Orszak Trzech Króli
Orszak Trzech Króli – uliczne jasełka organizowane na ulicach wielu miejscowości w Polsce i na świecie. Polski odpowiednik wywodzi się z tradycji jasełkowej i kolędniczej, ale podobny jest w swoim charakterze do parad organizowanych w miastach Hiszpanii, w niektórych miastach Meksyku i w innych miastach świata. Podczas orszaku Trzej Królowie jadą ulicami miasta, rzucając dzieciom cukierki.
Polski Orszak Trzech Króli zaliczany jest do największych ulicznych jasełek na świecie[1]. Polega na przejściu ulicami dzieci i królów, którzy zmierzają do Stajenki, aby pokłonić się Jezusowi. Po drodze śpiewane są kolędy, wszyscy uczestnicy otrzymują śpiewniki kolędowe i kolorowe papierowe korony.
Na świecie
edytujPierwszy udokumentowany orszak odbył się w Barcelonie w 1855 roku[2], a w mieście Alcoy w Walencji odbywa się nieprzerwanie od 1866.
W kulturze hiszpańskiej orszaki organizuje się 5 stycznia, w przeddzień święta Objawienia Pańskiego. Tradycyjnie w tych krajach to Trzej Królowie przynoszą dzieciom prezenty wieczorem 5 stycznia. Madrycki orszak jest transmitowany co roku przez telewizję TVE[3]. W roku 2013 madrycki orszak po raz pierwszy kończył się przy żłóbku[4].
W Polsce
edytujHistoria
edytuj
Orszak Trzech Króli odbył się po raz pierwszy w Warszawie w 2009 roku[5]
Pierwszy polski Orszak Trzech Króli powstał jako kontynuacja jasełek w Szkole Żagle Stowarzyszenia Sternik[6]. Od 2004 roku organizowano w niej jasełka, w których brali udział wszyscy uczniowie. Zwiększająca się liczba uczniów sprawiła, że w roku 2008 jeden z nauczycieli, Piotr Giertych, wraz z dyrektorem Teatru Buffo Jerzym Stokłosą oraz Piotrem Podgórskim (dyrektorem Sternika) wpadli na pomysł, aby z jasełkami wyjść na ulicę, odnawiając w ten sposób starą tradycję. Kolejnym etapem organizacji było zaproszenie grupy rodziców ze szkoły do wspólnej burzy mózgów. W czasie dyskusji padł pomysł Dariusza Karłowicza, jednego z zaproszonych ojców, aby scenariusz ulicznych jasełek oprzeć na historii Trzech Króli. Autorem nazwy Orszak Trzech Króli oraz pierwszego scenariusza był Piotr Giertych, wraz z pomocą wielu rodziców i innych osób zaangażowanych. Osobą odpowiedzialną za stronę organizacyjną orszaku w Warszawie był Maciej Marchewicz, który przez wiele lat pełnił funkcję Prezesa Fundacji Orszak Trzech Króli. W pierwszych orszakach uczestniczyli jedynie uczniowie szkoły Żagle, do kolejnych przyłączyły się inne szkoły. Na czele orszaku warszawskiego jako główny pasterz co roku idzie kard. Kazimierz Nycz. W innych miastach hierarchowie również towarzyszą gwieździe w drodze do Betlejem. Patronami wydarzenia są w wielu miastach prezydenci i burmistrzowie, oraz marszałkowie województw i starostowie. W inicjatywę publicznego świętowania Bożego Narodzenia i Orszaku Trzech Króli włącza się wiele organizacji społecznych, harcerskich i innych. Logo i symbole orszaku zaprojektował Jarosław Kłaput znany m.in. z przygotowania projektu muzeum Powstania Warszawskiego i muzeum Jana Pawła II w Wadowicach. Stroje w postaci kolorowych peleryn zaprojektowali inni rodzice dzieci uczących się w Żaglach. Pierwszym reżyserem przedsięwzięcia był Jerzy Stokłosa[7].
Orszaki w różnych miastach
edytujW 2009 i 2010 orszaki odbyły się w Warszawie i Toruniu w niedzielę, najbliższą dniu 6 stycznia.
W 2011 z powodu uczynienia 6 stycznia dniem wolnym od pracy zainteresowanie orszakami znacznie wzrosło. Orszaki odbyły się w 6 miastach. W kolejnym roku w 24 miejscowościach, w 2013 w 92 miejscowościach w Polsce, i w 2014 w 177. Na ulicach w orszakach wzięło udział ponad 700 tys. osób[8].
Polska wersja została podchwycona przez miasta w innych krajach, które również robią orszaki według wspólnego scenariusza. W 2013 roku orszaki odbyły się na Ukrainie i w Republice Środkowoafrykańskiej, a w 2014 roku we Włoszech, w Watykanie, w Niemczech, Anglii i Stanach Zjednoczonych. W ostatnich latach do wspólnej organizacji Orszaku dołącza się około 100 nowych miejscowości rocznie.
W 2010, 2011 i 2012 uczestników orszaków w Polsce pozdrowił Benedykt XVI[9]. Również papież Franciszek co roku pozdrawia uczestników polskich Orszaków z okna papieskiego[10].
Wpis do śpiewników w 2012, 2013 i 2014 napisał prezydent Bronisław Komorowski[11]. Od roku 2016 tradycję wpisów do śpiewnika kontynuuje prezydent RP Andrzej Duda, który wziął w nim również udział[12]. W 2018, swoim uczestnictwem w Skoczowie, prezydent RP zapoczątkował uczestnictwo w orszakach organizowanych w różnych miastach w Polsce[13]. W zorganizowanych w 2018 roku 644 orszakach w wzięło udział 1,2 mln osób. Orszaki odbyły się też w 14 miejscowościach za granicą[14]. Kolejne rekordy padły w 2020: W zorganizowanych 900 orszakach w Polsce wzięło w nim udział około 1,3 miliona osób. Orszaki odbyły się też w 14 miejscowościach za granicą[15].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Orszaki Trzech Króli na ulicach 515 polskich miast – niedziela.pl
- ↑ Why is the cavalcade of the Magi celebrated? [online]
- ↑ YouTube – Cabalgata de Reyes Magos en Madrid – 2009
- ↑ abc.es. [dostęp 2012-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-30)].
- ↑ Historia Orszaku Trzech Króli – orszak.org
- ↑ Orszak 2010.
- ↑ Maciej Marchewicz, Piotr Giertych, Piotr Wysocki, Maria Brzeska-Deli. Orszak Trzech Króli, w: „Być solą ziemi – Kościół domem i szkołą komunii”, Komisja Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, ROK 2012/2013, Wyd. Święty Wojciech.
- ↑ Aktualną listę miejscowości można obejrzeć na stronie www.orszak.org
- ↑ poznanski.orszak.org
- ↑ Papież pozdrowił uczestników orszaków Trzech Króli w Polsce – pap.pl/
- ↑ orszak.org
- ↑ Ulicami Warszawy przeszedł Orszak Trzech Króli. Po raz pierwszy dołączył do niego prezydent. wiadomosci.wp.pl, 2016-01-06. [dostęp 2016-01-06].
- ↑ Prezydent z małżonką wziął udział w Orszaku Trzech Króli w Skoczowie – slask.onet.pl
- ↑ Trzej Królowie przybędą latem – info.wiara.pl
- ↑ Trzej Królowie przybędą latem, wiadomosci.radiozet.pl