Omięk baryłkarz

Omięk baryłkarz (Lagria atripes) – gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych i podrodziny omiękowatych. Zamieszkuje Europę oraz zachodnią i środkową część palearktycznej Azji.

Omięk baryłkarz

Lagria atripes
Mulsant et Guillebeau, 1855
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	czarnuchowate
Podrodzina	omiękowate
Plemię	Lagriini
Podplemię	Lagriina
Rodzaj	omięk
Gatunek	omięk baryłkarz
Synonimy
Lagria nigripes Kolbe, 1931 Lagria puncticollis Seidlitz, 1898 Lagria tenuicollis Seidlitz, 1898

Morfologia

Owad dorosły

Chrząszcz o wydłużonym, grzbietobrzusznie spłaszczonym ciele długości od 10 do 12 mm, u samic szerszym niż u samców. Głowa jest kulista, czarna, porośnięta długimi złocistożółtymi szczecinkami, zaopatrzona w ciemne, ciemno owłosione czułki. Oczy są duże, zatokowato wykrojone, u samców mocniej wyłupiaste. Samice mają bardzo szerokie czoło, samce zaś czoło wąskie. Przedplecze jest czarne, porośnięte długimi złocistożółtymi szczecinkami, tak szerokie, jak głowa mierzona z oczami, wyraźnie krótsze niż u podstawy szerokie, delikatniej niż u omięka powolnego punktowane i w przeciwieństwie do niego zaopatrzone w podłużny, pośrodkowy rejon gładki, pozbawiony punktowania i ziarnistości. Tarczka jest duża, trójkątna w zarysie, całkowicie czarna. Pokrywy są bezładnie punktowane, ubarwione ochrowożółto, gęsto porośnięte długimi złocistożółtymi szczecinkami. Podgięcia pokryw dochodzą do ich wierzchołków, a na wysokości czwartego spośród widocznych sternitów odwłoka osiągają taką samą szerokość jak golenie tylnej pary odnóży. Odnóża są czarne, smukłe, u samców cieńsze niż u samic.

Stadia rozwojowe

Jajo jest żółtawo zabarwione, owalne, o gładkim chorionie, długości około 0,8 mm i szerokości około 0,5 mm.

Larwa ma ciało po wylęgu kremowe, potem ciemnobrunatne, gęsto owłosione, w kształcie walcowate, lekko spłaszczone, w spoczynku łukowato wygięte. Dorasta do 12 mm długości. Jej kulista głowa zaopatrzona jest w pięć par umieszczonych w dwóch szeregach oczek larwalnych oraz trójczłonowe czułki o członie pierwszym pierścieniowatym, drugim buławkowatym, a trzecim krótko-stożkowatym. Różni się od larwy omięka powolnego tępymi i niemal równoległymi wyrostkami dziewiątego segmentu odwłoka.

Poczwarka ma ciało żółtawe, gęsto porośnięte brunatnymi włoskami, u samic bardziej krępe niż u samców. Czułki sięgają do ud ostatniej pary odnóży, a pochewki skrzydeł do czwartego lub piątego segmentu odwłoka. Pleuryty segmentów odwłoka od pierwszego do ósmego mają boczne wyrostki, na sześciu pierwszych ampułkowate.

Ekologia i występowanie

Imago na roślinie

Owad ciepłolubny. Zasiedla jasne lasy liściaste, pobrzeża lasów, polany i murawy kserotermiczne. Najczęstszy jest na skrajach drzewostanów dębowych. Jaja składane są do gleby i pod martwą materię roślinną. Rozwój zarodkowy trwa około dwóch tygodni. Naziemne, fitosaprofagiczne larwy żerują na opadłym listowiu i innych rozkładających się szczątkach roślinnych. Zimują dwukrotnie. Przepoczwarczają się w owalnej komorze utworzonej w wierzchniej warstwie gleby lub zmurszałym drewnie. Stadium poczwarki trwa tydzień do dwóch. Osobniki dorosłe pojawiają się w maju lub czerwcu i dożywają do lipca. Bytują na różnego rodzaju roślinności. Odżywiają się żywymi i suchymi liśćmi drzew i krzewów, pyłkiem oraz cienką korą.

Gatunek palearktyczny, znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Rumunii, Bułgarii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, europejskiej części Rosji, europejskiej i azjatyckiej części Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Turkmenistanu i Iranu.