Sikora brunatna

Sikora brunatna
	Poecile rufescens
	(J.K. Townsend, 1837)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	sikory
Rodzaj	Poecile
Gatunek	sikora brunatna
Synonimy
	Parus rufescens J.K. Townsend, 1837; Penthestes rufescens (J.K. Townsend, 1837);
	Parus rufescens J.K. Townsend, 1837; Penthestes rufescens (J.K. Townsend, 1837);
Podgatunki
	P. r. rufescens (J.K. Townsend, 1837); P. r. neglectus (Ridgway, 1879); P. r. barlowi (Grinnell, 1900);
	P. r. rufescens (J.K. Townsend, 1837); P. r. neglectus (Ridgway, 1879); P. r. barlowi (Grinnell, 1900);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sikora brunatna^[5] (Poecile rufescens) – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący zachodnią część Ameryki Północnej. Występuje od Gór Skalistych na wschodzie aż po wybrzeże Pacyfiku, od środkowej Kalifornii aż po Alaskę na północy. Jest to obszar około 960 000 km². W ciągu kilku ostatnich dekad obszar występowania rozszerzył się na południe i zachód. Gatunek liczny na tym obszarze, w czasie godowo-lęgowym żyjący w parach, a jesienią i zimą często widziany w wielogatunkowych stadach. Jest ptakiem osiadłym i jest często spotykany blisko ludzkich osiedli.

Systematyka edytuj

Wyróżnia się trzy podgatunki, zamieszkujące odpowiednio^[2]^[6]:

Poecile rufescens rufescens – od południowej Alaski aż po hrabstwo Marin na wybrzeżu środkowej Kalifornii
Poecile rufescens neglectus – hrabstwo Marin graniczące na południu z San Francisco
Poecile rufescens barlowi – od San Francisco do Santa Barbara w południowej Kalifornii.

Proponowane podgatunki ferrugineus, vivax i levyi zsynonimizowano z podgatunkiem nominatywnym^[2].

Morfologia edytuj

Wygląd zewnętrzny: U podgatunku nominatywnego P. r. rufescens: czarna głowa z białym paskiem policzkowym ciągnącym się od podstawy dzioba aż do połowy tyłu szyi, wierzch ciała i podskrzydle jaskrawo brunatne, skrzydła i ogon ciemnoszare, pierś i podbrzusze białe. Oczy brązowe, krótki ciemnoszary dziób. Podgatunek P. r. neglectus jest tak samo ubarwiony, tylko że ma mało jaskrawe brunatne podskrzydle, a P. r. barlowi ma podskrzydle szare.
Rozmiary: długość ciała 11,5–12,5 cm^[2]
Masa ciała: 8,5–12,6 g^[2]

Środowisko edytuj

Lasy iglaste albo iglasto-liściaste na niższych wysokościach nad poziomem morza. Szczególnie ulubionym drzewem jest daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii), gdzie ptak ten jest często widziany na wysokich gałęziach, wisząc do góry nogami, aby lepiej dobrać się do pokarmu.

Pożywienie edytuj

W większości owady i ich larwy zdobywane w wysokich gałęziach drzew. Dodatkowo nasiona i owoce drzew i innych roślin. Robi zapasy żywności.

Lęgi edytuj

Sezon godowy przypada na przełom marca i kwietnia.

Gniazdo: Wykorzystuje nisko położone (do około 3 metrów nad ziemią) opuszczone dziuple dzięciołów lub naturalne wgłębienia w drzewach. Czasem widziany jak sam wydłubuje sobie wgłębienie na gniazdo. Samo gniazdo jest zbudowane z mchu, kory, liści paproci, trawy i piór, ale góra (nawet do 50% całego gniazda) jest zrobiona z włosów futer ssaków i ptasiego puchu.
Jaja i wysiadywanie: Samica składa od 3 do 9 (na ogół 6 lub 7) matowobiałych lub kremowych jaj. Jaja mogą być jednolite w kolorze lub mieć kolorowe (czerwone, brązowe) kropki albo szlaczki. Jaja są wysiadywane przez samicę przez 11 do 14 dni. Samica przykrywa jaja włosami i puchem, gdy chwilowo opuszcza gniazdo.

Status edytuj

IUCN uznaje sikorę brunatną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)^[4]. W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 9,7 miliona osobników^[7].

Przypisy edytuj

↑ Poecile rufescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Gosler, A. & Clement, P.: Chestnut-backed Chickadee (Poecile rufescens). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
↑ D. Lepage: Chestnut-backed Chickadee Poecile rufescens. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-26]. (ang.).
↑ ^a ^b Poecile rufescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, chickadees (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-22].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-22]. (ang.).
↑ Chestnut-backed Chickadee Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2022-12-26]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Alderfer J.; Complete Birds Of North America; National Geographic Society (2005).
Alderfer J., Dunn J.; National Geographic Field Guide to the Birds of North America, Fifth Edition; ; National Geographic Society (2006).
Kaufman K.; Field Guide to Birds of North America; Houghton Mifflin (2005).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Poecile rufescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Gosler, A. & Clement, P.: Chestnut-backed Chickadee (Poecile rufescens). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].

[avibase-3] D. Lepage: Chestnut-backed Chickadee Poecile rufescens. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-26]. (ang.).

[iucn-4] Poecile rufescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, chickadees (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-22].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-22]. (ang.).

[aablh-7] Chestnut-backed Chickadee Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2022-12-26]. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]