Strażnica WOP Zasieki
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Zasieki – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-niemieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
25 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
5 komenda odcinka |
.jpg)
Strażnica Straży Granicznej w Zasiekach – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Niemcami.
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujStrażnica została sformowana w 1945 w strukturze 5 komendy odcinka Tuplice jako 25 strażnica WOP (Barść)[1]. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2]. W 1947 została przeformowania na strażnicę I kategorii – 55 wojskowych[3].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948, strażnica została włączona w struktury 30 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 91 batalionu WOP w Tuplicach[4]. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b], a strażnica WOP Zasieki I kategorii otrzymała nr 34 w skali kraju[6].
W 1955 rozformowana została Graniczna Placówka Kontrolna Zasieki (GPK Zasieki), a przejście graniczne Zasieki-Forst (kolejowe) podporządkowano strażnicy. W związku z tym na strażnicy utworzono etaty starszego kontrolera i 2 kontrolerów[7]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Zasieki I kategorii była 7. w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[8]. W 1960 funkcjonowała jako 15 strażnica WOP Zasieki I kategorii w strukturach 91 batalionu WOP, a 1 stycznia 1964 jako strażnica WOP nr 14 II kategorii[9]. Natomiast w marcu 1968 była jako strażnica techniczna WOP nr 13 Zasieki typu I w strukturach ww. batalionu.
W 1976 Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[10]. Strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[10], a w 1984 utworzonego batalionu granicznego WOP Gubin jako strażnica WOP Zasieki lądowa kategorii I. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 strażnica została włączona w struktury Łużyckiej Brygady WOP w Lubaniu Śląskim i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[11].
- Straż Graniczna:
Po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 przejęta została przez Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim[12] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Zasiekach.
W ramach reorganizacji struktur Straży Granicznej związanej z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 strażnica SG w Zasiekach została rozformowana i ochraniany odcinek wraz z obsadą etatową przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Olszynie kategorii I[c].
Ochrona granicy
edytujW 1960 15 strażnica WOP Zasieki I kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 7 200 m.
- Od znaku granicznego nr 348, do znaku gran. nr 363.
Wydarzenia
edytuj- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[13].
Strażnice sąsiednie
edytuj
- 24 strażnica WOP Olszyna ⇔ 26 strażnica WOP Janów – 1946
- 24 strażnica WOP Olszyna ⇔ 27 strażnica WOP Późno – 1947
- strażnica OP Rokita nr 25a ⇔ 27 strażnica OP Strzegów kat. II – 18.01.1950
- 6 strażnica WOP Rokita ⇔ 8 strażnica WOP Strzegów – 1957
- 16 strażnica WOP II kat. Rokita ⇔ 14 strażnica WOP II kat. Strzegów – 1960
- 15 strażnica WOP lądowa II kat. Rokita ⇔ 13 strażnica WOP lądowa II kat. Strzegów – 01.01.1964
- strażnica techniczna WOP nr 14 Olszyna typ I ⇔ strażnica techniczna WOP nr 12 Strzegów typ III – 01.07.1967
- strażnica WOP Olszyna lądowa kat. I ⇔ strażnica WOP Strzegów lądowa – 1984
- Straż Graniczna:
- strażnica SG w Olszynie ⇔ strażnica SG w Strzegowie – 16.05.1991.
Komendanci/dowódcy strażnicy
edytuj- por. Mieczysław Kręglicki (01.01.1951–14.02.1952)[14]
- Czesław Kobis (od 16.03.1952)[15]
- chor. Franciszek Szczepaniak (był w 1952)
- por. Józef Salamoniak (1953–1955)
- por. Henryk Kiszewski (1955–1958)
- kpt. Adam Świetliokowski (1958–1962)
- kpt. Jan Szwagier (1962–1966)
- por. Henryk Pawski cz.p.o. (był w 1966)
- kpt. Jan Pałka (był w 1968–był w 1973)
- por. Tomasz Szymański (był w 1974–1976)
- por. Juliusz Turek (był w 1977)
- kpt. Jan Włodarkiewicz (1977–1980)
- por. Bogdan Kudoń (1980–1981)
- kpt. Jan Wrzeszcz (1981–1983)
- por. Mieczysław Chalecki (1983–1988)
- ppor. Mieczysław Kiszowara (20.02.1988–04.02.1990)[16]
- ppor. Krzysztof Rządowski (05.02.1990–01.04.1991[d])
- Komendanci strażnicy SG:
- por. SG/kpt. SG Krzysztof Rządowski (02.04.1991–wiosna 1998)
- por. SG Andrzej Miklaszewski p.o. (wiosna 1998–jesień 1998)
- por. SG Mirosław Makarewicz (jesień 1998–01.01.2003) – do rozformowania.
Wykaz poniżej dowódców strażnicy podano za Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia.
- kpt. Jan Włodarkiewicz
- kpt. Jan Pałka
- kpt. Jerzy Wrzeszcz
- kpt. Mieczysław Chalecki.
Uwagi
edytuj- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- ↑ Rozkaz nr 077 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 17.04.1991.
Przypisy
edytuj- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Historia ŁBWOP ↓, s. 53–54.
- ↑ Ostrowski 2005 ↓, s. 18.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.4.
- ↑ Historia LBWOP ↓, s. 32.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.190.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 53.
- ↑ muzeumsg–Lubuska Brygada WOP ↓.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 294.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ Mieczysław Kręglicki. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2020-01-19]. (pol.).
- ↑ Czesław Kobis. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-01-18]. (pol.).
- ↑ Mieczysław Kiszowara. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2020-01-24]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- ASGr.Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
- Historia Łużyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza z lat 1945–1991 Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. sygn. 3035/20.
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.