Stewia

rodzaj roślin

Stewia, skupnia[5] (Stevia) – rodzaj z rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 270 gatunków[4]. Rośliny te występują w Ameryce Południowej i Ameryce Środkowej sięgając na północy po Meksyk i Stany Zjednoczone. Naukowa nazwa rodzaju upamiętnia Pedro Jaime Esteve (zwanego Steviusem) – botanika i medyka z Walencji, zm. 1556[6].

Stewia
Ilustracja
Stevia rebaudiana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

stewia

Nazwa systematyczna
Stevia Cavanilles
Icon. 4: 32. Sep-Dec 1797[3]
Typ nomenklatoryczny

S. salicifolia Cavanilles[3]

Synonimy
  • Carelia Juss. ex Cav.
  • Metastevia Grashoff
  • Mustelia Spreng.
  • Nothites Cass.
  • Xetoligus Raf.[4]
Kwiatostan Stevia aristata

Stevia rebaudiana jest rozpowszechniona w uprawie i wykorzystywana jako źródło stewiozydów i do słodzenia potraw i napojów.

Morfologia

edytuj
 
Kwiatostan Stevia serrata
 
Kwiatostan Stevia viscida
Pokrój
Do rodzaju należą rośliny jednoroczne, byliny, półkrzewy i krzewy osiągające zwykle ok. 50–120 cm wysokości. Pęd jest wzniesiony i zwykle rozgałęziony[6].
Liście
Najczęściej naprzeciwległe, rzadziej skrętoległe[7], ogonkowe lub siedzące. Blaszka liściowa 1- lub 3-żyłkowa[6], pojedyncza lub trójlistkowa[7], kształtu od równowąskiego, przez lancetowaty do jajowatego i trójkątnego, całobrzega do piłkowanej, gładka lub naga[6].
Kwiaty
Skupione w drobne[7], dyskowate, luźne lub gęste koszyczki[6], zebrane w wiechowate lub baldachogroniaste kwiatostany złożone[7]. Okrywa koszyczków jest walcowata, z jednym rzędem wąskich listków[7]. Korona kwiatów purpurowa do różowej, rzadziej biała, kształtu dzwonkowatego[6].
Owoce
Wąskie i żebrowane niełupki z puchem kielichowym w postaci łusek lub włosków[7].

Systematyka

edytuj

Rodzaj należy do plemienia Eupatorieae Cass., nadplemienia Helianthodae i podrodziny Asteroideae w obrębie rodziny astrowatych (Asteraceae)[8].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-09-14]. (ang.).
  4. a b c Stevia Cav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-31].
  5. Nazwy polskie rodzaju według: Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 493. (pol.).
  6. a b c d e f Guy L. Nesom: Stevia. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-09-14]. (ang.).
  7. a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 349. ISBN 0-333-74890-5.
  8. Panero, J. L., V. A. Funk. 2008. The value of sampling anomalous taxa in phylogenetic studies: major clades of the Asteraceae revealed. Mol. Phylogenet. Evol. 47: 757-782