Wikipedia

Szkoła Podstawowa im. Ojca Świętego Jana Pawła II w Gorzycach

Szkoła Podstawowa im. Ojca Świętego Jana Pawła II w Gorzycach – szkoła podstawowa w Gorzycach.

Szkoła Podstawowa
im. Ojca Świętego Jana Pawła II
w Gorzycach
Szkoła podstawowa
Ilustracja
Szkoła podstawowa w Gorzycach
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gorzyce

Data założenia

1895

Patron

Św. Jan Paweł II

Dyrektor

Zygmunt Kulpa

Położenie na mapie gminy Tryńcza
Mapa konturowa gminy Tryńcza, po prawej znajduje się punkt z opisem „Szkoła Podstawowaim. Ojca Świętego Jana Pawła IIw Gorzycach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Szkoła Podstawowaim. Ojca Świętego Jana Pawła IIw Gorzycach”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Szkoła Podstawowaim. Ojca Świętego Jana Pawła IIw Gorzycach”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szkoła Podstawowaim. Ojca Świętego Jana Pawła IIw Gorzycach”
Ziemia50°07′47″N 22°34′42″E/50,129722 22,578333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia edytuj

Początki szkolnictwa parafialnego w Gorzycach sięgają początków XIX wieku, gdy w 1830 roku już od jakiegoś czasu istniała szkoła parafialna przy cerkwi pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W 1835 roku nauczycielem był adjutor Daniel Doda[1], a w latach 1847–1849 nauczycielem był adjutor Grzegorz Bednarz i było 9 uczniów.

W 1882 roku powstały szkoły ludowe w Tryńczy, Ubieszynie i Jagielle[a].

W 1893 roku wieś otrzymała bezprocentową pożyczkę na budowę szkoły[2]. W latach 1893–1895 została zbudowana szkoła murowana w Gorzycach (schematyzmy greckokatolickiej eparchii przemyskiej z lat 1893, 1894, 1895 podają: szkoły w Tryńczy, Ubieszynie, Woli Buchowskiej, szkoła w Gorzycach muruje się – [въ Горицяхъ муруєся])[3].

 
Opis ustanowienia szkoły w Gorzycach w 1895 roku

Szkoła ludowa jednoklasowa w Gorzycach powstała na podstawie uchwały C.k. Rady szkolnej krajowej z dnia 27 maja 1895 roku[4]. Szkoła rozpoczęła działalność 1 września 1895 roku, a jej pierwszym nauczycielem został Jan Bróź. Szkoła była płatna 30 kopiejek od numeru domu. W latach 1896–1903 nauczycielem był Feliks Świątecki, a w latach 1903–1929 Tomasz Brzęś (w 1917 roku mianowano go kierownikiem 2-klasowej szkoły w Gorzycach)[5], a w 1929 roku został jako kierownik 4-letniej szkoły w Gorzycach – spensjonowany (przeniesiony na emeryturę)[6].

12 czerwca 1909 roku szkołę odwiedził bp Józef Sebastian Pelczar, który przez Gorzyce przejeżdżał na wizytację do Sieniawy[b][7]. W 1914 roku C.k. Rada szkolna krajowa, w okręgu przeworskim przekształciła 1-klasowa szkołę ludową na 2-klasową[8].

Od 1902 roku szkoła posiadała nauczycieli pomocniczych, którymi byli: Tomasz Brzęś (1902–1903), Honorata Nitka (1903–1905)[9][10], Adela Domiczkówna(1905–1906)[11], Olga Olechowska(1906–1909), Józef Ćwikła (1908–1909)[12], Bronisława Tylkowa (1909–1911), Stanisław Mizia (1909–1911)[13], Bronisława Jasieniakówna (1911–1914?)[14], Marian Nowak (1912–1914?)[15], Bronisława Nowakowa z Jasieniaków (1913–1914)[16], Michał Weselak (1913–1914?)[16], Eugenia Ostrowska (1913–1914?)[16], Stanisława Maria Jaruszewska (do 1932 roku) i Zofia Emilia Brzęsiówna, Petronela Kohutówna (do 1932 roku). W 1913 roku szkoła była płatna 60 centów od numeru domu i dochodu cerkwi. Według spisu szkół z 1924 roku[17]: szkoła była 3-klasowa, murowana o 3 salach lekcyjnych i posiadała 2 morgi pola jako uposażenie dla kierownika szkoły[c][d].

Na początku II wojny światowej, na skutek działań wojennych, szkoła została zniszczona. Po wyzwoleniu tych terenów spod okupacji faszystowskiej (27 lipca 1944 roku) pozostały poniemieckie drewniane baraki wojskowe, z których pierwszy zaadaptowano na kościół parafialny, a drugi na szkołę powszechną siedmioklasową. W 1964 roku rozpoczęto budowę nowoczesnej szkoły, którą oddano do użytku 22 lipca 1965 roku jako tzw. tysiąclatkę.

