Suchogrzybek przybrzeżny
Suchogrzybek przybrzeżny (Xerocomellus ripariellus (Redeuilh) Šutara) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
suchogrzybek przybrzeżny |
| Nazwa systematyczna | |
| Xerocomellus ripariellus (Redeuilh) Šutara Czech Mycol. 60(1): 50 (2008) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Xerocomellus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten w 1997 roku opisał Guy Redeuilh, nadając mu nazwę Xerocomus ripariellus. W wyniku badań filogenetycznych okazało się, że rodzaj Xerocomus jest taksonem polifiletycznym, i rozbito go na kilka innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę gatunkowi temu nadał w 2008 r. Josef Šutara przenosząc go do rodzaju Xerocomellus[1].
- Boletellus ripariellus (Redeuilh) Redeuilh 1997
- Boletus ripariellus (Redeuilh) Watling & A.E. Hills 2004
- Xerocomus ripariellus Redeuilh 1997
Nazwa polska według rekomendacji Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym[3].
Morfologia
edytujO średnicy do 6 cm, początkowo półkulisty, potem wypukły. Powierzchnia jasnoczerwona, karminowa, ciemnoczerwona, czerwonawo brązowa, często z wiekiem przebarwiająca się na morelowo, w stanie suchym ochrowa z czerwonawym odcieniem, aksamitna, często popękana[4]. Przez pęknięcia widoczny jest bladożółty miąższ. Kapelusze podczas suchej pogody pękają nawet w młodych owocnikach. Powierzchnia silnie popękanych owocników przypomina wyglądem kostkę brukową[5].
O barwie od bladożółtej do żółtej z oliwkowym odcieniem, po zgnieceniu siniejące. Pory w kolorze rurek, także siniejące po zgnieceniu[4].
Cylindryczny, beczkowaty lub maczugowaty. Powierzchnia jasna lub bladożółta i w dolnej części zazwyczaj pokryta bardzo drobnymi, czerwonymi grudkami, często z wiekiem przebarwiającymi się z wiekiem. Po zgnieceniu sinieje[4]. Przy podstawie biaława, z wiekiem żółknąca grzybnia[5].
Miąższ w kapeluszu bladożółty, w trzonie żółty, u podstawy trzonu często czerwony do winnego. Po zgnieceniu sinieje. Zapach i smak niewyraźny[4]. Skórka kapelusza typu trichoderma, zbudowana z dość krótkich strzępek. Ich komórki końcowe o wymiarach 5,7–17,1 μm, w starszych owocnikach nabrzmiałe do 35 μm[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 11–15 × 4–5,5 μm, prążkowane. Skórka kapelusza zbudowana z palisadowo ułożonych i septowanych i inkrustowanych strzępek[4] typu trichoderma. Są dość krótkie, a ich komórki końcowe mają wymiary 5,7–17,1 μm, w starszych owocnikach są nabrzmiałe do 35 μm[5].
- Gatunki podobne
- Parkogrzybek czerwonawy Hortiboletus rubellus. Suchogrzybek przybrzeżny makroskopowo odróżnia się od niego czerwonymi grudkami przy podstawie trzonu[4].
- Suchogrzybek zmienny Xerocomellus cisalpinus. Również ma prążkowane zarodniki, ale występuje w innych siedliskach[4].
- Podgrzybek jaskrawy Xerocomellus fennicus – ma zarodniki o ściętych wierzchołkach[4].
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie suchogrzybka zmiennego w wielu krajach Europy, w Rosji i na Nowej Zelandii[6]. Jego rozprzestrzenienie nie jest dokładnie znane, gdyż jest to niedawno wyodrębniony gatunek grzyba i często mylony jest z innymi podgrzybkami[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2021 r. nie podano stanowisk, ale jego aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[7].
Naziemny grzyb ektomykoryzowy żyjący w symbiozie z drzewami liściastymi, głównie z topolami (Populus), olchami (Alnus), wierzbami (Salix) lub dębami (Quercus). Występuje w podmokłych lasach[4].
Znaczenie
edytujPodobnie jak inne podgrzybki jest grzybem jadalnym średniej wielkości, jednak o niewielkiej wartości, ze względu na silne robaczywienie, małą przydatność do przerobu i małą odporność na dłuższy transport. Często też atakowany jest przez podgrzybnicę złotopylną Hypomyces chrysospermus (taki spleśniały grzyb nie nadaje się do spożycia)[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-04].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-12-04].
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d e f g h i j Xerocomus Quél. [online] [dostęp 2021-12-04].
- ↑ a b c d Alan E. Hills, The genus Xerocomus a personal view, with a key to the British species, „Field Mycology”, 16 (4), 2009, s. 77 [dostęp 2021-12-04].
- ↑ Mapa występowania suchogrzybka przybrzeżnego na świecie [online] [dostęp 2021-12-04].
- ↑ Stanowiska suchogrzybka przybrzeżnego w Polsce [online] [dostęp 2021-12-04].
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.