z Edwardem Windsorem (1894–1972), księciem Walii[8]. Miała ogromne powodzenie wśród arystokracji dworu brytyjskiego. W 1922 prasa brytyjska okrzyknęła ją tzw. „it girl”[9]. Jednak w 1923 za pośrednictwem Anastazji de Torby (1892–1977) poznała Pawła Karadziordziewicia (1893–1976), księcia Jugosławii, z którym się zaręczyła 26 lipca 1923 w Paryżu i wyszła za mąż w październiku tego samego roku[10].
Zaangażowała się w kolekcjonowanie malarstwa i finansowe wspieranie twórców jugosłowiańskich. Po objęciu urzędu regenta Piotra II przez męża 9 października 1934 została pierwszą damą Jugosławii, występując w protokole dyplomatycznym przed królową matką Marią (1900–1961)[11]. W tym charakterze odbywała wiele podróży zagranicznych, spotykając się m.in. z Adolfem Hitlerem, Hermannem Göringiem i Benitem Mussolinim w 1939[11]. Pod wpływem kuzynki Zofii Glücksburg (1914–2001) i jej męża Krzysztofa Heskiego (1901–1943), skoligaconych z arystokracją brytyjską, umiejętnie przekonywała anglofilskiego męża do zmiany orientacji politycznej na proniemiecką[12].
W wyniku puczu wojskowego 25 marca 1941, armia ogłosiła koniec regencji Pawła i internowała zarówno jego samego, jak i jego najbliższą rodzinę[13]. Wydarzenia te były bezpośrednią przyczyną najazdu III Rzeszy na Jugosławię w kwietniu 1941[14]. Następnie zostali oni przekazani Wielkiej Brytanii, a po interwencji Jerzego II przeniesiono ich do Aten[15]. 28 kwietnia 1941 przewieziono ich do Nairobi, po czym ostatecznie osadzono w specjalnie przygotowanym miejscu internowania w Oserian nad jeziorem Naivasha (Kenia)[16]. Z racji złego stanu zdrowia męża, w kwietniu 1943 zostali przeniesieni do Południowej Afryki, a 1 czerwca 1946 uwolnieni[17]. W 1946–1972 mieszkała kolejno w Kapsztadzie, Lozannie, Paryżu i Florencji, aby ostatecznie przenieść się do Londynu[18].
Pod koniec życia zachorowała na zespół Alzheimera. W 1993 postępująca choroba zmusiła rodzinę do umieszczenia jej w szpitalu w Meudon[19]. Zmarła w 1997 i została pochowana na cmentarzu Bois-de-Vaux w Lozannie[20]. 4 października 2012 w katedrze św. Michała w Belgradzie odbył się ponowny pogrzeb jej szczątków, po czym zostały złożone w cerkwi św. Jerzego w Topoli.
W 1940 pojawiła się na okładce czasopisma modowego „Tatler”[9]. Jest patronką krążownika „Księżna Olga”, w 1935–1945 należącego do floty Jugosłowiańskiej Marynarki Wojennej[21].
Rodzina edytuj
22 października 1923 w Belgradzie wyszła za mąż za Pawła Karadziordziewicia (1893–1976), księcia Jugosławii, syna Arsena (1859–1938), i Aurory Pawłownej Demidowej (1873–1904), tytularnej księżniczki San Donato[22]. Z małżeństwa pochodzi troje dzieci:
- Aleksander (1924–2016) ⚭ 1) Maria Pia Sabaudzka (ur. 1934), córka Humberta II (1904–1983), króla Włoch, i Marii Józefy Koburg (1906–2001), 2) Barbara Eleonora Liechtenstein (ur. 1942), córka Jana Franciszka (1910–1975) i Karoliny Ledebur-Wicheln (1912–1996);
- Mikołaj (1928–1954);
- Elżbieta (ur. 1936) ⚭ 1) Howard Oxenberg (1919–2010), 2) Neil Roxburgh Balfour (ur. 1944), syn Archibalda (1883–1958) i Lilian Helen z d. Cooper, 3) Manuel Ulloa Elías (1922–1992), premier Peru w 1980–1982, syn Alberta Ulloa Sotomayora (1892–1975), ministra spraw zagranicznych, i Margarity Elías Beddy (1895–1975).
Była matką chrzestną m.in. królewicza Tomisława (1928–2000).
Odznaczenia edytuj
Dama Krzyża Wielkiego Orderu śś. Olgi i Zofii (1903),- Dama Komandorii Orderu Dobroczynności,
- Odznaka Pamiątkowa 100-lecia Greckiego Domu Królewskiego (1963)
Dama Orderu św. Sawy na Wielkiej Wstędze (22 października 1923),
Dama Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Białego,
Odznaka Dobra Narodowego.
