Stanisław Grodzki (przemysłowiec)
Stanisław Grodzki (ur. 1866 w Wędrogowie[1], zm. 24 października 1927) – przemysłowiec warszawski, inicjator motoryzacji w Polsce.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1866 |
|---|---|
| Data śmierci |
24 października 1927 |
Życiorys
edytujBył synem Alfreda i Wandy z Tyzlerów[1]. Prowadził w Warszawie rodzinną firmę „Alfred Grodzki” sprzedającą wszystko dla rolnictwa: od maszyn i narzędzi rolniczych do nasion[2]. Współtwórca i działacz Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego. Po jego powstaniu w 1907 roku wszedł w skład zarządu pełniąc funkcję sekretarza generalnego[2]. Był prezesem Automobilklubu Polski w okresie od 5 lutego 1923 do 31 sierpnia 1927 roku[2].
Zainteresowawszy się powstającą motoryzacją, po rozpoznawczej podróży, wybrał samochody niemieckie Karla Benza i francuskie - braci Peugeot. Stał się przedstawicielem tych marek w Królestwie Polskim. Pierwsze egzemplarze samochodów Benz znalazły się w Warszawie około 20 sierpnia 1896 roku i odbyły próby na podwórzu przedsiębiorstwa, przy ulicy Senatorskiej 33. Pierwsze jazdy uliczne miały miejsce 25 sierpnia 1896 roku na trasie: ulica Senatorska – Bielańska – plac Bankowy i z powrotem, a następnie Senatorska – plac Trzech Krzyży i z powrotem[2].
Stanisław Grodzki zwrócił się następnie do oberpolicmajstra o dopuszczenie ich do ruchu, co dokonało się 29 sierpnia 1896 roku, po osobistym sprawdzeniu zwrotności i hamulców. We wrześniu 1896 roku przedsiębiorstwo „Alfred Grodzki” znalazło pierwszego kupca na samochód. Następnie Stanisław Grodzki pozyskał reprezentację trójkołowca De Dion-Bouton.
Stanisław Grodzki wyruszył (wraz z dwoma członkami załogi) 10 lipca 1897 r. w pierwszy rajd samochodem Peugeot z silnikiem Daimler 1,25 KM. Zamierzał wziąć udział w rajdzie organizowanym przez francuski Automobilklub Paryż - Dieppe[2]. Trasa była następująca: Warszawa – Sochaczew – Łowicz – Kutno – Krośniewice – Kłodawa – Koło – Konin – Słupca – Strzałkowo (granica) – Frankfurt nad Odrą – Berlin – Magdeburg – Hanower – Rheine – Venlo – Bruksela – Arras – Paryż. Do Paryża dotarli 26 lipca 1897 r. a następnie udali się do Dieppe nad kanałem La Manche, gdzie znaleźli się akurat w dzień po zakończeniu wyścigu samochodowego Paryż-Dieppe.
Zmarł 24 października 1927 roku. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w grobie rodzinnym, kwatera 42-2-15[3][4].
Upamiętnienie
edytujW stulecie (1997) tego wyczynu Juliusz Siudziński z Warszawy uczcił budując napędzaną silnikiem Fiata 126 replikę samochodu Grodzkiego, którą zamierzał dotrzeć również do Paryża. Ze względu na brak funduszy dojechał tylko do Poznania[5].
Bibliografia
edytuj- Rychter W.: Dzieje samochodu. Wydawnictwa Komunikacji Łączności, Warszawa 1962
- https://www.automobilklubpolski.pl/netfortis/uploads/2016/12/poczatki.pdf
Przypisy
edytuj- ↑ a b Dziewulski S. Ś.p. Stanisław Grodzki Kurier Warszawski 1927 nr 295 z 27 października s. 3
- ↑ a b c d e Początki. Towarzystwo Automobilistów Królestwa Polskiego (1909-1918)
- ↑ Pogrzeb ś.p. Stanisława Grodzkiego Kurier Warszawski 1927 nr 294 z 26 października s. 3
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WANDA GRODZKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].
- ↑ O nas: Czas pionierów [online], pzm.pl [dostęp 2018-08-18] (pol.).