Siatka szpiegowska Cambridge
Siatka szpiegowska Cambridge lub Cambridge Five (pol. Piątka z Cambridge) została zwerbowana przez radziecki wywiad INO NKWD na Uniwersytecie w Cambridge (stąd nazwa).
Członkowie grupy pracowali dla wywiadu radzieckiego od początku II wojny światowej do początku lat pięćdziesiątych XX wieku. Należeli do niej:
- Kim Philby, pseudonim Sonny i Stanley,
- Donald Maclean, pseudonim Homer,
- Guy Burgess, pseudonim Mädchen i Hicks,
- Anthony Blunt, pseudonim Tony, Johnson i Yan,
- John Cairncross, pseudonim Liszt,
oraz subagenci: fizyk jądrowy Alan Nunn May i Leo Long.
Wszystko wskazuje na to, że pierwszym zwerbowanym przez agentów NKWD w Wielkiej Brytanii był Anthony Blunt, który z kolei zwerbował Johna Cairncrossa i przynajmniej jeszcze jednego studenta z Cambridge, Leo Longa. Oficer NKWD prowadzący siatkę z Cambridge, Jurij Modin, stwierdził, że to Guy Burgess zwerbował Anthony’ego Blunta oraz innych i był głową całej siatki.
Guy Burgess, syn oficera Royal Navy, uczeń prestiżowych szkół, m.in. Królewskiej Marynarki Wojennej, college’u Eton oraz Cambridge, od 1939 pracował w Secret Intelligence Service (MI6) oraz w Special Operations Executive (Kierownictwo Operacji Specjalnych), zdradzając najtajniejsze sekrety Sowietom.
Anthony Blunt, syn angielskiego duchownego, student matematyki i filozofii na Uniwersytecie Cambridge, pracował w służbie bezpieczeństwa MI5. Reprezentował ją na cotygodniowych spotkaniach Połączonego Komitetu Wywiadu (Joint Intelligence Committee), składając z nich raport dla NKWD. Podczas wojny nadzorował z ramienia MI5 zagraniczne placówki dyplomatyczne państw neutralnych w Londynie. Prawdopodobnie otwierał bagaże dyplomatów i fotografował ich zawartość. Był przypuszczalnie, z punktu widzenia NKWD, najcenniejszym agentem w sprawach dotyczących Polski[1].
Siatka szpiegowska Cambridge – Harold „Kim” Philby, Donald Duart Maclean, Guy Burgess, Anthony Blunt i John Cairncross – położyła na długi czas cień na brytyjskich tajnych służbach i nie tylko. Działalność siatki Cambridge ujawniano stopniowo, pod ściśle tajnym śledztwem kontrwywiadu MI5. Burgess i Maclean, ostrzeżeni przez Kima Philby’ego, uciekli do Związku Radzieckiego w 1951, tym samym przyznając się do winy. W konsekwencji ucieczki Burgessa i Macleana Kim Philby został w 1951 przesłuchany i przeniesiony na emeryturę z SIS – przesłuchujący byli przekonani o jego związkach z wywiadem sowieckim, nie mieli jednak na to materialnych dowodów.
Kim Philby (związany być może z katastrofą lotniczą w Gibraltarze, w której 4 lipca 1943 zginął generał Władysław Sikorski[2]), przebywając w Bejrucie jako korespondent, uniknął aresztowania, uciekając do ZSRR w styczniu 1963. Następnie zdemaskowany został Anthony Blunt, przyznając się oficerom kontrwywiadu MI5 w 1964 i uzyskując bezkarność w zamian za udzielone informacje. Wyszło to na jaw dopiero w 1979. Tożsamość piątego członka siatki, Johna Cairncrossa, została upubliczniona dopiero po ucieczce wysokiego oficera KGB, Olega Gordijewskiego, do Wielkiej Brytanii, lecz John Cairncross przyznał się Security Service (MI5) już w 1951.
Siatka szpiegowska Cambridge była do tej pory najgroźniejszą ujawnioną grupą szpiegowską działającą w Wielkiej Brytanii.
Przypisy
edytuj- ↑ Iwanow 2010 ↓, s. 149.
- ↑ Iwanow 2010 ↓, s. 150.
Bibliografia
edytuj- Christopher Andrew, Oleg Gordijewski: KGB. Warszawa: Bellona, 1997. ISBN 83-11-08667-2.
- Nikołaj Iwanow: Powstanie warszawskie widziane z Moskwy. Kraków: Znak, 2010. ISBN 978-83-240-1409-5.
- ISNI: 0000000116987522
- VIAF: 110874456
- LCCN: n50047694
- GND: 118593781
- NDL: 00452710
- LIBRIS: 64jlhtqq5d81rbg
- BnF: 12412236c
- SUDOC: 033235538
- NLA: 35420679
- NKC: mzk2004175593
- NTA: 070932182
- BIBSYS: 90209439
- CiNii: DA04153105
- Open Library: OL1929045A
- PLWABN: 9810673367105606
- NUKAT: n97001030
- OBIN: 40699
- J9U: 987007266570105171
- PTBNP: 76285
- CANTIC: a12202241
- LNB: 000025023
- NSK: 000095862
- CONOR: 58997347
- BLBNB: 000321186
- LIH: LNB:BqWW;=B3
- ISNI: 0000000108559480
- VIAF: 24598204
- ULAN: 500057348
- LCCN: n81078280
- GND: 118512110
- NDL: 00433623
- LIBRIS: 75knt6gr37dstxp
- BnF: 11892458f
- SUDOC: 026733897
- SBN: CFIV002823
- NLA: 35019680
- NKC: jn20000600914
- RSL: 000181735
- BNE: XX857474
- BNR: 000024879
- NTA: 068355645
- BIBSYS: 90167184
- CALIS: n2005023452
- CiNii: DA00374066
- Open Library: OL118738A, OL5753493A
- PLWABN: 9810623298605606
- NUKAT: n95207297
- OBIN: 30829
- J9U: 987007258979905171
- PTBNP: 38851
- CANTIC: a10969226
- LNB: 000026239
- NSK: 000014166
- CONOR: 19271011
- BNC: 000253273
- ΕΒΕ: 220755
- BLBNB: 000616786
- KRNLK: KAC2018O2425
- LIH: LNB:V*72200;=zW