Ryjówka najmniejsza
Ryjówka najmniejsza[3] (Sorex minutissimus) – gatunek ssaka z rodziny ryjówkowatych, występujący w północnej Eurazji i Ameryce Północnej[2][4][5].
| Sorex minutissimus[1] | |
| Zimmermann, 1780 | |
 Okaz w Narodowym Muzeum Przyrody i Nauki w Tokio | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ryjówka najmniejsza |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Zasięg w Eurazji | |
Systematyka edytuj
Gatunek został opisany naukowo w 1780 roku przez von Zimmermanna[6]. Miejsce typowe to okolice Jeniseju w Kraju Krasnojarskim w Rosji. Należy do podrodzaju Sorex lub Eurosorex; wyróżniono 9 podgatunków, ale jest to niepewne. Osobniki z Finlandii miały 19 par chromosomów (2n=38), u tych z Syberii występuje 21 par chromosomów (2n=42; FN=74)[4].
Występowanie edytuj
Ryjówka najmniejsza ma bardzo duży zasięg występowania, żyje od Norwegii, Szwecji i Estonii po wschodnią Syberię, Sachalin, Hokkaido i prawdopodobnie północne Honsiu w Japonii. Na południu sięga do Mongolii, Chin i Korei Południowej[4][2]. W 1994 roku stwierdzono jej obecność na Alasce, a w 2016 roku w środkowym Jukonie w Kanadzie, co pokazuje, że gatunek ma zasięg holarktyczny[5]. Jest spotykana od poziomu morza do 1600 m n.p.m.[2]
Występuje od lasotundry przez strefę tajgi, po lasy mieszane strefy klimatu umiarkowanego i lasostepy na południowym skraju zasięgu. Preferuje wilgotne lasy zdominowane przez świerki z grubą warstwą mchów, ale często jest spotykana także na terenach podmokłych, a nawet w suchych lasach sosnowych i na obszarach wycinki[2].
Wygląd edytuj
Jest to niezwykle mały ssak, jeden z najmniejszych żyjących ssaków lądowych; tylko ryjówek etruski (Suncus etruscus) może mieć mniejsze rozmiary[2]. Osiąga masę 1,6–2,5 grama. Grzbiet jest ciemnobrązowo ubarwiony, boki ciała i spód są jaśniejsze. Ma krótki i wąski ogon[7].
Zachowania edytuj
Ryjówka najmniejsza jest owadożerna, zjada małe owady i ich larwy, pająki i ślimaki. W ciągu doby zjada 2–5 razy więcej pokarmu niż sama waży[2][7]. Od maja do sierpnia samice rodzą młode, od 4 do 7 w miocie[2].
Populacja edytuj
Ryjówka najmniejsza jest trudna do schwytania, przez co utrudnione są oceny jej liczebności. W Europie wydaje się mniej liczna niż inne sympatryczne gatunki z rodzaju Sorex, ale populacja wydaje się być stabilna. W Mongolii ma szeroki zasięg, ale małe zagęszczenie. Na Hokkaido jest bardzo rzadko spotykana. Nie są znane zagrożenia dla gatunku, wycinka drzew wydaje się nie mieć negatywnego wpływu na gęstość populacji[2].
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje ryjówkę najmniejszą za gatunek najmniejszej troski. W ustawodawstwie europejskim została ujęta w załączniku III konwencji berneńskiej (Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk) jako gatunek podlegający ochronie. W Mongolii 11% zasięgu znajduje się w obszarach chronionych[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Sorex minutissimus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j H. Henttonen i inni, Sorex minutissimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2018-2, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T29666A22316786.en [dostęp 2019-02-13] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 72. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Sorex minutissimus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2019-02-13]
- ↑ a b Joseph A. Cook i inni, First record of the Holarctic least shrew (Sorex minutissimus) and associated helminths from Canada: new light on northern Pleistocene refugia, „Canadian Journal of Zoology”, 5, 94, 2016, s. 367–372, DOI: 10.1139/cjz-2015-0212 (ang.).
- ↑ E.A.W. von Zimmerman: Geographische Geschichte des Menschen, und der allgemein verbreiteten vierfüssigen Thiere. T. 2. Lipsk: 1780, s. 385.
- ↑ a b Sorex minutissimus Least Siberian Shrew. Mammal Species of the World’s Boreal Forests. [dostęp 2019-02-13].