Stara Marchia
Stara Marchia (niem. Altmark, cz. Stará marka) – najstarsza część Marchii Brandenburskiej (pierwotne terytorium Marchii Północnej), położona na lewym, zachodnim brzegu Łaby[1], poniżej Hamburga na północy i powyżej Magdeburga na południu; północna część Saksonii-Anhalt.
| Państwa | |
|---|---|
| Ważniejsze miejscowości | |
Położenie na mapie
| |
Główne miasta: Salzwedel, Stendal i Tangermünde (dawniej należące do Hanzy).
Historia edytuj
 |
Ten artykuł od 2010-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Przed wędrówką ludów obszar ten był zasiedlony przez Longobardów, a po ich wywędrowaniu północno-zachodnia część została zasiedlona przez Sasów i Słowian na pozostałym terenie. Po pokonaniu Sasów przez Karola Wielkiego, obszary przez nich zasiedlone zostały włączone do Państwa Franków i przekształcone w Margrabstwo Saksonii, jako obszar obronny Księstwa Saksońskiego przed Słowianami. Po podziale w 843 roku Państwa Franków, obszar Margrabstwa Saksońskiego należał do saskiego biskupstwa Verden i Halberstadt w Państwie Wschodniofrankońskim. W roku 937 na ziemiach Starej Marchii powstała Marchia Wschodnia, utworzona przez cesarza Ottona I. Po śmierci margrabiego Gero w roku 965 obszar Marchii Wschodniej został podzielony na 6 części. W ten sposób na ziemiach dzisiejszej Starej Marchii powstała Marchia Północna. W 1134 roku cesarz Lotar III nadał obszary Marchii Północnej Albrechtowi Niedźwiedziowi w lenno. W wyniku podboju ziem słowiańskich, w roku 1157 powstała Marchia Brandenburska. Nowo podbite obszary nazwano Marchią Środkową, w odróżnieniu od ziem Starej Marchii. Po wymarciu dynastii askańskiej w roku 1324, Marchia Brandenburska oraz Stara Marchia (jako jej część składowa), dostała się pod panowanie Wittelsbachów, którzy od roku 1356 byli elektorami. W 1373 przeszła w ręce Luksemburgów, zostając tym samym częścią władztwa Królestwa Czech (do 1415). Za czasów Karola IV, miasto Tangermünde w Starej Marchii było stolicą i głównym miastem Marchii Brandenburskiej jako kraju Korony Czeskiej oraz drugą po Pradze siedziba króla. Stara Marchia do dziś stanowi najbardziej na północny zachód wysunięty obszar jaki kiedykolwiek w historii znalazł się pod czeskim panowaniem. W roku 1415 władzę w Brandenburgii otrzymali Hohenzollernowie, którzy przyjęli tytuł „Margrabia – Elektor Brandenburgii i Starej Marchii”. Od roku 1701 Stara Marchia była częścią prowincji Marchia Brandenburska w Królestwie Prus. Po pokonaniu Prus w roku 1806 przez Napoleona, Stara Marchia została przyłączona do Królestwa Westfalii. Po kongresie wiedeńskim w 1815 roku, ziemie Starej Marchii zostały włączone do pruskiej prowincji Saksonia i podzielone na powiaty: Salzwedel, Gardelegen, Osterburg i Stendal. Od 1871 w granicach Niemiec. Po II wojnie światowej Stara Marchia należała do kraju związkowego Saksonia-Anhalt, a w latach 1952–1990 do Okręgu Magdeburskiego w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Po zjednoczeniu Niemiec znów należy do kraju związkowego Saksonia-Anhalt.
Miasta edytuj
Największe miasta Starej Marchii współcześnie:
| miasto | populacja (2014) | |
|---|---|---|
| 1. |  Stendal
|
40 079 |
| 2. |  Salzwedel
|
24 084 |
| 3. |  Gardelegen
|
23 144 |
| 4. |  Tangerhütte
|
11 086 |
| 5. |  Tangermünde
|
10 426 |
| 6. |  Klötze
|
10 292 |
| 7. |  Osterburg (Altmark)
|
10 168 |
| 8. |  Bismark (Altmark)
|
8501 |
| 9. | _COA.png){kind=small} Kalbe (Milde)
|
7799 |
| 10. |  Arendsee (Altmark)
|
7023 |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Leksykon PWN – Europa. Regiony i państwa historyczne. Marcin Kamler (red.). Warszawa: PWN, 2000, s. 66–68, 223. ISBN 83-01-13291-4.
Linki zewnętrzne edytuj
- Marchia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 104.
- Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Zmiany wprowadzone na 77. posiedzeniu Komisji. s. 2. [dostęp 2013-03-09].