Tatra T2D

Tatra T2D
	Dane ogólne
Kraj produkcji	Czechosłowacja
Producent	ČKD Praha
Miejsce produkcji	Praga
Premiera	1966
Lata produkcji	1967–1968
	Dane techniczne
Liczba członów	1
Długość	10 900 mm
Szerokość	2200 mm
Wysokość	3115 mm
Masa	12 500 kg
Rozstaw wózków	1000/1435/1520 mm
Moc silników	2×60 kW
Napięcie zasilania	600 V DC
Prędkość maksymalna	50
	Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	22
Liczba miejsc ogółem	85
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tatra T2D – typ dwuosiowego tramwaju, wytwarzanego seryjnie w zakładach ČKD w drugiej połowie lat 60. XX w. na licencji niemieckich zakładów Gothaer Waggonfabrik. Jest to ostatni dwuosiowy tramwaj wyprodukowany w Czechosłowacji. Razem z wagonami doczepnymi Tatra B2D(inne języki) był przeznaczony wyłącznie na rynek wschodnioniemiecki.

Tło historyczne

W połowie lat 60. XX wieku rządy Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej i Niemieckiej Republiki Demokratycznej zawarły porozumienie, zgodnie z którym cała produkcja tramwajów miała zostać przeniesiona z niemieckiej fabryki Gotha do fabryki ČKD w Pradze. W 1965 roku ČKD uzyskało w ramach RWPG monopol na produkcję tramwajów na rynek wschodnioniemiecki. Dla tego rynku miał zostać zaprojektowany tramwaj, który miał być maksymalnie ujednolicony z produkowaną wówczas czteroosiową Tatrą T3 wywodzącą się z koncepcji PCC. W 1967 roku światło dzienne ujrzały dwa prototypy Tatry T4, które różniły się od siebie rozwiązaniami technicznymi. Dołączono do nich nadwozie Tatra T1 ze zdemontowaną kabiną i panelem sterowania, które nosiło oznaczenie BW-3000 (BW to skrót od Beiwagen (doczepa), a 3000 to numer taborowy) oraz prototypową doczepę Tatra B4^[1]. Po testach obu prototypów z doczepami rozpoczęto produkcję seryjną typów T4 i B4. Dla mniejszych systemów tramwajowych Tatry T4 były dość niekorzystne ze względu na wysokie zużycie energii elektrycznej, a także na fakt, że ich pojemność byłaby niewykorzystana. Te mniejsze systemy tramwajowe zwróciły się do fabryk o dostawy przestarzałych koncepcyjnie i technicznie pojazdów dwuosiowych. W związku z tym ČKD przejęła kompletną dokumentację techniczną wagonów Gotha T2-62(inne języki), zgodnie z którą w 1966 roku wyprodukowała prototyp Tatry T2D. Potem nastąpiła krótka produkcja seryjna typu T2D, po czym zastąpiono go typem T4, który był produkowany do 1987 roku^[2].

Litera T w oznaczeniu typu oznacza Triebwagen (wagon silnikowy), cyfra 2 oznacza dwie osie, a litera D (= Deutschland, czyli Niemcy) pochodzi z systemu oznaczeń tramwajów Tatra.

Prototypy

Prototyp Tatry T2D wyprodukowano w 1966 roku według dokumentacji technicznej przejętej od Gothaer Waggonfabrik. Tramwaj ten był bardzo przestarzały koncepcyjnie i technologicznie (ostatnie tramwaje dwuosiowe wyprodukowano w Czechosłowacji w latach 50. XX wieku). Tramwaje te przeznaczone były wyłącznie na rynek wschodnioniemiecki i ze względu na to, że miały być eksploatowane głównie przez sieci wąskotorowe, w Czechosłowacji nie odbyły nawet jazd próbnych^[3]. Produkcja seryjna tego typu miała miejsce w latach 1967–1968^[1].

