Saksonia-Anhalt

niemiecki kraj związkowy

Saksonia-Anhalt (niem. Sachsen-Anhalt, dolnoniem. Sassen-Anhalt) – kraj związkowy w Niemczech, ze stolicą w Magdeburgu[2].

Saksonia-Anhalt
Sachsen-Anhalt
kraj związkowy
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Niemcy

Stolica

Magdeburg

Kod ISO 3166-2

DE-ST

Premier

Reiner Haseloff (CDU)

Powierzchnia

20 451,58 km²

Populacja (31 grudnia 2022)
• liczba ludności


2 186 643[1]

• gęstość

107 os./km²

Kod pocztowy

06406

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu

3

Liczba powiatów

11

Liczba gmin

218

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba przedstawicieli w Bundesracie

4

Położenie na mapie Niemiec
Położenie na mapie
Strona internetowa

Położenie edytuj

Północną część Saksonii-Anhalt stanowią równiny, wchodzące w skład Starej Marchii, gdzie leżą stare miasta hanzeatyckie jak Salzwedel, Stendal i Tangermünde. Na północnym wschodzie znajduje się teren pokryty łąkami, zwany wrzosowiskiem Colbitz-Letzling (Colbitz-Letzlinger Heide). Na południe od tego leży żyzna równina z miastami: Burg, Schönebeck (Elbe), Oschersleben (Bode), Wanzleben, Aschersleben. Na południowym zachodzie kraju leżą góry Harzu.

Na północnym wschodzie graniczy z krajem związkowym Brandenburgia, na południowym wschodzie z Saksonią, na południowym zachodzie z Turyngią oraz na północnym zachodzie z Dolną Saksonią.

Gospodarka edytuj

W regionie rozwinął się przemysł chemiczny, górniczy, maszynowy, metalurgiczny, taboru kolejowego, elektrotechniczny[2]. Uprawia się zboże, buraki cukrowe, ziemniaki, warzywa oraz hoduje się bydło, trzodę chlewną, drób[2].

Historia edytuj

 
Tereny zamieszkane przez Słowian we wczesnym średniowieczu na niemieckiej mapie z XIX w.

We wczesnym średniowieczu przebiegała przez region zachodnia granica osadnictwa słowiańskiego. Zamieszkiwali tu m.in. Koledzice, Chudzicy, Nieletycy, Morzyczanie, Lesicy i Hawelanie. Znajdował się tu jeden z głównych grodów słowiańskich na PołabiuHobolin. W późnym średniowieczu na obszarze dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt istniało szereg krajów, z których najbardziej znaczącymi były Marchia Brandenburska (leżał tu jej zachodni kraniec, czyli Stara Marchia), arcybiskupstwo magdeburskie, Księstwo Saksonii-Wittenbergi oraz Anhalt (rozczłonkowany na mniejsze księstwa). W 1356 Księstwo Saksonii-Wittenbergi zostało przekształcone w Elektorat Saksonii, a w latach 1373–1415 Stara Marchia, jako część Brandenburgii, stanowiła posiadłość Korony Czeskiej. Miasto Tangermünde było drugą siedzibą Karola Luksemburskiego po Pradze.

 
Księstwa anhalckie w latach 1747–1793

W czasach nowożytnych na południu regionu istniały wydzielone z Elektoratu Saksonii księstwa: Księstwo Saksonii-Zeitz w latach 1657–1718, Księstwo Saksonii-Merseburga w latach 1657–1738 i Księstwo Saksonii-Weißenfels w latach 1656–1746. W 1680 arcybiskupstwo magdeburskie zostało przekształcone w świeckie księstwo i włączone do Brandenburgii, wraz z którą w 1701 zostało częścią Królestwa Prus, a region Wittenbergi znalazł się pod panowaniem królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa, jako część Elektoratu Saksonii w latach 1697–1763. W 1718 także Zeitz z Naumburgiem, w 1738 Merseburg, a w 1746 Weißenfels z Querfurtem znalazły się w jego granicach.

W 1807 Stara Marchia i księstwo magdeburskie zostały włączone do Królestwa Westfalii. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 r. do Prus włączono Starą Marchię, Magdeburg oraz dotychczasowe północno-zachodnie ziemie Saksonii z Wittenbergą, które scalono tworząc prowincję Saksonia. W 1863 doszło do zjednoczenia ziem anhalckich w Księstwo Anhalt. W 1871 r. cały obszar został częścią Cesarstwa Niemieckiego.

Saksonia-Anhalt powstała przez administracyjne połączenie części dawnej pruskiej prowincji Saksonia, która stanowi główną część obecnego kraju związkowego, z dawnym Wolnym Krajem Anhalt i częściami dawnego księstwa Brunszwiku. W latach 1949–1990 znajdowała się w granicach NRD.

Administracja edytuj

 
Halle (Saale)
 
Dessau-Roßlau
 
Wittenberga
 
Bitterfeld-Wolfen
 
Polsko-saski słup dystansowy z 1728 r. w Gräfenhainichen
 
Dom Nietzschego w Naumburgu

W nawiasach skróty z tablic rejestracyjnych poszczególnych powiatów.

Miasta na prawach powiatu edytuj

 

Powiaty ziemskie edytuj

Największe miasta edytuj

Miasto Populacja
(31 grudnia 2022)
1 Halle (Saale) 242 083
2 Magdeburg 239 364
3 Dessau-Roßlau 79 655
4 Wittenberga / Lutherstadt Wittenberg 45 535
5 Halberstadt 40 457
6 Stendal 39 105
7 Weißenfels 39 041
8 Bitterfeld-Wolfen 37 894
9 Merseburg 34 335
10 Bernburg (Saale) 32 261

Polityka edytuj

Wybory 2016 edytuj

Koalicja rządząca: koalicja CDU i SPD

Skład Landtagu:

Przypisy edytuj

  1. Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [dostęp 2021-07-29] (niem.).
  2. a b c Saksonia-Anhalt, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-10-22].