Pływacz szary
Pływacz szary[4], wal szary[5] (Eschrichtius robustus) – gatunek ssaka z rodziny płetwalowatych (Balaenopteridae).
Eschrichtius robustus[1] | |
(Lilljeborg, 1861) | |
![]() | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd | |
Parvordo | |
Rodzina | |
Rodzaj |
Eschrichtius |
Gatunek |
pływacz szary |
Synonimy | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
![]() | |
Zasięg występowania | |
![]() |
SystematykaEdytuj
Takson po raz pierwszy opisany przez W. Lilljeborga w 1861 roku[6]. Jako miejsce typowe autor wskazał Szwecję („på Gräsön i Roslagen”; „Benen lägo 840 fot frän hafsstranden, ungefär 12 à 15 fot öfver hafvets yta” (= Uppland, wyspa Gräsö))[6]. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju pływacz[4] (Eschrichtius) utworzonego przez J. E. Graya w 1864 roku[7][8].
Niektóre ujęcia systematyczne umieszczają E. robustus w rodzinie Eschrichtiidae[4][9], ale dane molekularne dobitnie potwierdzają włączenie Eschrichtus do Balaenopteridae, w obrębie parafiletycznego rodzaju Balaenoptera[10].
CharakterystykaEdytuj
Jego skóra jest szara, często pokryta pąklami. Zamiast płetwy grzbietowej pływacz ma serię zgrubień zaczynającą się od 1/3 długości ciała. Płetwa ogonowa jest wcięta i mierzy od czubka do czubka 3 m. Pływacz ma charakterystyczny, krótki i żółty fiszbin. Żywi się obunogami, wieloszczetami i mięczakami. przewracając się na boki i wykonując ruchy głową w mule dla wypłoszenia skorupiaków i niewielkich ryb. Wsysa wodę do pyska, a następnie wypycha ją zachowując pokarm na fiszbinach. Występuje w płytkich wodach przybrzeżnych Morza Arktycznego, Oceanu Spokojnego, od Morza Czukockiego, Beauforta, Beringa i Ochockiego na południe do Półwyspu Kalifornijskiego i Korei Południowej. Lato spędza żerując w Arktyce, następnie migruje na południe do zatok i lagun przybrzeżnych w celu rozrodu.
Od połowy jesieni aż do początków zimy przebywają odcinek dziewięciu tysięcy sześciuset kilometrów, który jest najdłuższym odcinkiem migracji tych ssaków. Przebywają około 160 kilometrów dziennie, a w podróży zawsze płyną w odległości kilku mil od wybrzeży. Samice docierają do Kalifornii Dolnej pod koniec grudnia aby po dwunastu, trzynastu miesiącach, w ciepłych i słonych wodach Lagun Ojo de Liebre, San Ignacio i w Zatoce Magdaleny, urodzić potomstwo[11].
Po ciąży trwającej około roku, w zimie, rodzi się jedno młode mające 4,6 m długości[12]. Walenie te żyją około 70 lat. Jest to waleń fiszbinowy; odżywia się przez przecedzanie wody przez duże płaty fiszbinu długości do 45 cm, zwisające z górnej szczęki. Waleń zagrożony wyginięciem. Jego liczebność została obniżona drastycznie przez polowania w przeszłości, tak że populacja z zachodniej części Oceanu Spokojnego bliska jest obecnie wymarcia.
Osiąga długość do 14 m i masę od 15–35 ton.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d Eschrichtius robustus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Eschrichtius robustus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 16 grudnia 2009]
- ↑ J.G. Cooke , Eschrichtius robustus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-08] (ang.).
- ↑ a b c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 187. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ Nazwa polska za: K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 268, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b W. Lilljeborg: Forhandlinger ved de skandinaviske naturforskeres ottende møde, i Kiøbenhavn fra den 8de til den 14de juli 1860. Kopenhaga: Den Gyldendalske Boghandel, 1860, s. 602. (szw.)
- ↑ J. E. Gray. Notes on the Whalebone-Whales; with a synopsis of the species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Thirth Series. 14, s. 350, 1864 (ang.).
- ↑ Rodzaj obejmuje także wymarły, plejstoceński gatunek Eschrichtius akishimaensis. Patrz: Toshiyuki Kimura, Yoshikazu Hasegawa i Naoki Kohno. A new species of the genus Eschrichtius (Cetacea: Mysticeti) from the Early Pleistocene of Japan. „Paleontological Research”. 22 (1), s. 1–19, 2018. DOI: 10.2517/2017PR007 (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Family Eschrichtiidae (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-21].
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 280. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
- ↑ Wieloryby w Baja Kalifornia - Jagatour. [dostęp 2011-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].
- ↑ Peter Gill, Linda Gibson: Wieloryby, delfiny i morświny. Warszawa: "Cibet" PNT, 1998, seria: Poznawaj z Nami. ISBN 83-85749-15-2.