Konstrukcja

W 1962 roku zaprojektowano tramwaj będący modernizacją typu Gotha T2-61(inne języki), w porównaniu do którego wprowadzono nowy nastawnik jazdy StNFB 4 z dwudziestoma stopniami jazdy i hamowania, hamulec awaryjny, centralne sterowanie drzwiami, siedzenia umieszczone poprzecznie zamiast podłużnych ławek, oświetlenie oparte na żarówkach zamiast świetlówek. W zasadzie była to druga większa modernizacja typu T57 (pierwszą był T59E), która w 1965 roku została ponownie zmodernizowana do typu T2-65, w której główne zmiany polegały na zastąpieniu drzwi drewnianych stalowymi i zamontowaniu nowego optyczno-akustycznego systemu ostrzegania. Ciekawostką w tramwajach Gotha był nastawnik w formie kierownicy z samochodu Wartburg 311.

Tatra T2D to jednokierunkowy, dwuosiowy tramwaj silnikowy z rozruchem rezystorowym. Konstrukcyjnie wywodził się z tramwaju T2-62 (lub T2-65), nadwozie było spawane z profili stalowych, wnętrze posiadało poprzecznie rozmieszczone siedzenia z poręczami. W zakładach ČKD produkowano nadwozia, w których następnie montowano części niemieckich producentów^[3]. Wagony mogły poruszać się po rozstawie szyn 1000–1524 mm^[4].

Oprócz wagonów silnikowych produkowano także doczepy bierne oznaczone jako Tatra B2D.

Dostawy

W latach 1966–1968 wyprodukowano 117 tramwajów T2D.

Państwo	Miasto	Typ	Lata dostaw	Liczba	Numery taborowe	Uwagi
NRD	Brandenburg an der Havel	T2D	1967–1968	3	54–56
	Erfurt	T2D	1967–1968	6	134–139
	Gera	T2D	1968	2	167–168
	Görlitz	T2D	1967	3	16–18
	Gotha	T2D	1967–1968	4	34–37
	Halle (Saale)	T2D	1966–1968	77	569, 766–841	569 – prototyp
	Jena	T2D	1968	2	136–137
	Chociebuż	T2D	1967–1968	12	65–76
	Plauen	T2D	1967	2	92–93
	Zwickau	T2D	1967–1968	6	132–137

Wagony historyczne

Erfurt (wagon nr 3 z Gothy)
Halle (wagon nr 772)
Arad (wagon nr 8 ze Zwickau)

Przypisy

↑ ^a ^b JaroslavJ. Čelustka JaroslavJ., Tramvajové vlečné vozy Tatra, „Svět železnic”, 6 (1), 2006, s. 23 (cz.).
↑ ZdeněkZ. Mazánek ZdeněkZ., Další historická „té dvojka“ v Liberci. Z Německa [online], Československý Dopravák, 10 grudnia 2016 [dostęp 2024-01-15] (cz.).
↑ ^a ^b Železničář | Tramvaje ze Smíchova mířily do východoněmeckých měst [online], zeleznicar.cd.cz [dostęp 2024-01-15] (cz.).
↑ www.Gothawagen.de - T2-62/B2-62 [online], www.gothawagen.de [dostęp 2024-01-15] (niem.).

[:0-1] JaroslavJ. Čelustka JaroslavJ., Tramvajové vlečné vozy Tatra, „Svět železnic”, 6 (1), 2006, s. 23 (cz.).

[2] ZdeněkZ. Mazánek ZdeněkZ., Další historická „té dvojka“ v Liberci. Z Německa [online], Československý Dopravák, 10 grudnia 2016 [dostęp 2024-01-15] (cz.).

[:1-3] Železničář | Tramvaje ze Smíchova mířily do východoněmeckých měst [online], zeleznicar.cd.cz [dostęp 2024-01-15] (cz.).

[4] www.Gothawagen.de - T2-62/B2-62 [online], www.gothawagen.de [dostęp 2024-01-15] (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]