W 1992 roku podjęto decyzję o rozbudowie szkoły; nową część oddano do użytku 9 października 1997 roku, którą poświęcił bp Stefan Moskwa. W 1999 roku na mocy reformy oświaty zorganizowano 6-letnią szkołę podstawową i 3-letnie gimnazjum. 14 października 2009 roku szkole nadano imię papieża św. Jana Pawła II. W latach 2011–2012 dobudowano halę sportową, którą oddano do użytku 6 grudnia 2012 roku. W 2017 roku na mocy reformy oświaty przywrócono 8-letnią szkołę podstawową.

Kierownicy i dyrektorzy szkoły:
1895–1896. Jan Bróź[18]
1896–1903. Feliks Świątecki[19][20][21][22][23][24][25][26]
1903–1929. Tomasz Brzęś[6][9][10][11][16][27]
1930–1938. Tomasz Szerszeń,
1938–1947. Edmund Dąbrowski,
1947–1959. Tomasz Szerszeń,
1959–1960. Maria Byrwa,
1960–1963. Bronisław Kowalski,
1963–1974. Rozalia Smólska,
1974–1982. Stanisław Maziarz,
1982–1984. Kazimiera Maziarz,
1984–1996. Janina Kogut,
1996–1999. Andrzej Swatek,
1999–2004. Zofia Czerwonka (SP),
1999–2018. Andrzej Swatek (Gimnazjum, od 2004 ZS),
2018–2023. Izabela Misiło,
2023– nadal Zygmunt Kulpa.

Znani absolwenci edytuj

  • Henryk Ficek – wojewoda rzeszowski (1981–1990),
  • ks. prał. Adolf Kowal – dziekan i proboszcz w Błażowej,
  • Stanisław Perykasza – malarz, rzeźbiarz.

