Rodzina Kolejowa – stowarzyszenie samopomocowe działające w środowisku rodzin pracowników PKP, utworzone w 1934 na bazie działających po I wojnie światowej komitetów pomocy pracownikom kolejowym, stopniowo przekształcanych, np. w Krakowie i Toruniu w lokalne struktury „Rodziny Kolejowej”. Stowarzyszenie zajmowało się działalnością wczasową (w Makowie Podhalańskim, Wiśle, Tatarowie, Rabce i Krynicy), prowadzeniem domów zdrowia, kolonii i półkolonii (m.in. w Rabce, Wielkiej Wsi obecnie Władysławowie, Helu, Zalesiu i Bełżcu), przedszkoli, świetlic, stołówek, funduszy zapomogowych, bibliotek, udzielania porad prawnych, działalnością oświatową z zakresu pszczelarstwa, warzywnictwa, sadownictwa i hodowli zwierząt, również wydawniczą (m.in. biuletyny pszczelarskie)[1]. Szczególną opieką Rodzina Kolejowa objęła drużyny harcerskie. Dzięki składkom kolejarzy z całej Polski w wysokości 1% od poborów, utworzono Fundusz Rodziny Kolejowej. Aktywnych honorowano odznaką pamiątkową „Rodzina Kolejowa – za ofiarną pracę”. Pierwszym prezesem był ppłk Kazimierz Kominkowski, dyrektor biura personalnego ministerstwa komunikacji.

Rodzina Kolejowa
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa, ul. Żulińskiego 9 (1938)

Data założenia

1934

Zakończenie działalności

1945

Rodzaj stowarzyszenia

stowarzyszenie samopomocowe

Zasięg

organizacja o zasięgu krajowym

Prezes

Robert Ceceniowski (1939)

Członkowie

175 000 (1938)

Powiązania

Związek Zawodowy Kolejarzy

brak współrzędnych
b. obiekt Rodziny Kolejowej w Makowie Podhalańskim – ob. Zakład Długoterminowej Opieki Medycznej Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera w Krakowie
Tablica przy bramie do Sanatorium im. Aleksandry Piłsudskiej w Rabce

Stowarzyszenie działało też w ograniczonym zakresie w okresie okupacji niemieckiej prowadząc akcję pomocy i opieki nad rodzinami zaginionych, aresztowanych i zamordowanych kolejarzy, również stołówki i sklepy. Niekiedy działalność tę wspomagały zdelegalizowane komórki Związku Zawodowego Kolejarzy.

Po 1945 majątek stowarzyszenia przejął Związek Zawodowy Kolejarzy, niektóre obiekty, np. w Makowie, w 1993.

Prezesi

edytuj

Obiekty stowarzyszenia

edytuj
  • sanatoria
    • Dziecięcy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny Rodziny Kolejowej im. Aleksandry Piłsudskiej w Rabce, ul. Kościuszki 18, zał. w 1934 jako willa „Lotos”, rozbudowane w 1937, 160 miejsc, od 2005 w likwidacji[5]
    • Zakład Przyrodoleczniczy w Aleksandrowie Kujawskim, zał. w 1904 jako koszary rosyjskiej brygady pogranicza, przejęty przez RK w 1934, obecnie część Kolejowego Szpitala Uzdrowiskowego Sp. z o.o. w Ciechocinku, 100 miejsc, w prywatyzacji
  • domy wypoczynkowe
    • Maków Podhalański, zał. w 1934, 200 miejsc, obecnie Zakład Długoterminowej Opieki Medycznej Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera w Krakowie
    • Krynica, zał. w 1927, 65 miejsc
    • Morszyn, zał. w 1937 jako pensjonat „Kasztelanka”, 47 miejsc
    • Tatarów, zał. 1930, 100 miejsc
    • Truskawiec, zał. w 1937, 3 obiekty na 50 miejsc, willa „Jozefówka”, willa nr 1, willa nr 2
    • Wisła, zał. w 1934, 140 miejsc; ośrodek „Pod Baranią”
  • inne

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Sprawozdanie Zarządu Okręgu „Rodziny Kolejowej” w Radomiu za czas od 1.I do 31.XII 1936 roku, Zarząd Okręgu „Rodziny Kolejowej” Radom 1937, [w:] [1]
  • Domy wypoczynkowe i zakłady lecznicze Rodziny Kolejowej, Rodzina Kolejowa Warszawa 1938, 23 s., [w:] [2]
  • Dwudziestolecie komunikacji w Polsce odrodzonej, Ilustrowany Kurier Codzienny Warszawa 1939, 543 s.
  • Joanna Zagdańska: Domy turystyczno-zdrowotne środowisk kolejarskich II Rzeczypospolitej Polskiej budowane i utrzymywane w systemie dobrowolnych opodatkowań, Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja 21, 2018, nr 1, s. 57-78, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych Warszawa 2018

Przypisy

edytuj
  1. Pszczelarski kurs korespondencyjny, Wykład 1-12, „Rodzina Kolejowa” Warszawa 1935, 126 s.; Biuletyn gospodarczy 1-9, „Rodzina Kolejowa” Warszawa 1935, nr 7, [1]; [2] s., il.; 18; [4]; [4]; 33, [1]; 47, [1]; 91, [1]; 26, [1] s.; pełny kurs pszczelarstwa z dodatkowymi biuletynami o charakterze informacyjnym.
  2. Kolejowe Przysposobienie Wojskowe nr 18/1936
  3. dyrektor Biura Personalnego Ministerstwa Komunikacji
  4. dyrektor Departamentu Handlowo-Taryfowego Ministerstwa Komunikacji
  5. Joanna Zagdańska: Domy turystyczno-zdrowotne środowisk kolejarskich II Rzeczypospolitej Polskiej budowane i utrzymywane w systemie dobrowolnych opodatkowań, Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja 21, 2018, nr 1, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych Warszawa 2018