Wikipedia

Połabie

kraina historyczna w dzisiejszych północno-wschodnich Niemiec

Połabie znane także jako Połabszczyzna[1] – kraina historyczna położona na terenie dzisiejszych północno-wschodnich Niemiec, pomiędzy rzekami Łabą i Soławą na zachodzie, Odrą na wschodzie, Morzem Bałtyckim na północy i Rudawami na południu, w granicach krajów związkowych takich jak Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Saksonia, Saksonia-Anhalt, Szlezwik-Holsztyn oraz Turyngia[2][3]. We wczesnym średniowieczu region był zamieszkiwany przez plemiona Słowian połabskich[4].

Połabie
Połabszczyzna
Państwa

 Niemcy
 Polska
 Czechy

Ważniejsze miejscowości

Berlin, Poczdam, Brandenburg an der Havel, Havelberg, Chociebuż, Frankfurt nad Odrą, Rostock, Schwerin, Neubrandenburg, Lubeka, Drezno, Lipsk, Chemnitz, Zwickau, Budziszyn, Zgorzelec

Położenie na mapie
Mapa
Hasło w Wikisłowniku
Połabie ok. 1000 roku

     Marchia Wschodnia (Marchia Saska)

Dewastacja ziemi słowiańskiej w wyprawie Ottona III przeciw Obodrytom i Lucicom w 995, ilustr. w Chronik der Sachsen warsztatu Lucasa Cranacha

Historia edytuj

Połabszczyzna była najdalej na zachód wysuniętą częścią Słowiańszczyzny, sąsiadującą od zachodu przez Limes Sorabicus oraz Limes Saxoniae z takimi plemionami germańskimi jak Sasi i Turyngowie, którzy z czasem zostali podbici przez Franków. Od końca VIII wieku stopniowo ulegała wpływom frankijskim, później wschodniofrankijskim, a następnie niemieckim[3][4].

Do X wieku południowe plemiona Połabian (takie jak Serbowie, Łużyczanie czy Milczanie) uległy podbojowi niemieckiemu, natomiast ich północno-połabscy pobratymcy aż do XII stulecia opierali się armiom sąsiadów: Niemców, Duńczyków, Polaków i Pomorzan[3].

W latach 955–957 przez Ziemię połabską przetoczyła się fala powstań słowiańskich przeciwko dominacji niemieckiej. Powstanie objęło także północnych Wieletów i Obodrzyców. Pomimo trudności z powodu braku poparcia działań królewskich przez opozycję, powstanie zostało spacyfikowane. Najdłużej opierali się Wieleci, pokonani w 957 roku. Władza niemiecka na terytoriach Słowian połabskich umocniła się, czego wyrazem było powołanie biskupstw w Brennie i Hobolinie[5].

W 983 roku na terenie Połabia doszło do największego powstania plemion słowiańskich – skierowane przeciw podporządkowaniu Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu oraz chrystianizacji. Powstanie zakończyło się absolutnym zwycięstwem Słowian. Niemcy zostali wyrzuceni poza rzekę Łabę na następne 200 lat[6]. Ostatecznie region utracił samodzielność na początku XIII wieku, głównie na skutek krucjat. Większość Połabia została podbita przez Święte Cesarstwo Rzymskie, natomiast północna jego część z Rugią – przez Danię. Na podbitych terenach Niemcy rozpoczęli we wczesnym średniowieczu tzw. Ostsiedlung. Historycy jako powód całkowitej zagłady i ostatecznej asymilacji Połabian z Niemcami wskazują przywiązanie do pogaństwa i odrzucenie chrześcijaństwa[4][7][8].

W XI wieku nieudane w dalszej perspektywie próby podporządkowania sobie tego obszaru podejmowali także władcy polscy – zwłaszcza Bolesław Chrobry i Bolesław III Krzywousty.

Współcześnie Ziemia połabska należy niemal w całości do Niemiec, a jej obecna ludność posługuję się głównie językiem niemieckim. Mimo to region zachował pierwiastek słowiański, nawet w nazwach dużych niemieckich miast: np. Lipsk (cz. Lipsko), Lubeka (poł. Ljubice), Chemnitz (górnołuż. Kamjenica), Drezno (górnołuż. Drježdźany), Poczdam (cz. Postupim), Rostock (poł. Rostok) i Schwerin (cz. Zvěřín)[9][10][11].

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ połabszczyzna, PWN.
  2. ↑ Strzelczyk 2006 ↓.
  3. ↑ a b c Słowianie zdobywcy. Połabianie na zachodzie i północy Europy. Do Rzeczy, historia.dorzeczy.pl. [dostęp 2017-03-30]. (pol.).
  4. ↑ a b c Maria Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna, Kraków: Wydawnictwo Literackie, ISBN 978-83-08-04002-7, s. 17; za: Z. Skrok, Słowiańska moc, czyli o niezwykłym wkroczeniu naszych przodków na europejską arenę, Warszawa 2006, s. 104–109.
  5. ↑ Kazimierz Myśliński: Polska wobec Słowian połabskich do końca wieku XII. Wodzisław Śląski: Templum, 1995. ISBN 978-83-932793-4-0.
  6. ↑ Barkowski 2015 ↓.
  7. ↑ Charles Higounet: Die deutsche Ostsiedlung im Mittelalter (niem.). Berlin: Siedler, 1986/2001. ISBN 3-88680-141-1
  8. ↑ Robert F. Barkowski, Krucjata połabska 1147, wyd. I, Warszawa: Bellona, 2017, s. 216, ISBN 978-83-11-14446-0.
  9. ↑ „Slawische Ortsnamen in Deutschland” strona niemieckiego magazynu językowego”: Onomastik”.
  10. ↑ Ernst Eichler, „Namenforschung: Ein Internationales Handbuch Zur Onomastik, Tom 1”, Walter de Gruyter, 1995, ISBN 3-11-020342-1, s. 712.
  11. ↑ Albrecht Greule: Schichten vordeutscher Namen in deutschen Sprachgebiet. W: Sprachgeschichte. Ein Handbuch zur Geschichte der deutschen Sprache und ihrer Erforschung. T. 4. Berlin: Walter der Gruyter GmbH, 2004, s. 3467.
  12. ↑ Roderich Schmidt, Das historische Pommern. Personen, Orte, Ereignisse. Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Pommern, Böhlau, 2009, s. 75–76, ISBN 3-412-20436-6 (niem.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Połabie&oldid=72527157”