92 Batalion WOP
92 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza – zlikwidowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczą na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.
Byłe koszary WOP w Gubinie (2007) | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1951; 1984 |
Rozformowanie |
1976; 1991 |
Tradycje | |
Rodowód | |
Dowódcy | |
Pierwszy |
mjr Arkadiusz Rozenkier |
Ostatni |
ppłk Jan Malewski |
Organizacja | |
Numer |
JW 1707[a] |
Dyslokacja | |
Formacja | |
Podległość |



Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa podstawie rozkazu MBP nr 043/org. z 3 czerwca 1950, na bazie 10 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 9 Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza, a z dniem 1 stycznia 1951 gubiński 32 batalion przemianowano na 92 batalion WOP. Sztab batalionu stacjonował nadal przy ulicy Wyzwolenia.
W 1951 odbudowany został z ruin i częściowo uzupełniony nowym budownictwem kompleks koszarowy przy ul. Sportowej. W październiku sztab 92 batalionu WOP przeniesiono do nowego kompleksu[1].
W 1957 w batalionie zorganizowano etatowy pluton odwodowy[2].
W 1958 przeformowano batalion i przemianowano na batalion graniczny WOP Gubin.
W 1965 rozformowano batalion graniczny. Z Krosna Odrzańskiego do Gubina przedyslokowano brygadową szkołę podoficerską. W 1968 powtórnie został sformowany techniczny batalion graniczny pod dowództwem ppłk. Alfreda Sabinicza.
W 1976 rozwiązano batalion[3]. W jego miejsce zorganizowano sekcję zwiadu, kompanie odwodowe i grupy zabezpieczenia techniczno–kwatermistrzowskiego[3].
Po stanie wojennym utworzono batalion graniczny WOP Gubin[4]. Dowódcą został mjr Jan Malewski.
W listopadzie 1989 rozformowano Lubuską Brygadę WOP, a gubiński batalion wszedł w podporządkowanie Łużyckiej Brygady WOP[5] .
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Batalion Graniczny Łużyckiej Brygady WOP w Gubinie istniejący według etatu nr 44/0100 o stanie osobowym na okres „W” 639 żołnierzy i 13 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 552 żołnierzy i 13 pracowników cywilnych[6].
Struktura organizacyjna
edytujStruktura na początku lat 50.
- dowództwo, sztab i pododdziały batalionowe – Gubin → 51°58′01″N 14°42′42″E/51,966838 14,711680
- 27 strażnica – Strzegów → 51°49′15″N 14°37′13″E/51,820955 14,620367
- 28 strażnica – Polanowice → 51°53′22″N 14°41′16″E/51,889385 14,687648
- 30 strażnica – Sękowice
- 31 strażnica – Gubin → 51°57′50″N 14°42′38″E/51,963926 14,710575
- 34 strażnica – Żytowań → 52°01′01″N 14°44′59″E/52,016909 14,749746
- GPK Gubin.
Struktura (zmieniona numeracja strażnic) w (1954) i 1955
- dowództwo, sztab i pododdziały batalionowe – Gubin
- (35) 8 strażnica WOP Strzegów
- (36) 9 strażnica WOP Polanowice
- (37) 10 strażnica WOP Sękowice
- (38) 11 strażnica WOP Gubin
- (39) 12 strażnica WOP Żytowań
- Graniczna Placówka Kontrolna Gubin.
1 stycznia 1960 batalionowi WOP Gubin podlegały:
- 10 strażnica WOP II kategorii Żytowań
- 11 strażnica WOP I kategorii Gubin
- 12 strażnica WOP I kategorii Sękowice
- 13 strażnica WOP III kategorii Polanowice
- 14 strażnica WOP II kategorii Strzegów.
Struktura batalionu i numeracja strażnic na dzień 1.01.1964.
- 9 strażnica WOP lądowa II kategorii Żytowań
- 10 strażnica WOP lądowa I kategorii Gubin
- 11 strażnica WOP lądowa I kategorii Sękowice – rozformowana w 1966
- 12 strażnica WOP lądowa III kategorii Polanowice
- 13 strażnica WOP lądowa II kategorii Strzegów
W marcu 1968 batalionowi technicznemu WOP Gubin podlegały:
- Strażnica techniczna WOP nr 9 Żytowań typ I
- Strażnica techniczna WOP nr 10 Gubin typ II
- Pluton kontroli ruchu granicznego Gubin
- Szkolna strażnica techniczna Gubin
- Strażnica techniczna WOP nr 11 Polanowice typ I
- Strażnica techniczna WOP nr 12 Strzegów typ III.
Struktura w latach 80[7]:
- Dowództwo, sztab i pododdziały batalionowe – Gubin
- Strażnica WOP Sobolice
- Strażnica WOP Przewóz
- Strażnica WOP Łęknica
- Strażnica WOP Olszyna
- Strażnica WOP Zasieki
- Strażnica WOP Strzegów
- Strażnica WOP Polanowice
- Strażnica WOP Gubin
- Strażnica WOP Żytowań.
Dowódcy batalionu
edytujUwagi
edytuj- ↑ Z dniem 20.07.1955 zmieniony na JW 3407.
Przypisy
edytuj- ↑ Zarys historii Lubuskiej Brygady WOP ↓, s. 29.
- ↑ Zarys historii Lubuskiej Brygady WOP ↓, s. 33.
- ↑ a b Traczyk 2011 ↓, s. 102.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 13.
- ↑ muzeumsg–Lubuska Brygada WOP ↓.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 197.
- ↑ Ostrowski 2005 ↓, s. 26.
- ↑ a b Zarys historii Lubuskiej Brygady WOP ↓, s. 31.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
- Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939–1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011. ISBN 978-83-88059-54-4.
- Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, Zarys historii Lubuskiej Brygady WOP. Szczecin. sygn. 327/101.