Szczyrzycki Browar Cystersów
Szczyrzycki Browar Cystersów Gryf – browar klasztorny w Szczyrzycu.
 Browar w Szczyrzycu w 2008 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
1824 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Zakon Cystersów |
Położenie na mapie gminy Jodłownik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
 49°47′00,568″N 20°11′18,326″E/49,783491 20,188424
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPierwsze wzmianki o warzeniu piwa przez zakonników z klasztoru cysterskiego w Szczyrzycu pochodzą z 1628 roku[1]. Do XIX wieku mnisi produkowali w swoim braksatorium głównie rodzaj podpiwku z palonego jęczmienia, który w okresie letnim sprzedawali okolicznym rolnikom.
W 1824 roku przy klasztorze, na terenie gospodarczym, wybudowano browar i zaczęto warzyć piwo. Zakład prowadzony był przez zakonników, a cały proces warzenia odbywał się ręcznie. W 1925 roku browar został wydzierżawiony najpierw Marianowi Szubertowi, a później Eugeniuszowi Czernemu, który zarządzał browarem do 1945 roku. Ostatnim dzierżawcą zakładu był Władysław Leśniak – browarnik z Krakowa.
W latach 1945–1951 browar w Szczyrzycu był jedynym czynnym w krajach socjalistycznych browarem klasztornym, który był własnością katolickiego zgromadzenia zakonnego.
W 1951 roku browar został znacjonalizowany, a przyklasztorny folwark na terenie którego znajdował się zakład przekształcono w Państwowe Gospodarstwo Rolne. Wznowiono produkcję piwa pod zarządem Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Jodłowniku. W 1952 roku w browarze zamontowane zostały silniki spalinowe, przebudowano warzelnię, wybudowano przepompownię piwa z fermentacji do leżakowni oraz młyn do śrutowania słodu. W latach 1953–1955 przebudowano kotłownię. W 1956 roku zelektryfikowano browar. W kolejnych latach została wybudowana nowa suszarnia i słodownia, oraz system chłodzenia. Zainstalowano nową kadź filtracyjną, kocioł zacierny, wprowadzono chłodzenie solankowe i przebudowano leżakownię. W 1982 roku browar produkował 22 000 hl piwa rocznie. Sprzedawano je głównie w Małopolsce: w Dobrej, Limanowej, Rabce, Myślenicach, Dobczycach i Krakowie.
Wraz z kolejnymi restrukturyzacjami państwowych przedsiębiorstw zmieniał się również zarządca i nazwa zakładu. W latach 1957–1970 browar nosił nazwę Browar Podhalański w Szczyrzycu. Browar należał kolejno do: Państwowego Gospodarstwa Rolnego – Browar w Szczyrzycu; Centralnego Zarządu Hodowli Koni w Warszawie; Państwowej Stadniny Koni w Jodłowniku – Browar w Szczyrzycu, a z chwilą przejęcia gospodarstwa w Jodłowniku przez przedsiębiorstwo Igloopol zmienił nazwę na Igloopol – Browar w Szczyrzycu.
W 1993 roku cystersi odzyskali browar i wznowili produkcję piwa pod nazwą Browar Gryf, która nawiązywała do herbu miejscowości. W 1996 roku ze względu na kłopoty finansowe i brak funduszy na remont zabytkowego obiektu musieli jednak zaprzestać warzenia piwa.
W 1997 browar został zamknięty. Pamiątki po dawnym browarze zgromadzone są w przyklasztornym muzeum.
Od 1998 roku Cystersi podejmowali kilka prób wznowienia produkcji. W 2003 roku reprezentująca interesy klasztoru cysterskiego w Szczyrzycu spółka Dominium Sp. z o.o.[2] podpisała umowę z Browarem Belgia, na mocy której w Kielcach rozpoczęto od 2004 roku licencyjną produkcję piwa marki Frater[3].
W 2007 roku po namówieniu lokalnych przedsiębiorców do współpracy udało się podjąć kroki w celu rewitalizacji zakładu w formie browaru rzemieślniczego pod nazwą Szczyrzycki Browar Cystersów[4]. Zakupiono również linię produkcyjną ze zlikwidowanego Browaru Relakspol z Krakowa. Od 2009 roku w browarze klasztornym w Szczyrzycu trwają prace, których celem jest reaktywacja produkcji do 2014 roku. Budynek zakładu gruntownie wyremontowano i zmodernizowano. W dawnej słodowni został urządzony pensjonat i sala koncertowa – Gościniec św. Benedykta.
Ponadto w 2008 roku z inicjatywy lokalnych przedsiębiorców w Szczyrzycu powstał drugi browar. Mieści się on w pobliżu kościoła klasztornego w Restauracji Regionalnej Marysia. Zrealizowany został w koncepcji browaru restauracyjnego.
Wznowienie produkcji w browarze Gryf nastąpiło w sierpniu 2015 roku[5].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stanisław Czachura: Browar klasztorny w Szczyrzycu. Almanach Ziemi Limanowskiej, 12/2003. s. 17. [dostęp 2010-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-25)].
- ↑ Dominium Sp. z o.o.. dominium.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-18)].. dominium.net.pl.
- ↑ Artur Potaczała. Oni się modlą, my pracujemy. Słowo ludu 2333/2004.
- ↑ Minibrowar z hotelikiem. hotelinfo24.pl, 2007-12-14. [dostęp 2012-09-24]. (pol.).
- ↑ Szczyrzycki Browar Cystersów: Historia Browaru Szczyrzyckiego. [dostęp 2017-03-28].