Powiat rzepiński – dawny powiat ze stolicą w Rzepinie i Słubicach, istniejący w latach 19451958 (de facto do 1975, po przekształceniu w powiat słubicki) na terenie obecnego powiatu słubickiego i częściowo sulęcińskiego (województwo lubuskie).

Powiat rzepiński
powiat
1945–1958
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

zielonogórskie

Data powstania

1945

Data likwidacji

1 stycznia 1959[1]

Siedziba

Rzepin, Słubice

Powierzchnia

1035 km²

Populacja (1956)
• liczba ludności


28 000

• gęstość

27 os./km²

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich

4

Liczba gmin wiejskich

8

brak współrzędnych

Historia

edytuj

Przed II wojną światową ziemia rzepińska podlegała pod administrację powiatu zachodniotorzymskiego (Weststernberg) z siedzibą (od 1904) w Rzepinie, a wcześniej w Ośnie Lubuskim. Po zakończeniu wojny, na mocy porozumień pomiędzy zwycięskimi mocarstwami, powiat zachodniotorzymski, miasto Słubice (do 1945 Dammvorstadt, prawobrzeżna część Frankfurtu nad Odrą, miasta na prawach powiatu) oraz niewielki prawobrzeżny skrawek powiatu lubuskiego (Lebus) z Nowym Lubuszem i Pławidłem[2] zostały przyłączone do Polski jako część tzw. Ziem Odzyskanych.

Zarządzeniem z 22 maja 1945 obszary te połączono w jeden powiat – rzepiński – i przyłączono do województwa poznańskiego. Jednostka figurowała początkowo jako powiat rypiński, od obocznej nazwy Rzepina – Rypin. Jako efekt sporu władz powiat zmieniał kilkakrotnie siedzibę, jednak na skutek zniszczeń Rzepina siedzibą zostały większe, mniej zniszczone i bardziej prestiżowe Słubice.

Powiat liczył początkowo trzy samodzielne miasta: Rzepin, Ośno i Górzyca. W 1945 roku prawa miejskie otrzymała także wysoce zurbanizowana Cybinka oraz jako miasto usamodzielniły się Słubice (do 1945 były częścią Frankfurtu nad Odrą, który prawa miejskie otrzymał już w 1253). W 1946 roku w powiecie było zatem pięć miast, lecz w 1947 roku utraciła je mała Górzyca[3].

W związku z reformą administracyjną w 1950 roku, powiat rzepiński wszedł w skład nowego województwa zielonogórskiego z dniem 6 lipca 1950 roku. Według podziału administracyjnego z 1 lipca 1952 r. powiat rzepiński składał się z 4 miast, 8 gmin i 65 gromad (wsi):

25 września 1956 do Słubic przeniesiono również Sąd Powiatowy w Rzepinie. Powiat rzepiński istniał do końca 1958 r. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 15 grudnia 1958 powiat rzepiński przemianowano na powiat słubicki z dniem 1 stycznia 1959. Powiat słubicki funkcjonował aż do kolejnej reformy administracyjnej w 1975 r.

Współczesny powiat słubicki (o bardzo podobnych granicach do ówczesnego powiatu rzepińskiego) reaktywowano z dniem 1 stycznia 1999.

Przypisy

edytuj
  1. Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 393
  2. Fragment ten stał się zeksklawizowaną częścią gminy Słubice
  3. Rocznik Statystyczny (stan na 1 kwietnia 1947) wylicza Górzycę jako jedno ze 131 miast woj. poznańskiego (także mapa Polski WIG z 1945 podaje Górzycę jako miasto). Liczba miast woj. poznańskiego spada do 129 w 1948 (Rocznik Statystyczny), co jest przesłanką o zniesieniu statusu miejskiego Brójców i Górzycy (brak odpowiedniego Dziennika Ustaw)

Bibliografia

edytuj

Zobacz też

edytuj