Pływacz szary

Pływacz szary
	Eschrichtius robustus
	(Lilljeborg, 1861)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	fiszbinowce
Rodzina	płetwalowate
Rodzaj	Eschrichtius; J.E. Gray, 1864
Gatunek	pływacz szary
	Synonimy
	Eschrichtius gibbosus (Erxleben, 1777); Eschrichtius glaucus (Cope, 1868); Balaenoptera robusta Lilljeborg, 1861;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pływacz szary^[4], wal szary^[5] (Eschrichtius robustus) – gatunek ssaka z rodziny płetwalowatych (Balaenopteridae).

SystematykaEdytuj

Takson po raz pierwszy opisany przez W. Lilljeborga w 1861 roku^[6]. Jako miejsce typowe autor wskazał Szwecję („på Gräsön i Roslagen”; „Benen lägo 840 fot frän hafsstranden, ungefär 12 à 15 fot öfver hafvets yta” (= Uppland, wyspa Gräsö))^[6]. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju pływacz^[4] (Eschrichtius) utworzonego przez J. E. Graya w 1864 roku^[7]^[8].

Niektóre ujęcia systematyczne umieszczają E. robustus w rodzinie Eschrichtiidae^[4]^[9], ale dane molekularne dobitnie potwierdzają włączenie Eschrichtus do Balaenopteridae, w obrębie parafiletycznego rodzaju Balaenoptera^[10].

CharakterystykaEdytuj

Jego skóra jest szara, często pokryta pąklami. Zamiast płetwy grzbietowej pływacz ma serię zgrubień zaczynającą się od 1/3 długości ciała. Płetwa ogonowa jest wcięta i mierzy od czubka do czubka 3 m. Pływacz ma charakterystyczny, krótki i żółty fiszbin. Żywi się obunogami, wieloszczetami i mięczakami. przewracając się na boki i wykonując ruchy głową w mule dla wypłoszenia skorupiaków i niewielkich ryb. Wsysa wodę do pyska, a następnie wypycha ją zachowując pokarm na fiszbinach. Występuje w płytkich wodach przybrzeżnych Morza Arktycznego, Oceanu Spokojnego, od Morza Czukockiego, Beauforta, Beringa i Ochockiego na południe do Półwyspu Kalifornijskiego i Korei Południowej. Lato spędza żerując w Arktyce, następnie migruje na południe do zatok i lagun przybrzeżnych w celu rozrodu.

Od połowy jesieni aż do początków zimy przebywają odcinek dziewięciu tysięcy sześciuset kilometrów, który jest najdłuższym odcinkiem migracji tych ssaków. Przebywają około 160 kilometrów dziennie, a w podróży zawsze płyną w odległości kilku mil od wybrzeży. Samice docierają do Kalifornii Dolnej pod koniec grudnia aby po dwunastu, trzynastu miesiącach, w ciepłych i słonych wodach Lagun Ojo de Liebre, San Ignacio i w Zatoce Magdaleny, urodzić potomstwo^[11].

Po ciąży trwającej około roku, w zimie, rodzi się jedno młode mające 4,6 m długości^[12]. Walenie te żyją około 70 lat. Jest to waleń fiszbinowy; odżywia się przez przecedzanie wody przez duże płaty fiszbinu długości do 45 cm, zwisające z górnej szczęki. Waleń zagrożony wyginięciem. Jego liczebność została obniżona drastycznie przez polowania w przeszłości, tak że populacja z zachodniej części Oceanu Spokojnego bliska jest obecnie wymarcia.

Osiąga długość do 14 m i masę od 15–35 ton.

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Eschrichtius robustus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Eschrichtius robustus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 16 grudnia 2009]
↑ J.G.J.G. Cooke J.G.J.G., Eschrichtius robustus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-08] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 187. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
↑ Nazwa polska za: K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 268, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b W. Lilljeborg: Forhandlinger ved de skandinaviske naturforskeres ottende møde, i Kiøbenhavn fra den 8de til den 14de juli 1860. Kopenhaga: Den Gyldendalske Boghandel, 1860, s. 602. (szw.)
↑ J. E. Gray. Notes on the Whalebone-Whales; with a synopsis of the species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Thirth Series. 14, s. 350, 1864 (ang.).
↑ Rodzaj obejmuje także wymarły, plejstoceński gatunek Eschrichtius akishimaensis. Patrz: Toshiyuki Kimura, Yoshikazu Hasegawa i Naoki Kohno. A new species of the genus Eschrichtius (Cetacea: Mysticeti) from the Early Pleistocene of Japan. „Paleontological Research”. 22 (1), s. 1–19, 2018. DOI: 10.2517/2017PR007 (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Family Eschrichtiidae (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-21].
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 280. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
↑ Wieloryby w Baja Kalifornia - Jagatour. [dostęp 2011-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].
↑ Peter Gill, Linda Gibson: Wieloryby, delfiny i morświny. Warszawa: "Cibet" PNT, 1998, seria: Poznawaj z Nami. ISBN 83-85749-15-2.

[itis-1] Eschrichtius robustus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[msw-2] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Eschrichtius robustus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 16 grudnia 2009]

[iucn-3] J.G.J.G. Cooke J.G.J.G., Eschrichtius robustus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-08] (ang.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 187. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)

[msz-5] Nazwa polska za: K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 268, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Lilljeborg-6] W. Lilljeborg: Forhandlinger ved de skandinaviske naturforskeres ottende møde, i Kiøbenhavn fra den 8de til den 14de juli 1860. Kopenhaga: Den Gyldendalske Boghandel, 1860, s. 602. (szw.)

[Gray-7] J. E. Gray. Notes on the Whalebone-Whales; with a synopsis of the species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Thirth Series. 14, s. 350, 1864 (ang.).

[PR18-8] Rodzaj obejmuje także wymarły, plejstoceński gatunek Eschrichtius akishimaensis. Patrz: Toshiyuki Kimura, Yoshikazu Hasegawa i Naoki Kohno. A new species of the genus Eschrichtius (Cetacea: Mysticeti) from the Early Pleistocene of Japan. „Paleontological Research”. 22 (1), s. 1–19, 2018. DOI: 10.2517/2017PR007 (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Family Eschrichtiidae (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-21].

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 280. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)

[11] Wieloryby w Baja Kalifornia - Jagatour. [dostęp 2011-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].

[12] Peter Gill, Linda Gibson: Wieloryby, delfiny i morświny. Warszawa: "Cibet" PNT, 1998, seria: Poznawaj z Nami. ISBN 83-85749-15-2.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]