Uwagi edytuj

  1. ↑ W 1882 roku powstały szkoły w Tryńczy, Ubieszynie i Jagielle, ale były one niezreorganizowane. Szkoły te kontynuowały działalność edukacyjną wcześniejszych szkół parafialnych, ale nie miały zmienionego systemu szkolnego z parafialnego na państwowy (były jednak w 1883 roku wpisane do rejestru państwowego jako niezreorganizowane, a w 1887 roku wpisano je do rejestru jako filialne). W 1887 roku szkoły w Tryńczy i Ubieszynie stały się filialne. Szkoły w XIX wieku były na wsiach tylko męskie, a w miastach męskie i żeńskie, a od 1890 roku szkoły męskie na wsiach zostały zmienione na mieszane (koedukacyjne). W 1893 roku szkoły w Tryńczy i Ubieszynie stały się samodzielne jednoklasowe.
  2. ↑ 12 czerwca 1909 roku rzymskokatolicki bp przemyski Józef Sebastian Pelczar na wizytację parafii w Sieniawie i Majdanie Sieniawskim jechał przez: Jarosław, Pełkinie, Gorzyce i Leżachów. W kronice diecezji przemyskiej z 1909 roku (zeszyt 7-8) podano wzmiankę, że:
    Cytat: W Tryńczy, należącej do parafii w Gniewczynie ks. prob. Ciasnocha wraz z nauczycielstwem i dziatwą witał Arcypasterza przy szkole. Wstąpił też Arcypasterz do cerkiewki w Tryńczy, gdzie go powitał po polsku tamtejszy proboszcz rusku. Arcypasterz przemówił do zebranych i udzielił błogosławieństwa. Na moście na Sanie w Leżachowie witał go dziatwa z tejże wioski z nauczycielką;
    – jest to jednak pomyłka, ponieważ w Tryńczy cerkiewki z ruskim proboszczem nie było, tylko w Gorzycach, a delegaci z Przemyśla nie znając dokładnie terenu, pomylili nazwy miejscowości. Dlatego jest też pewne, że biskup był witany przy szkole w Gorzycach
  3. ↑ W 1926 roku w szkole było 43 uczniów greckokatolickich.
  4. ↑ Biografie nauczycieli kierujących.
    • Jan Bróź – w latach 1893–1894 nauczyciel nadetatowy w 5-klasowej szkole w Przeworsku, w latach 1895–1896 nauczyciel zastępca w 1-klasowej szkole w Gorzycach.
    • Feliks Świątecki – w latach 1884–1885 kierownik szkoły filialnej w Łówczy (powiat lubaczowski), w latach 1885–1886 kierownik narodowej szkoły filialnej w Mużyłowicach (powiat Jaworowski), w latach 1886–1889 kierownik 1-klasowej szkoły w Bonowie (powiat Jaworowski), w latach 1889–1896 kierownik 1-klasowej szkoły w Zawidowiczach (powiat gródecki), w latach 1896–1902 kierownik 1-klasowej szkoły w Gorzycach.
    • Tomasz Brzęś – ur. w 1848 roku, nauczyciel od 1874 roku. W latach 1874–1877 kierownik 1-klasowej szkoły w Jeżowem (powiat Niżański), w latach 1877–1879 nauczyciel 2-klasowej szkoły w Jeżowem, w latach 1879–1880 kierownik 1-klasowej szkoły w Rudniku (powiat Niżański), w latach 1882–1885 kierownik niezorganizowanej szkoły w Trzebosi (powiat kolbuszowski), w latach 1885–1886 nauczyciel 1-klasowej szkoły w Wilczej Woli (powiat kolbuszowski), w latach 1886–1896 kierownik szkoły w Wilczej Woli, w latach 1902–1903 pomocnik 1-klasowej szkoły w Gorzycach, w latach 1903–1929 kierownik szkoły w Gorzycach, w 1929 roku spensjonowany (przeniesiony na emeryturę).
    • Tomasz Szerszeń – ur. 18 grudnia 1887 roku w Izdebkach w powiecie Brzozowskim; w latach 1908–1909 pomocnik w Gaci, w roku 1910 pomocnik w Urzejowicach, w 1911 kierownik w Siedleczce, w latach 1912–1924 kierownik w Głogowcu, w latach 1924–1930 kierownik w Mirocinie, w latach 1930–1938 kierownik w Gorzycach, po roku 1938 kierownik w Ostrowie, po II wojnie światowej pomocnik w Jagielle, a następnie w latach 1947–1959 kierownik w Gorzycach.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Graeco Catholicae Premisliensis pro Anno Domini MDCCCXXXV (s. 48) [dostęp 2017-03-17].
  2. ↑ Sądecka Biblioteka Cyfrowa Szkolnictwo Ludowe. Organ Nauczycieli Ludowych. Nr 1. W Nowym Sączu, 20 kwietnia 1893. Rocznik III (s. 13) [dostęp 2018-02-11]
  3. ↑ Shimatizm Vsego Klira Greko-katoliceskogo Eparhij Soedinenyh Peremyskoj, Samorskoj i Sjanockoj na rok ot roż Hr...1895 (s. 122–123) [dostęp 2017-03-06]
  4. ↑ Szkolnictwo. Organ Nauczycieli Ludowych. Rocznik V. (Nr. 18) (s. 158) [dostęp 2017-10-05].
  5. ↑ Dziennik Urzędowy C.K. Rady szkolnej w Galicji. 1917 (Nr 8), (s. 138).
  6. ↑ a b Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Rocznik 1929 (s. 144) [dostęp 2017-10-09].
  7. ↑ Kronika Diecezji Przemyskiej. R. IX z. 7-8 (s. 403)
  8. ↑ Dziennik Urzędowy c.k. Rady Szkolnej krajowej w Galicji. 1914 (9 czerwca 1914 – Nr.11) (s. 189–190) [dostęp 2017-10-05]
  9. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1904 (s. 623) [dostęp 2017-03-08].
  10. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1905 (s. 623) [dostęp 2022-12-02].
  11. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1906 (s. 657) [dostęp 2022-12-02].
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1909 (s. 708) [dostęp 2017-03-06].
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1910 (s. 708) [dostęp 2017-03-06].
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1912 (s. 762).
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1913 (s. 831) [dostęp 2017-03-31].
  16. ↑ a b c d Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914 (s. 841) [dostęp 2022-12-02].
  17. ↑ Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminariów nauczycielskich oraz Spis szkół w okręgu szkolnym Lwowskim obejmującym województwa Lwowskie, Stanisławowskie i Tarnopolskie Seweryn Lehnert. Lwów. 1924. s. 41, 51, 52.
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1896 (s. 452) [dostęp 2017-03-08].
  19. ↑ Szkolnictwo. Organ nauczycieli ludowych. Nr 23 i 24. W Nowym Sączu, 20 sierpnia 1996 (s. 196) [dostęp 2022-12-01].
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1897 (s. 452) [dostęp 2017-10-05].
  21. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1898 (s. 542) [dostęp 2022-12-01].
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1899 (s. 542) [dostęp 2022-12-01].
  23. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1900 (s. 569) [dostęp 2022-12-01].
  24. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1901 (2) (s. 569) [dostęp 2022-12-01].
  25. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1902 (s. 623) [dostęp 2022-12-01].
  26. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1903 (s. 623) [dostęp 2022-12-01].
  27. ↑ Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicji. Rocznik 1903 (s. 284) [dostęp 2017-10-08].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szkoła_Podstawowa_im._Ojca_Świętego_Jana_Pawła_II_w_Gorzycach&oldid=73423196”