Gubernia kazańska
Gubernia kazańska (ros. Казанская губерния; tatarski Qazan gubernası / Казан губернасы, czuwaski Хусан кěперниě) – gubernia rosyjska ze stolicą w Kazaniu, funkcjonująca w latach 1708–1781 i 1796–1920 w ramach Imperium Rosyjskiego oraz Rosji Radzieckiej.
| gubernia | |||
| 1708–1781 i 1796–1920 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | |||
| Powierzchnia |
63 391,6 km² | ||
| Populacja (1897) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
34,2 os./km² | ||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||
| Liczba ujezdy |
12 | ||
Położenie na mapie.svg)
| |||
Utworzona przez Piotra Wielkiego jako jedna z ośmiu guberni Rosji obejmowała wówczas ziemie dawnych chanatów tatarskich: Kazańskiego, Syberyjskiego i Astrachańskiego z częścią ziem Ordy Nogajskiej. W późniejszych latach kilkakrotnie wydzielano z jej terytorium mniejsze gubernie (w 1717 astrachańską, w 1719 niżnonowogrodzką, w 1744 orenburską oraz w 1781: wiacką, symbirską i ufijską). W latach 1781–1796 namiestnictwo kazańskie. Gubernia graniczyła od południa z gubernią samarską i symbirską, od zachodu z gubernią niżnonowogrodzką, od północy i północnego wschodu z gubernią wiacką, od południowego wschodu z gubernią ufijską.
Powierzchnia guberni wynosiła w 1897 roku 63 676,56 km² (55 954,8 wiorst²). Gubernia w początkach XX wieku była podzielona na 12 ujezdów.
Demografia edytuj
Ludność, według spisu powszechnego z 1897 wynosiła 2 170 665 osób – Rosjan (38,4%), Tatarów (31,1%), Czuwaszy (23,1%), Maryjczyków (5,7%), Mordwinów (1,0%) i Udmurtów.
Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897[1] edytuj
| Ujezd | Rosjanie | Tatarzy | Czuwasze | Maryjczycy | Mordwini | Udmurci |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gubernia łącznie | 38,4% | 31,1% | 23,1% | 5,7% | 1,0% | … |
| Kazański | 54,5% | 41,8% | … | 1,6% | … | … |
| Koźmodiemianski | 16,3% | … | 47,3% | 36,3% | … | … |
| Łaiszewski | 57,5% | 42,4% | … | … | … | … |
| Mamadyski | 25,1% | 69,4% | … | 1,0% | … | 4,4% |
| Swijażski | 68,6% | 29,9% | 1,5% | … | … | … |
| Spasski | 58,4% | 30,2% | 7,2% | … | 4,1% | … |
| Tetiuski | 31,6% | 49,1% | 16,6% | … | 2,7% | … |
| Carewokokszacki | 24,0% | 21,1% | … | 54,7% | … | … |
| Ciwilski | 10,1% | 10,0% | 79,9% | … | … | … |
| Czeboksarski | 18,7% | 2,7% | 66,5% | 12,0% | … | … |
| Czystopolski | 48,4% | 32,2% | 16,2% | … | 3,2% | … |
| Jadrinski | 9,0% | … | 90,9% | … | … | … |
W 1920 r. władze radzieckie zlikwidowały gubernię kazańską, a na jej terytorium w ramach polityki korienizacji utworzono Tatarską oraz Czuwaską ASRR. Współcześnie na terytorium historycznej guberni znajduje się Republika Tatarstanu, Republika Czuwaska i Republika Mari El - autonomiczne republiki w ramach Federacji Rosyjskiej.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Казанская губерния Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А.