Sobór watykański I

katolicki sobór powszechny (1869-1870)

Sobór watykański I – dwudziesty sobór powszechny Kościoła katolickiego, zwołany przez papieża Piusa IX obradujący w latach 1869–1870. Zwołano go 300 lat po soborze trydenckim. W obradach uczestniczyło 49 kardynałów, 10 patriarchów, 7 prymasów, 124 arcybiskupów, 522 biskupów, 6 opatów, 49 wikariuszy apostolskich, 46 przedstawicieli zakonów[1].

Sobór watykański I
Miejsce

Bazylika św. Piotra
 Watykan

Liczba uczestników

813

Data rozpoczęcia

1869

Data zawieszenia

1870

Poprzedni
Sobór trydencki
(1545–1563)
Następny
Sobór watykański II
(1962–1965)

W soborze brali udział Polacy: abp Mieczysław Halka-Ledóchowski, abp Grzegorz Michał Szymonowicz, bp Józef Alojzy Pukalski, bp Antoni Gałecki, bp Antoni Monastyrski i ks. Sosnowski[1].

Sobór został zawieszony, kiedy wojska włoskie zdobyły Rzym; nigdy nie wznowiono obrad.

Postanowienie soborowe

edytuj

Sobór uchwalił konstytucję dogmatyczną Pastor aeternus, która zawiera wypowiedź doktrynalną: „Romani Pontificis definitiones esse ex sese irreformabiles, non autem ex consensu Ecclesiae” (definicje Papieża Rzymskiego są same z siebie niezmienne, a nie wynika to ze zgody Kościoła). To zdanie oraz dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności kształtuje dziś w znacznej mierze stosunki w Kościele katolickim.

Obok dogmatu o nieomylności ważnym wkładem soboru była konstytucja De fide catholica, która traktowała o Bogu Stworzycielu, o objawieniu, wierze, stosunku wiary do wiedzy. Dołączone kanony odrzucały ateizm, racjonalizm, materializm i panteizm. Sobór stwierdzał m.in. że możliwe jest dojście do istnienia Boga „przy pomocy rozumowania naukowego i filozoficznego”[2].

Pośrednim skutkiem uchwał soboru była ogłoszona 1 listopada 1950 przez Piusa XII definicja o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny (jeden z przypadków użycia nieomylności dla wprowadzenia nowego dogmatu po definicji soborowej, wcześniej z nieomylności skorzystał już np. Pius IX, ogłaszając naukę o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny (1854), gdyż nieomylność papieska należała do depozytu wiary katolickiej, a jej definicja tylko ją potwierdziła[3]. Według niektórych teologów (np. Joachima Meisnera) skorzystał z niej także papież Jan Paweł II, rozstrzygając kwestię kapłaństwa kobiet, jednak ten pogląd spotkał się z krytyką innych teologów[4]).

Przypisy

edytuj
  1. a b Sobór Watykański I [w:] Grzegorz Polak (red.), Wielka Encyklopedia Jana Pawła II, t. tom VI, 2005, s. 66, ISBN 83-60160-10-4.
  2. Vittorio Messori, Opinie o Jezusie. Wydawnictwo M, Kraków 1993. s. 26.
  3. CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Vatican Council [online], www.newadvent.org [dostęp 2020-07-09].
  4. Marek Żmudziński. Nauczanie "ex cathedra" w pontyfikacie Jana Pawła II. „Studia Elbląskie”. 7, s. 133–134, 2006. ISSN 1507-9058.