Strażnica WOP Polanowice

zlikwidowany pododdział graniczny

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Markosice/Polanowice – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną i Republiką Federalną Niemiec[b].

Strażnica WOP
Markosice/Polanowice
Strażnica SG w Polanowicach
ilustracja
Jeden z budynków byłej strażnicy w Polanowicach (październik 2017)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[a]

Rozformowanie

po 2 stycznia 2003

Tradycje
Rodowód

28 strażnica WOP

Organizacja
Dyslokacja

Markosice
Polanowice 16

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

6 komenda odcinka
7 komenda odcinka
32 batalion OP
92 batalion WOP
Lubuska Brygada WOP
bg LB WOP Gubin
Łużycka Brygada WOP
Lubuski Oddział SG

Strażnica Straży Granicznej w Polanowicach – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj
 
Budynki byłej strażnicy w Polanowicach (październik 2017)

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 6 komendy odcinka jako 28 strażnica WOP (Markersdorf)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].

W 1947 rozwiązano 6 komendanturę odcinka Sękowice i jej 26 i 29 strażnicę[c] Pozostałe strażnice przejęła 7 komenda odcinka w Gubinie[3].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 28 strażnica OP Polanowice kategorii IV została włączona w struktury 32 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 92 batalionu WOP w Gubinie[4].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[d]. Strażnica WOP Polanowice III kategorii otrzymała numer 36 w skali kraju[6]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Polanowice II kategorii miała nr 9 w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[7].

1 stycznia 1961 funkcjonowała jako 13 strażnica WOP III kategorii Polanowice w strukturach 92 batalionu WOP, a 1 stycznia 1964 jako 12 strażnica WOP Polanowice lądowa III kategorii[8]. Natomiast w marcu 1968 jako strażnica techniczna WOP nr 11 Polanowice kategorii I[9].

W 1976 Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[10], a w 1984 w struktury nowo utworzonego batalionu granicznego Lubuskiej Brygady WOP w Gubinie pod nazwą Strażnica WOP Polanowice lądowa. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 strażnica została włączona w struktury Łużyckiej Brygady WOP w Lubaniu Śląskim i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[11].

Straż Graniczna:

Po rozwiązaniu w 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Polanowicach weszła w podporządkowanie Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej[12] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Polanowicach[13] (Strażnica SG w Polanowicach).

W wyniku realizacji kolejnego etapu zmian organizacyjnych w Straży Granicznej, w 2002 Strażnica SG w Polanowicach była kategorii I[e].

W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Strzegowie[f] a ochraniany odcinek granicy oraz siły i środki przejęła Strażnica SG w Polanowicach[14].

16 marca 2009 na bazie połączenia załóg GPK SG w Gubinku i strażnic SG w: Strzegowie, Polanowicach, Gubinie i Żytowaniu, została utworzona Placówka SG w Zielonej Górze-Babimoście[15].

Ochrona granicy

edytuj
Straż Graniczna:

W 2003 Strażnica SG w Polanowicach ochraniała odcinek granicy długości 24845 m:

Strażnice sąsiednie

edytuj
 
Straż Graniczna:

Komendanci/dowódcy strażnicy

edytuj
  • por. Bolesław Mucha
  • chor. Franciszek Stankiewicz
  • sierż. Stanisław Wiśniewski (był w 1951)
  • kpt. Stanisław Gozdek (1954–1974)
  • kpt. Polanowski (od 1974)
  • ppor. Leszek Zatorski.
  1. Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
  2. Od 3 października 1990 z RFN.
  3. Rozformowana na podstawie rozkazu ND WP 077/org. z 13 lutego 1947.
  4. Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
  5. Zarządzenie Komendanta Głównego Straży Granicznej nr 3 z 11.01.2002.
  6. Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
  • Luiza Potocka, Grzegorz Kowalski: Lubuski i Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Piotr Wojtunik: Historia Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim. W: Mirosław Doroszkiewicz (przewodniczący): 30 lat Straży Granicznej : Straż Graniczna w latach 1991–2021 Biuletyn nr 59. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej im. Żołnierzy Korpusu Pogranicza, 2021, s. 131–156. ISSN 505-1757.
  • Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
  • Archiwum SG. Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965.
  • Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
  • Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.