Saki (białorus. Сакі[6])– wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Narew[5][7]. Leży nad rzeką Małynką.

Saki
wieś
Ilustracja
Krzyż wotywny z XIX w. na środku wsi.
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

hajnowski

Gmina

Narew

Liczba ludności (2011)

17[2][3]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

17-210[4]

Tablice rejestracyjne

BHA

SIMC

0036564[5]

Położenie na mapie gminy Narew
Mapa konturowa gminy Narew, u góry znajduje się punkt z opisem „Saki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Saki”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Saki”
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego
Mapa konturowa powiatu hajnowskiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Saki”
Ziemia52°57′02″N 23°29′43″E/52,950556 23,495278[1]

Historia

edytuj

Wieś założona została przez Saka – jednego z bojarów należących do służb bojarskich Aleksandra Chodkiewicza, któremu to w 1525 r. Zygmunt Stary nadał 22 służby bojarskie w Puszczy Błudowskiej. Sak osiedlił się nad rzeką Małunicą (dawna nazwa rzeki Małynka) po 1483 r. dając początek dzisiejszej wsi. Wspomina o tym Metryka Litewska z 1512 r. spisana w języku starobiałoruskim: (...) ludi naszy (...) Puszczu (...) Bludowskuju rozrobili i domy swoimi poselili. A na imia dey ludi: Iwanec Miloszewicz z bratieju na Hozdnicy, a Saka z bratom na Malunicy(...)[8]. To od nazwiska założyciela pochodzi nazwa miejscowości.

Według Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności, przeprowadzonego w 1921 r., wieś Saki liczyła 22 domy i 125 mieszkańców (85 kobiet i 40 mężczyzn). Większość mieszkańców miejscowości, w liczbie 85 osób, zadeklarowała wówczas wyznanie prawosławne, pozostałe 40 osób zgłosiło wyznanie rzymskokatolickie. Podział religijny mieszkańców wsi pokrywał się z ich strukturą narodowo-etniczną, gdyż 85 mieszkańców podało narodowość białoruską, a pozostałych 40 polską. W okresie międzywojennym Saki znajdowały się w powiecie bielskim[9].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii św. Michała Archanioła w pobliskiej Trześciance, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Narwi[10].

W 1987 we wsi Saki realizowano zdjęcia do filmu dokumentalnego Andrzej i Mania w reżyserii Tamary Sołoniewicz.

Turystyka

edytuj

Przez Saki przebiega Szlak Świątyń Prawosławnych – szlak turystyczny promujący kulturę prawosławia na Północnym Podlasiu[11].

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 120453
  2. Wieś Saki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1132 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. Сакі, вёска. Radzima.net. [dostęp 2015-12-20].
  7. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. Józef Maroszek: Prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłufów XV-XVIII w.. Podlaska Biblioteka Cyfrowa, 1994. s. 45-46. [dostęp 2018-12-24].
  9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 17: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32 (23).
  10. Opis parafii na stronie diecezji
  11. Szlak Świątyń Prawosławnych. [w:] Atrakcje turystyczne gminy Narew [on-line]. Oficjalna Strona Internetowa Urzędu Gminy w Narwi. [dostęp 2016-04-22].

Bibliografia

edytuj
  • Wiśniewski Jerzy, Zarys dziejów osadnictwa wiejskiego we wschodniej części województwa białostockiego do połowy XVII wieku [w:] Nawukowy Zbornik, Białystok 1964

Linki zewnętrzne

edytuj