Pomnik Wilhelma de Courbière’a w Grudziądzu
Pomnik Wilhelma de Courbière’a w Grudziądzu – dzieło Karla Friedricha Schinkla z 1815, niezachowany.
 Pomnik Wilhelma de Courbiere’a w Grudziądzu z 1815 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ obiektu | |
| Projektant |
Karl Friedrich Schinkel |
| Data budowy |
1815 |
| Data likwidacji |
1920 |
Gen. Wilhelm de Courbière, dowódca pomyślnej obrony pruskiej Twierdzy Grudziądz przed wojskami napoleońskimi w 1807 otrzymał w nagrodę stopień feldmarszałka i godność gubernatora prowincji Prusy Zachodnie. Po śmierci 23 lipca 1811 spoczął wraz z żoną w skromnej mogile na wschodnim szańcu cytadeli, zaś po stabilizacji sytuacji politycznej w 1815 król Fryderyk Wilhelm III polecił ustawić na placu ćwiczeń pomnik ku jego czci. Monument zaprojektował najwybitniejszy architekt niemiecki tego czasu Karl Friedrich Schinkel już w 1811 lub 1812 r. Klasycystyczna forma przestrzenna została odlana z żeliwa w Berlinie. Forma naśladowała starożytny tropaion (trofeum) – pomnik zwycięstwa. Na kamiennym cokole na podstawie z moździerzy artyleryjskich i nad orłami podtrzymującymi pamiątkową inskrypcję, umieszczono płonące granaty. Nad nimi ustawiono zwinięte sztandary, tworzące ażurowy kształt obelisku. Strukturę wieńczył wieniec laurowy i pruski orzeł. Z czasem w pobliżu zorganizowano muzeum feldmarszałka, a w 1893 r. cytadelę nazwano jego imieniem. Pomnik, doskonale wpisany w otoczenie, stał się popularnym znakiem pruskiego Grudziądza. Według jednej z wersji tego projektu w 1816 r. wykonano pomnik poległych w Berlinie Spandau. Ponieważ znajdował się na zamkniętym terenie wojskowym, w stulecie obrony Grudziądza w 1907 r. na szańcu w okolicach kościoła garnizonowego ustawiono drugi, kamienny obelisk ku czci marszałka, z jego podobizną, figurą żołnierza i nazwiskami kilkuset obrońców twierdzy poległych podczas oblężenia (J. Tibor). Oba pomniki zostały usunięte po powrocie Grudziądza do Polski w 1920 r., a pamiątki po Wilhelmie de Courbière przekazano do Muzeum Miejskiego.
Bibliografia edytuj
- Paul Fischer, Schinkel und Courbière, „Dies und Das aus dem Ostlande”, Beil. zu der Monatsschr. „Aus dem Ostlande”, Lissa, Verl. Oskar Eulitz, 12. Jg., 1917 (März), s. 15–16
- Jerzy Domasłowski, Zapomniany pomnik, „Spotkania z Zabytkami”, ISSN 0137-222X, R. 22, 1998, nr 7, s. 36–38
- Grudziądzkie pomniki. Katalog wystawy, tekst i oprac. Regina M. Potęga-Magdziarz, Grudziądz, Biblioteka Miejska im. Wiktora Kulerskiego, 2004, ISBN 83-905896-3-X.