Strojnogłowik półobrożny

Strojnogłowik półobrożny
	Arremon semitorquatus
	Swainson, 1838
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pasówki
Rodzaj	Arremon
Gatunek	strojnogłowik półobrożny
Synonimy
	Arremon semitorqutus Swainson, 1838; Arremon taciturnus semitorquatus Swainson, 1838;
	Arremon semitorqutus Swainson, 1838; Arremon taciturnus semitorquatus Swainson, 1838;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Strojnogłowik półobrożny^[4] (Arremon semitorquatus) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1838. Występuje na obszarach wilgotnych górskich lasów liściastych w pasie gór przyatlantyckich w południowej Brazylii. Jest gatunkiem najmniejszej troski.

Systematyka edytuj

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał William Swainson. Opis ukazał się w 1838 roku w 98. tomie The cabinet cyclopedia „Animals in menageries”. Jako miejsce typowe autor wskazał Brazylię^[5]; w 1912 roku Berlepsch uściślił, że chodziło o stan Rio de Janeiro^[2]. Do 2003 roku strojnogłowik półobrożny był uznawany za podgatunek strojnogłowika amazońskiego (Arremon taciturnus)^[6], kiedy to South American Classification Committee przegłosował wyodrębnienie go do osobnego gatunku Arremon semitorquatus^[7]. Nie wyróżnia się podgatunków^[4]^[8]^[9]^[10].

Etymologia edytuj

Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”^[11].
semitorquatus: łac. semitorquatus – półkołnierz; łac. semi – pół; łac. torquatus – kołnierzyk^[12].

Morfologia edytuj

Nieduży ptak ze średniej wielkości, charakterystycznym dwukolorowym dziobem z czarną górną szczęką i pomarańczowo-żółtą żuchwą. Tęczówki ciemne, czerwonobrązowe. Nogi od różowych do szarych. Głowa czarna z kończącymi się na szarym karku białymi pasemkami. Głowa kontrastuje z białym gardłem i podgardlem. Poniżej nich czarna półopaska. Prawie nie występuje dymorfizm płciowy. Dolna część ciała jasna, u samców środek piersi i brzuch biały, boki szarawe, u samic zazwyczaj białokremowa. Górne części ciała w większości oliwkowozielone, ogon także w kolorze oliwkowozielonym. Młode osobniki są nieco ciemniej ubarwione. Długość ciała z ogonem 15 cm, masa ciała 22–28 g^[13].

Zasięg występowania edytuj

Strojnogłowik półobrożny jest endemitem Mata Atlântica, występującym zazwyczaj w przedziale wysokości od 300 m n.p.m. do 1000 m n.p.m.^[14] Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 472 tys. km²^[14]. Występuje w górskich obszarach lasu atlantyckiego w południowo-wschodniej Brazylii (we wschodnim Minas Gerais i Espírito Santo na południe do północno-środkowej części stanu Paraná i północno-wschodniej części Rio Grande do Sul)^[13]^[6].

Ekologia edytuj

Głównym habitatem strojnogłowika półobrożnego jest podszyt i runo lasów górskich i lasów wtórnych, występuje także na zarośniętych polach i ogrodach. Najczęściej jest spotykany w wąwozach z gęstym zakrzewieniem^[13]. Brak szczegółowych informacji o diecie tego gatunku. Żeruje na ziemi, poszukując pożywienia w ściółce. Występuje zazwyczaj pojedynczo, czasem w parach lub grupach rodzinnych^[13]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat^[14].

Rozmnażanie edytuj

Informacje o rozmnażaniu i gniazdowaniu tego gatunku są bardzo skąpe. Sezon lęgowy prawdopodobnie ma miejsce od września do grudnia. Gniazda buduje bezpośrednio na ziemi lub tuż nad nią. Gniazdo ma formę masywnej kuli zbudowanej z gałązek, suchych traw i suchych liści. W lęgu 2 białawe jaja z brązowawymi plamkami^[13].

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik półobrożny jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako niepospolity, tylko lokalnie dość pospolity. Ze względu na kurczenie się naturalnego habitatu, BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy^[14].

Przypisy edytuj

↑ Arremon semitorquatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Denis Lepage: Half-collared Sparrow Arremon semitorquatus Swainson, WJ 1838. Avibase. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).
↑ Arremon semitorquatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-11-03] .
↑ William Swainson: Animals in Menageries. T. 98. Londyn: Longman, Orme, Brown, Green, & Longmans, and John Taylor, 1838, s. 357, seria: The cabinet cyclopedia. (ang.).
↑ ^a ^b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 572. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ VanV. Remsen VanV., Treat the taxon semitorquatus as a separate species from Arremon taciturnus. Proposal (83) to South American Classification Committee [online], 2003 (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-11-04] .
↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-11-03]. (ang.).
↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
↑ semitorquatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-11-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Alvaro Jaramillo: Half-collared Sparrow Arremon semitorquatus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Half-collared Sparrow Arremon semitorquatus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosu. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Arremon semitorquatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: Half-collared Sparrow Arremon semitorquatus Swainson, WJ 1838. Avibase. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).

[iucn-3] Arremon semitorquatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-11-03] .

[oryg-5] William Swainson: Animals in Menageries. T. 98. Londyn: Longman, Orme, Brown, Green, & Longmans, and John Taylor, 1838, s. 357, seria: The cabinet cyclopedia. (ang.).

[HBW_16-6] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 572. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[sacc83-7] VanV. Remsen VanV., Treat the taxon semitorquatus as a separate species from Arremon taciturnus. Proposal (83) to South American Classification Committee [online], 2003 (ang.).

[hbwcheck6-8] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-11-04] .

[Zoon-9] Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-11-03]. (ang.).

[11] Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).

[12] semitorquatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-11-04] (ang.).

[botw-13] Alvaro Jaramillo: Half-collared Sparrow Arremon semitorquatus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).

[birdlife-14] Half-collared Sparrow Arremon semitorquatus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]