Stanisław Grodzki (przemysłowiec)

Stanisław Grodzki (ur. 1866 w Wędrogowie[1], zm. 24 października 1927) – przemysłowiec warszawski, inicjator motoryzacji w Polsce.

Stanisław Grodzki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1866
Wędrogów

Data śmierci

24 października 1927

Grób Stanisława Grodzkiego na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

edytuj

Był synem Alfreda i Wandy z Tyzlerów[1]. Prowadził w Warszawie rodzinną firmę „Alfred Grodzki” sprzedającą wszystko dla rolnictwa: od maszyn i narzędzi rolniczych do nasion[2]. Współtwórca i działacz Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego. Po jego powstaniu w 1907 roku wszedł w skład zarządu pełniąc funkcję sekretarza generalnego[2]. Był prezesem Automobilklubu Polski w okresie od 5 lutego 1923 do 31 sierpnia 1927 roku[2].

Zainteresowawszy się powstającą motoryzacją, po rozpoznawczej podróży, wybrał samochody niemieckie Karla Benza i francuskie - braci Peugeot. Stał się przedstawicielem tych marek w Królestwie Polskim. Pierwsze egzemplarze samochodów Benz znalazły się w Warszawie około 20 sierpnia 1896 roku i odbyły próby na podwórzu przedsiębiorstwa, przy ulicy Senatorskiej 33. Pierwsze jazdy uliczne miały miejsce 25 sierpnia 1896 roku na trasie: ulica Senatorska – Bielańskaplac Bankowy i z powrotem, a następnie Senatorska – plac Trzech Krzyży i z powrotem[2].

Stanisław Grodzki zwrócił się następnie do oberpolicmajstra o dopuszczenie ich do ruchu, co dokonało się 29 sierpnia 1896 roku, po osobistym sprawdzeniu zwrotności i hamulców. We wrześniu 1896 roku przedsiębiorstwo „Alfred Grodzki” znalazło pierwszego kupca na samochód. Następnie Stanisław Grodzki pozyskał reprezentację trójkołowca De Dion-Bouton.

Stanisław Grodzki wyruszył (wraz z dwoma członkami załogi) 10 lipca 1897 r. w pierwszy rajd samochodem Peugeot z silnikiem Daimler 1,25 KM. Zamierzał wziąć udział w rajdzie organizowanym przez francuski Automobilklub Paryż - Dieppe[2]. Trasa była następująca: WarszawaSochaczewŁowiczKutnoKrośniewiceKłodawaKołoKoninSłupcaStrzałkowo (granica) – Frankfurt nad OdrąBerlinMagdeburgHanowerRheineVenloBrukselaArrasParyż. Do Paryża dotarli 26 lipca 1897 r. a następnie udali się do Dieppe nad kanałem La Manche, gdzie znaleźli się akurat w dzień po zakończeniu wyścigu samochodowego Paryż-Dieppe.

Zmarł 24 października 1927 roku. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w grobie rodzinnym, kwatera 42-2-15[3][4].

Upamiętnienie

edytuj

W stulecie (1997) tego wyczynu Juliusz Siudziński z Warszawy uczcił budując napędzaną silnikiem Fiata 126 replikę samochodu Grodzkiego, którą zamierzał dotrzeć również do Paryża. Ze względu na brak funduszy dojechał tylko do Poznania[5].

Bibliografia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Dziewulski S. Ś.p. Stanisław Grodzki Kurier Warszawski 1927 nr 295 z 27 października s. 3
  2. a b c d e Początki. Towarzystwo Automobilistów Królestwa Polskiego (1909-1918)
  3. Pogrzeb ś.p. Stanisława Grodzkiego Kurier Warszawski 1927 nr 294 z 26 października s. 3
  4. Cmentarz Stare Powązki: WANDA GRODZKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].
  5. O nas: Czas pionierów [online], pzm.pl [dostęp 2018-08-18] (pol.).