Rybitwa krótkodzioba
Rybitwa krótkodzioba[5] (Gelochelidon nilotica[6]) – gatunek średniego ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae). Kosmopolityczny, wędrowny.
| ||
| Gelochelidon nilotica[1] | ||
| (J.F. Gmelin, 1789) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | siewkowe | |
| Podrząd | mewowce | |
| Parvordo | Larida | |
| Nadrodzina | Laroidea | |
| Rodzina | mewowate | |
| Podrodzina | rybitwy | |
| Rodzaj | Gelochelidon[2] C. L. Brehm, 1830 | |
| Gatunek | rybitwa krótkodzioba | |
| Synonimy | ||
| ||
| Podgatunki | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 obszary lęgowe zimowiska występuje przez cały rok | ||
Podgatunki i zasięg występowaniaEdytuj
Zamieszkuje w zależności od podgatunku[7]:
- rybitwa krótkodzioba (Gelochelidon nilotica nilotica) – Europa i Maghreb, a na wschodzie po Bliski Wschód, Kazachstan, Indie i północno-zachodnie Chiny. Zimuje w pasie od międzyzwrotnikowej Afryki, przez Bliski Wschód po Indie. Do Polski zalatuje sporadycznie (35 stwierdzeń do 2014 roku, łącznie zaobserwowano 41 osobników[8]).
- Gelochelidon nilotica addenda – Mandżuria i wschodnie Chiny. Zimuje w Azji Południowo-Wschodniej.
- rybitwa czarnodzioba (Gelochelidon nilotica macrotarsa) – Australia
- Gelochelidon nilotica aranea – wschodnie wybrzeże USA od New Jersey po Teksas, Wielkie Antyle oraz wyspowo wybrzeże Meksyku. Zimuje wzdłuż wybrzeży Ameryki Środkowej oraz Południowej po Peru i Brazylię.
- Gelochelidon nilotica vanrossemi – zachodnie wybrzeże Ameryki Północnej od Kalifornii po Zatokę Tehuantepec. Zimą przemieszcza się na południe, osiągając Ekwador.
- Gelochelidon nilotica gronvoldi – wybrzeża i brzegi rzek od Gujany Francuskiej po północno-wschodnią Argentynę oraz Ekwador i północne Peru.
Rybitwa czarnodzioba (G. n. macrotarsa) jest przez część autorów (np. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny) uznawana za osobny gatunek w oparciu o różnice morfologiczne[9].
MorfologiaEdytuj
- Cechy gatunku
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu godowym wierzch głowy i końce skrzydeł czarne, grzbiet i pokrywy skrzydłowe popielate, reszta ciała biała. Dziób i nogi czarne. W szacie spoczynkowej głowa staje się szarawa. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, jednak na grzbiecie i ogonie mają brązowawe plamki.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 33–43 cm[3]
rozpiętość skrzydeł ok. 85–103 cm[3]
masa ciała ok. 130–300 g (u G. n. nilotica 190–290 g, u G. n. aranea 160–205 g, u G. n. vanrossemi 163–205 g)[3]
Ekologia i zachowanieEdytuj
- Biotop
- Gniazduje na piaszczystych wybrzeżach lub mierzejach. Podczas żerowania odwiedza także wydmy, bagna, połacie błotnistych terenów i przybrzeżne zarośla[10].
- Gniazdo
- Gniazdo jest wydrapanym w podłożu dołkiem. Niekiedy ptaki wyściełają je kawałkami muszli lub podobnymi wizualnie do traw roślinami[10].
- Jaja
- W zniesieniu 1–3 jaj (dane dla Georgii)[10].
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez 22–23 dni przez obydwoje rodziców. Puszyste, kremowe pisklęta po kilku dniach opuszczają gniazdo. Po 28–35 dniach potrafią latać i przemieszczają się na pobliskie plaże, gdzie karmią je rodzice[10].
- Pożywienie
- Owady, kraby, raki, jaszczurki, małe ssaki, płazy, ryby, okazjonalnie ptasie pisklęta, także innych gatunków rybitw[10].
.jpg)
Status i ochronaEdytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybitwę krótkodziobą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[4]. Rybitwę czarnodziobą uznaje za osobny gatunek i również klasyfikuje jako gatunek najmniejszej troski[11]. Liczebność światowej populacji (wliczając rybitwę czarnodziobą) w 2006 roku szacowano na 150–420 tysięcy osobników[4].
W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową[12].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Gelochelidon nilotica, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Gelochelidon, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-03-02]
- ↑ a b c d Gochfeld, M., Burger, J. & Kirwan, G.M.: Common Gull-billed Tern (Gelochelidon nilotica. W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2015). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2015. [zarchiwizowane z tego adresu (20 września 2015)].
- ↑ a b c BirdLife International 2018, Gelochelidon nilotica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [online], wersja 2020-1 [dostęp 2020-07-04] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sterninae Vigors, 1825 - rybitwy (wersja: 2020-01-24). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-04].
- ↑ Eli S. Bridge, Andrew W. Jones & Allan J. Baker. A phylogenetic framework for the terns (Sternini) inferred from mtDNA sequences: implications for taxonomy and plumage evolution. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 35 (2), s. 459–469, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2004.12.010.
- ↑ Gull-billed Tern (Gelochelidon nilotica) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 31. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2014. „Ornis Polonica”. 56, s. 99–136, 2015.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks (ang.). IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-04].
- ↑ a b c d e Bradford Winn and Todd M. Schneider: Gull-billed Tern. Species account. Georgia Department of Natural Resources, czerwiec 2010. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-25)].
- ↑ BirdLife International 2018, Gelochelidon macrotarsa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [online], wersja 2019-2 [dostęp 2019-09-07] (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Linki zewnętrzneEdytuj
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.