Pancernikowate
Pancernikowate[3] (Dasypodidae) – rodzina ssaków łożyskowych z rzędu pancernikowców (Cingulata).
| ||
| Dasypodidae[1] | ||
| J.E. Gray, 1821[2] | ||
 Przedstawiciel rodziny – pancernik dziewięciopaskowy (Dasypus novemcinctus) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Nadrząd | szczerbaki | |
| Rząd | pancernikowce | |
| Rodzina | pancernikowate | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
|
Dasypus Linnaeus, 1758 | ||
| Gatunki | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
Zasięg występowaniaEdytuj
Pancerniki zamieszkują otwarte tereny Ameryki Południowej i Północnej[4].
CharakterystykaEdytuj
Charakteryzują się obecnością pancerza złożonego z szeregów łusek kostnych pokrytych warstwą rogową, rzadką sierścią na górnej części ciała i bujnym owłosieniem spodniej. Pancerz okrywa niemal całe ciało z wyjątkiem spodniej części tułowia i wewnętrznych stron kończyn. Pomiędzy łuskami występuje elastyczna skóra zapewniająca im ruchomość. Poszczególne gatunki różnią się rozmiarami, kształtem pyska, wielkością uszu i liczbą palców. Również liczba zębów jest różna w zależności od gatunku.
Pancerniki są przede wszystkim mięsożerne, zjadają drobne kręgowce, bezkręgowce (głównie owady) i padlinę, rzadziej rośliny. Kopią nory. Żyją zwykle samotnie, niektóre w parach lub małych grupach. Znane z paleocenu Ameryki Południowej.
Podział systematycznyEdytuj
Gibb i współpracownicy (2016) przenoszą wszystkie wyżej wymienione rodzaje poza rodzajem Dasypus do odrębnej rodziny Chlamyphoridae[5]. Z analiz filogenetycznych przeprowadzonych przez Delsuca i współpracowników (2016) oraz Mitchella i współpracowników (2016) wynika, że pancerniki nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także gliptodonty; na tej podstawie Delsuc i współpracownicy (2016) sklasyfikowali gliptodonty jako podrodzinę Glyptodontinae wchodzącą w skład rodziny Chlamyphoridae[6][7].
Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj[4][3]:
oraz rodzaj wymarły[8]:
- Stegotherium Ameghino, 1887
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dasypodidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 305, 1821 (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 120–122. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ Gillian C. Gibb, Fabien L. Condamine, Melanie Kuch, Jacob Enk, Nadia Moraes-Barros, Mariella Superina, Hendrik N. Poinar i Frédéric Delsuc. Shotgun mitogenomics provides a reference phylogenetic framework and timescale for living xenarthrans. „Molecular Biology and Evolution”. 33 (3), s. 621–642, 2016. DOI: 10.1093/molbev/msv250 (ang.).
- ↑ Frédéric Delsuc, Gillian C. Gibb, Melanie Kuch, Guillaume Billet, Lionel Hautier, John Southon, Jean-Marie Rouillard, Juan Carlos Fernicola, Sergio F. Vizcaíno, Ross D.E. MacPhee i Hendrik N. Poinar. The phylogenetic affinities of the extinct glyptodonts. „Current Biology”. 26 (4), s. R155–R156, 2016. DOI: 10.1016/j.cub.2016.01.039 (ang.).
- ↑ Kieren J. Mitchell, Agustin Scanferla, Esteban Soibelzon, Ricardo Bonini, Javier Ochoa i Alan Cooper. Ancient DNA from the extinct South American giant glyptodont Doedicurus sp. (Xenarthra: Glyptodontidae) reveals that glyptodonts evolved from Eocene armadillos. „Molecular Ecology”. 25 (14), s. 3499–3508, 2016. DOI: 10.1111/mec.13695 (ang.).
- ↑ F. Ameghino: Enumeración sistemática de las especies de mamíferos fósiles coleccionados por Carlos Ameghino en los terrenos eocenos de la Patagonia austral y depositados en el Museo de La Plata. Buenos Aires: Buenos Aires Establecimiento Tipográfico El Censor, 1887, s. 25. (hiszp.)
BibliografiaEdytuj
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Myers, P.: Dasypodidae (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 21 kwietnia 2008].
- Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.