Wikipedia

39 Dywizja Piechoty (II RP)

39 Dywizja Piechoty (39 DP) – rezerwowa wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

39 Dywizja Piechoty
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

gen. bryg. Bruno Olbrycht

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

Armia „Prusy”

W czasie kampanii wrześniowej dywizja walczyła w składzie Armii „Lublin”. Zorganizowana w Rembertowie, Białej Podlaskiej i Dęblinie, działała w osłonie środkowej Wisły w rejonie Puław, Dęblina i Maciejowic. Podporządkowana dowództwu Frontu Północnego, walczyła pod Krasnymstawem, Cześnikami i pod Krasnobrodem[1].

Historia dywizji edytuj

39 Dywizja Piechoty (rezerwowa) pod dowództwem gen. bryg. Brunona Olbrychta przeznaczona była do dyspozycji Naczelnego Wodza, jednakże z przeznaczeniem do Armii „Lublin"[2].

Co prawda w pierwszych dniach września miała się koncentrować w rejonie Gór Świętokrzyskich, lecz dopiero 6 września jej pododdziały zaczęły napływać w rejon środkowej Wisły. W miarę koncentracji obsadzały one mosty i przeprawy na Wiśle. Formowanie dywizji zakończyło się ostatecznie ok. 10 września i otrzymała ona rozkaz obrony odcinka Dęblin–Kazimierz Dolny. 39 DP rez. nie została sformowana w składzie etatowym. Dowództwo 93 pp wraz pododdziałami pułkowymi i I batalionem weszły w skład improwizowanej podgrupy „Radom” ppłk. dypl. Bronisława Kowalczewskiego podporządkowanej improwizowanej Grupie „Kielce” płk. dypl. Kazimierza Glabisza[3]. Dowództwo 94 pp wraz z pododdziałami pułkowymi i I batalionem weszły w skład improwizowanej Grupy „Sandomierz” ppłk. Antoniego Sikorskiego. Wchodziła wówczas w skład Armii „Lublin” gen. Tadeusza Piskora. Z powodu choroby dowódcy dywizji w rzeczywistości dowodził nią płk Bronisław Duch. 14 września – po zniszczeniu materiału wojennego w głównej składnicy uzbrojenia w Stawach i spaleniu benzyny lotniczej w magazynach w Dęblinie – dywizja odeszła w rejon Chełma. Następnie weszła w skład Frontu Północnego gen. Stefana Dęba-Biernackiego. 19 września jej siły główne zmierzały przez Pawłów i Rejowiec w kierunku Skierbieszowa. Następnie zaatakowała Niemców w Krasnymstawie, ale nie zdołała wyprzeć ich z miasta. 20 września atakowała skutecznie niemiecką 4 DLek. W dniach 21–22 września, wykonując odwrót spod Zamościa, stoczyła w rejonie wsi Cześniki nierozstrzygniętą, ciężką walkę z oddziałami niemieckiego VII Korpusu – bitwa pod Krasnobrodem 24–25 września. W kolejnych dniach brała udział w drugiej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim i skapitulowała wraz z innymi jednostkami 26 września, we wsi Szopowe na Lubelszczyźnie. Niektóre jej oddziały walczyły jeszcze do dnia następnego.

Planowana organizacja wojenna dywizji edytuj

Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939.

Kwatera Główna 39 DP

  • dowództwo i sztab 39 DP
  • dowódcy broni 39 DP
  • szefowie służb 39 DP
  • komendant Kwatery Głównej 39 DP
  • kompania gospodarcza Kwatery Głównej 39 DP
  • kompania asystencyjna nr ? - kpt. Stefan Gądzio
  • sąd polowy nr
  • poczta polowa nr
Piechota dywizyjna

Artyleria dywizyjna

Jednostki broni
Jednostki i zakłady służb
  • kompania sanitarna nr 33 (231)[b]
  • szpital polowy nr 231
  • polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 231
  • polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 231
  • polowa pracownia dentystyczna nr 231
  • dowództwo grupy marszowej służb typ II nr
  • dowództwo grupy marszowej służb typ II nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • kolumna taborowa parokonna nr
  • warsztat taborowy (parokonny) nr
  • pluton taborowy nr
  • pluton parkowy uzbrojenia nr
  • park intendentury nr 231

