Pałac Blankawczesnoklasycystyczny pałac znajdujący się przy ul. Senatorskiej 14 w Warszawie.

Pałac Blanka w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 526 z 1.07.1965[1]
Ilustracja
Pałac Blanka
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Senatorska 14

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

klasycyzm

Architekt

Szymon Bogumił Zug

Rozpoczęcie budowy

1762

Ukończenie budowy

1764

Zniszczono

1944

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałac Blanka w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pałac Blanka w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac Blanka w Warszawie”
Ziemia52°14′41,98″N 21°00′36,76″E/52,244994 21,010211
Tablica upamiętniająca Krzysztofa Kamila Baczyńskiego na frontowej ścianie pałacu

Historia

edytuj

Pałac został wzniesiony w latach 1762–1764 według projektu Szymona Bogumiła Zuga dla Filipa Nereusza Szaniawskiego[2]. W 1776 pałac kupił Antoni Aleksander Soldenhoff[3]. W 1777 właścicielem nieruchomości został bankier warszawski pochodzenia francuskiego Piotr Blank, który przekształcił i rozbudował wnętrze oraz elewację zewnętrzną w stylu klasycystycznym oraz dobudował bramę wjazdową.

Pałac był własnością Blanka do jego śmierci w 1797[2]. Później przekształcono go na kamienicę czynszową, w której ulokowano mieszkania i sklepy. W 1896 został zakupiony przez magistrat z przeznaczeniem na biura[4]. Od 1915 w pałacu mieściła się Komenda Straży Obywatelskiej, a od 1919 – Komenda Policji Państwowej[5]. W okresie międzywojennym pałac był budynkiem reprezentacyjnym prezydenta miasta, w którym przyjmował on swych gości. Funkcję tę pałac pełnił do 1939.

Podczas okupacji niemieckiej 1939–1944 w budynku urzędowali: Komisarz Rzeszy na miasto stołeczne Warszawę Helmut Otto (od 4 października 1939)[6][7], starosta miejski Oskar Dengel, a następnie do końca okupacji starosta miejski Ludwig Leist[8]. Wyjeżdżając z Warszawy Otto i Dengel wywieźli część wyposażenia pałacu[9].

W marcu 1943 członkowie Kedywu OW AK nadali na Poczcie Głównej dziewięć paczek zawierających bomby zegarowe, z których jedna była zaadresowana do Leista[10]. Jej wybuch spowodował ranienie kilku osób[11].

Podczas powstania warszawskiego w czasie obrony budynku 4 sierpnia 1944 poległ poeta i żołnierz Armii Krajowej Krzysztof Kamil Baczyński[2]. Został zastrzelony przez niemieckiego snajpera, co upamiętnia tablica wmurowana w latach 50. we frontową ścianę pałacu[12]. W holu głównym pałacu znajdują się popiersie Baczyńskiego oraz kolejna tablica pamiątkowa.

Pałac został odbudowany w latach 1947–1949[2]. W 1965 roku został wpisany do rejestru zabytków[1]. Swoją siedzibę miał w nim m.in. Wojewódzki Konserwator Zabytków[4].

Pałac jest własnością samorządu województwa mazowieckiego[13]. Jest siedzibą Ministerstwa Sportu i Turystyki[14].

Przypisy

edytuj
  1. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2022-07-24].
  2. a b c d Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 194.
  3. Antoni Aleksander Soldenhoffen h. własnego [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2021-07-03] (pol.).
  4. a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 595. ISBN 83-01-08836-2.
  5. Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 166. ISBN 83-01-00062-7.
  6. Niemiecki komisarz rządowy na m. st. Warszawę. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 264, s. 1, 4 października 1939. 
  7. Komisarz Rzeszy na m. st. Warszawę. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 265, s. 1, 5 października 1939. 
  8. Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 45, 47. ISBN 83-01-04207-9.
  9. Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 347. ISBN 978-83-07-03239-9.
  10. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 244. ISBN 83-06-00717-4.
  11. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 245. ISBN 83-06-00717-4.
  12. Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 199. ISBN 83-01-06109-X.
  13. Michał Wojtczuk: Wojna o pałace między wojewodą a marszałkiem. Struzik wyrzuci Ministerstwo Sportu z Pałacu Blanka?. [w:] Gazeta Stołeczna [on-line]. warszawa.wyborcza.pl, 30 maja. [dostęp 2019-05-30].
  14. Dane kontaktowe. [w:] Ministerstwo Sportu i Turystyki [on-line]. [dostęp 2022-08-09].