Nurniczek malutki
Nurniczek malutki[4] (Aethia pusilla) – gatunek małego ptaka z rodziny alk (Alcidae). Występuje na wyspach północnego Oceanu Spokojnego, także u wybrzeży północno-wschodniej Rosji i na wyspach Alaski. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5]. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Aethia pusilla[1] | |||
| (Pallas, 1811) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
nurniczek malutki | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 obszary lęgowe występuje przez cały rok poza sezonem lęgowym | |||
Występowanie edytuj
Zasięg występowania na wyspach wynosi około 65 200 km²[6]. Gniazduje wzdłuż wybrzeży na wyspach północnego Oceanu Spokojnego; w okolicach Zatoki Szelichowa i w zachodniej części Morza Ochockiego; na wyspach w rejonie karagińskim Kraju Kamczackiego, na wyspach północnego Morza Beringa (Wyspy Diomedesa, Wyspa Świętego Wawrzyńca, Wyspy Pribyłowa) oraz na terenach należących do Alaski: w okolicach Przylądka Lisburne’a, na Aleutach, niekiedy na Point Barrow[7]. Poza okresem lęgowym rozprasza się po oceanie w okolicach wysp z południowej części zasięgu letniego i dalej na południe aż po Hokkaido[3][8].
Morfologia edytuj
Najmniejszy spośród nurniczków. Długość ciała wynosi 14–16 cm, rozpiętość skrzydeł 33–36 cm, masa ciała około 85 g[9]. Długość dzioba wynosi 1,482 cm, a skoku 1,9 cm[10]. Występuje nieznaczna zmienność ubarwienia. Dziób krótki, czerwony; tęczówki białe. Czoło pokryte nieregularnymi, białymi pasami. Za okiem biały bas (niekiedy niewyraźny). Gardło brudnobiałe. Wierzch głowy i ciała, broda, skrzydła z wyjątkiem początków lotek oraz sterówki ciemnoszare. Pierś upierzona różnorodnie, od niemal całej szarej w nieregularne, białe plamy po białawą w nieregularne szare pasy lub plamy. Stopy jasnoszare.
Pożywienie edytuj
Żywi się małymi skorupiakami (jak np. przedstawiciele rodzaju Neocalanus oraz Calanus marshallae[11] z rodziny Calanidae[12]), które łapie w trakcie nurkowania. Podobny pokarm (głównie widłonogi) otrzymują pisklęta[13].
Lęgi edytuj
Przed sezonem lęgowym nurniczki malutkie badane w latach 1988 i 1989 traciły odpowiednio 7% i 4% masy ciała. Badania przeprowadzane były na Saint Paul Island na Alasce. Masa ciała powróciła do normy po wykluciu się piskląt. Przypuszczalnie służy to zmniejszeniu kosztów energetycznych lotu[14]. Gatunek monogamiczny, tworzy kolonie lęgowe mogące liczyć ponad 100 000 par. Okres składania jaj przypada na maj i czerwiec. Gniazdo stanowi zagłębienie w ziemi. Składa jedno białe jajo o wymiarach około 39×28 mm[15]. Inkubacja trwa 28–36 dni; wysiadują oba ptaki z pary. Pisklęta są w pełni opierzone po 26–31 dniach. Dojrzałość płciową nurniczki malutkie uzyskują w wieku 3 lat[16]. Długość życia wynosi około 4,5 roku[13].
Status edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nurniczka malutkiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na około 20 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności uznawany jest za spadkowy ze względu na drapieżnictwo gatunków inwazyjnych oraz utratę dostępu do źródeł pożywienia wskutek zmian klimatu[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Aethia pusilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Least Auklet (Aethia pusilla). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
- ↑ a b c d Aethia pusilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Aethiinae Anonymous, 1908 (1840) - nurniczki (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-08].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-08]. (ang.).
- ↑ Least Auklet Aethia pusilla. BirdLife International. [dostęp 2013-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)].
- ↑ Charles E. Hellmayr: Catalogue of birds of the Americas and the adjacent islands in Field Museum of Natural History. T. 13. 1948, s. 363.
- ↑ Species factsheet: Aethia pusilla. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-11-04]. (ang.).
- ↑ Mark Brazil: Birds of East Asia. A&C Black, 2009, s. 240. ISBN 0-7136-7040-1.
- ↑ Aethia pusilla, least auklet. [w:] SeaLife Database [on-line]. [dostęp 2020-07-08].
- ↑ Alexander L. Bond, Ian L. Jones, Jeffrey C. Williams, G. Vernon Byrd. Diet of auklet chicks in the Aleutian Islands, Alaska: similarity among islands, interspecies overlap, and relationships to ocean climate. „Journal of Ornithology”. 153, 2010. DOI: 10.1007/s10336-011-0704-3.
- ↑ I. Dorresteijn, A. S. Kitaysky, C. Barger, Z. M. Benowitz-Fredericks, G. V. Byrd, M. Shultz, R. Young. Climate affects food availability to planktivorous least auklets Aethia pusilla through physical processes in the southeastern Bering Sea. „Marine Ecology Progress Series”. 454, s. 207–220, 2012.
- ↑ a b Candace Rhodes: Aethia pusilla. Animal Diversity Web. [dostęp 2013-07-19].
- ↑ Ian L. Jones. Mass changes of Least Auklets Aethia pusilla during the breeding season: evidence for programmed lost of mass. „Journal of Animal Ecology”. 63, s. 71–78, 1994.
- ↑ Chester A. Reed: The bird book : illustrating in natural colors more than seven hundred North American birds; also several hundred photographs of their nests and eggs. Nowy Jork: 1915.
- ↑ Aethia pusilla. Least Auklet. NatureServe Explorer. [dostęp 2020-07-08].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).