Rzeczywisty skład bojowy 39 DP rez. edytuj

Obsada personalna kwatery głównej edytuj

Obsada personalna kwatery głównej we wrześniu 1939 roku[10]

  • dowódca dywizji – gen. bryg. Bruno Olbrycht
  • dowódca piechoty dywizyjnej – płk dypl. piech. Bronisław Duch
  • oficer sztabu – mjr dypl. Tadeusz Maria Paciorkowski
  • oficer sztabu – kpt. Stanisław Michał Stankiewicz
  • dowódca artylerii dywizyjnej – płk art. mgr Jan Antoni Filipowicz
  • oficer sztabu – kpt. Tadeusz Krzyszkowski
  • oficer sztabu – kpt. Eugeniusz Tomaszewicz
  • oficer sztabu – kpt. Kazimierz Polak
  • oficer sztabu – kpt. Tadeusz Szymański
  • dowódca saperów dywizyjnych – mjr Tadeusz Górecki
  • dowódca kawalerii dywizyjnej –
  • szef sztabu – ppłk dypl. Włodzimierz Wisłocki
  • oficer operacyjny – mjr dypl. Bożesław Józef Nieciengiewicz
  • oficer informacyjny – kpt. Tadeusz Jan Górecki
  • dowódca łączności – ppłk łącz. Aleksander I Winiarski
  • kwatermistrz – mjr dypl. Franciszek Kłosowski
  • szef służby uzbrojenia – kpt. Kazimierz Zaleski
  • szef służby intendentury – kpt. int. Józef Zieliński
  • szef sanitarny – mjr lek. dr Józef Leonard Nowicki
  • komendant kwatery głównej – mjr piech. st. sp. Franciszek Rodziewicz

Uwagi edytuj

  1. ↑ Ze względu, że etatowy 94 pp rez. ppłk. Gancarza wraz z I batalionem i pododdziałami pułkowymi wszedł w skład Grupy „Sandomierz”, z dowództwa 51 pal sformowano dowództwo improwizowanego 94 pp rez. ppłk. Gołkowskiego. Jako I batalion (wcielono batalion III/95 pp), jako II batalion (wcielono III/93 pp) III batalion (to etatowy III/94 pp)[4]
  2. ↑ Kompania pod dowództwem kpt. lek. dr Jana Karola Hauslingera została zmobilizowana w dniach 5-10 września 1939 roku w Głusku, a następnie w Kurowie z przeznaczeniem dla 39 DP. 13 września szef służby zdrowia Armii „Lublin” podporządkował kompanię Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej. Dowódca kompanii dr Jan Karol Hauslinger w relacji sporzadzonej 30 września 1947 roku posługuje się nazwą „kompania sanitarna nr 33”[5]. Ludwik Głowacki wymienił tę kompanię również z numerem „33”[6]. Wg Ryszarda Rybki i Kamila Stepana kompania sanitarna mobilizowana przez 2 Szpital Okręgowy dla rezerwowej dywizji piechoty nosiła numer „231”[7]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zawilski 2019 ↓, s. 798.
  2. ↑ Jurga 1975 ↓, s. 262.
  3. ↑ Głowacki 1976 ↓, s. 26.
  4. ↑ Maksimiec 2021 ↓, s. 187-188.
  5. ↑ Kuchciak 2017 ↓, s. 164.
  6. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 300.
  7. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 584.
  8. ↑ Głowacki 1976 ↓, s. 293-296.
  9. ↑ Maksimiec 2021 ↓, s. 39-40.
  10. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 352-353.

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1976.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Michał Kuchciak. Nieznane relacje dotyczące Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej w 1939 roku. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 4 (262), s. 152-176, 2017. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 1640-6281. 
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Stanisław Maksimiec: Front Północny. Organizacja i walki we wrześniu 1939 roku. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2021. ISBN 978-83-8178-582-2.
  • Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Znak Horyzont, 2019. ISBN 978-83-240-5692-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=39_Dywizja_Piechoty_(II_RP)&oldid=73055817”