Genealogia edytuj
| Prapradziadkowie | Fryderyk Wilhelm Glücksburg(1785–1831)
∞ 1810 (1789–1867) |
Wilhelm Heski
(1787–1867) ∞ 1810 (1789–1864) |
car Rosji
(1796–1855) ∞ 1817 (1798–1860) |
ks. Saksonii-Altenburga
(1789–1868) ∞ 1817 (1799–1848) |
car Rosji
(1796–1855) ∞ 1817 (1798–1860) |
w. ks. Hesji
(1778–1848) ∞ 1804 (1788–1836) |
w. ks. Meklemburgii-Schwerinu
(1800–1842) ∞ 1822 (1803–1892) |
Henryk Reuss-Köstritz
(1786–1841) ∞ 1819 (1801–1827) |
| Pradziadkowie | kr. Danii, Chrystian IX (1818–1906)
∞ 1842 Ludwika Heska (1817–1898) |
Konstanty Nikołajewicz Romanow (1827–1892)
∞ 1848 (1830–1911) |
car Rosji, Aleksander II
(1818–1881) ∞ 1841 (1824–1880) |
w. ks. Meklemburgii-Schwerinu
Fryderyk Franciszek II (1823–1883) ∞ 1849 (1822–1862) | ||||
| Dziadkowie | kr. Hellenów, Jerzy I (1845–1913)
∞ 1867 Olga Konstantynowna Romanowa (1851–1926) |
Włodzimierz Aleksandrowicz Romanow (1847–1909)
∞ 1874 Maria Pawłowna (1854–1920) | ||||||
| Rodzice | Mikołaj Glücksburg (1872–1938)
∞ 1902 Helena Władimirowna Romanowa (1882–1957) | |||||||
| Olga Glücksburg (1903–1997) | ||||||||
Przypisy edytuj
- ↑ Alan Palmer, Michael Greece, The Royal House of Greece, London: „Weidenfeld Nicolson Illustrated”, 1990, s. 33, ISBN 978-0-297-83060-3 (ang.).
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 110.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 250–251.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 250.
- ↑ Van der Kiste ↓, s. 89–107.
- ↑ Van der Kiste ↓, s. 112–115.
- ↑ Balfour; Mackay ↓, s. 43–46.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 257.
- ↑ a b Prentice 2021 ↓, s. 125.
- ↑ Balfour; Mackay ↓, s. 51–54.
- ↑ a b Sainz de Medrano ↓, s. 259.
- ↑ Petropoulos ↓, s. 162–163.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 260.
- ↑ Petropoulos ↓, s. 215–216.
- ↑ Balfour; Mackay ↓, s. 260.
- ↑ Balfour; Mackay ↓, s. 266–278.
- ↑ Balfour; Mackay ↓, s. 293.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 260–262.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 262–263.
- ↑ Sainz de Medrano ↓, s. 262.
- ↑ Prentice 2021 ↓, s. 95.
- ↑ Balfour; Mackay ↓, s. 54–56.
Bibliografia edytuj
- Neil Balfour, Sally Mackay: Paul of Yugoslavia: Britain's maligned friend. London: „Hamish Hamilton”, 1980. ISBN 978-0-2411-0392-0. (ang.).
- John Van der Kiste: Kings of the Hellenes: The Greek Kings 1863–1974. London: „Sutton Publishing”, 1994. ISBN 978-0-7509-2147-3. (ang.).
- Jonathan Petropoulos: Royals and the Reich: The Princes von Hessen in Nazi Germany. Oxford: Oxford University Press, 2009. ISBN 978-0-19-921278-1. (ang.).
- Robert Prentice. Olga of Greece and Yugoslavia. „Royalty Digest Quarterly”. 20 (3), 2011. ISSN 1653-5219. (ang.).
- Robert Prentice: Princess Olga of Yugoslavia: Her Life and Times. Guildford: „Grosvenor House”, 2021. ISBN 1-83975-442-7. (ang.).
- Ricardo Mateos Sainz de Medrano: La Familia de la Reina Sofía: La Dinastía griega, la Casa de Hannover y los reales primos de Europa. Madrid: „La Esfera de los Libros”, 2004. ISBN 978-84-9734-195-0. (hiszp.).
- Trond Norén Iskasen. „A Broken Engagement” – Frederik of Denmark and Olga of Greece. „Royalty Digest Quarterly”. 19 (3), 2010. ISSN 1653-5219. (ang.).