Wikipedia

Tomasz Kajetan

Tomasz Kajetan (wł. Tommaso de Vio; ur. 20 lutego 1469 w Gaecie, zm. 9 sierpnia 1534 w Rzymie) – włoski dominikanin (generał zakonu w latach 1508-1518), kardynał, teolog i filozof-tomista. Zapamiętany m.in. dzięki przesłuchaniu Marcina Lutra, które przeprowadził w 1518 jako legat papieski. W latach 1523-1532 opublikował w kilku tomach komentarze do Biblii, obejmujący dużą część Starego Testamentu i prawie cały Nowy Testament (z wyjątkiem Apokalipsy św. Jana). Kładł nacisk na poszukiwanie dosłownego znaczenia.

Tomasz Kajetan
Tommaso de Vio
Kardynał prezbiter
Ilustracja
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

20 lutego 1469
Gaeta

Data i miejsce śmierci

9 sierpnia 1534
Rzym

Biskup Gaety
Okres sprawowania

1519–1534

Generał zakonu dominikanów
Okres sprawowania

1509–1517

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1491

Nominacja biskupia

8 lutego 1518
arcybiskup Palermo

Sakra biskupia

1 maja 1518

Kreacja kardynalska

1 lipca 1517
Leon X

Kościół tytularny

S. Sisto
Santa Prassede

Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

1 maja 1518

Konsekrator

Niccolò Fieschi

Współkonsekratorzy

Paris de Grassis
Gabriele Mascioli Foschi

Życiorys edytuj

Urodził się 20 lutego 1469 w Gaecie, jako syn Francesca Vio i Isabelli de Sieri[1]. Na chrzcie otrzymał imię Jacopo[1]. Jego rodzicie chcieli aby się ożenił, jednak Vio wybrał karierę duchowną[1]. W wieku 15 lat wstąpił do zakonu dominikanów i rozpoczął studia w Bolonii, Padwie i Pawii[1]. W 1492 roku uzyskał bakalaureat, a dwa lata później doktorat z teologii[1]. W 1491 roku przyjął święcenia kapłańskie[2]. Wkrótce potem został wykładowcą w Padwie, a potem w Brescii i Pawii[1]. W 1507 roku został wikariuszem generalnym dominikanów, a dwa lata później – generałem zakonu[1]. Był zwolennikiem reform i brał czynny udział w obradach soboru laterańskiego[1]. 1 lipca 1517 roku został kreowany kardynałem prezbiterem i otrzymał kościół tytularny San Sisto[2]. Jednocześnie zrezygnował z funkcji generała zakonu[2] i został legatem a latere przed cesarzem Maksymilianem I[1]. 8 lutego 1518 roku został wybrany arcybiskupem Palermo, a 1 maja przyjął sakrę[2]. Ze względu na opozycję Senatu Sycylii, nigdy nie objął archidiecezji i ostatecznie zrezygnował z zarządzania w 1519 roku[1]. Brał udział w sejmie Rzeszy w Augsburgu w 1518 roku, gdzie został poproszony przez elektora z Saksonii do zbadania tez Martina Lutra[1]. Kajetan początkowo zajął otwarte stanowisko wobec Lutra, którego spotkał podczas obrad[1]. Przepych kardynała, nielubiany przez Niemców, utwierdził augustianina o konieczności zdecydowanych reform[1]. Rok później kardynał pomógł opracować dokument ekskomunikujący Lutra[1]. W 1519 roku został biskupem Gaety[2]. Usiłował uzyskać wsparcie cesarstwa w wojnie z Turkami oraz nakłonić Lutra do powrotu do Kościoła katolickiego[1]. Był legatem na Węgrzech, w Polsce i Czechach[1]. W 1527 podczas złupienia Rzymu musiał wykupić swoją wolność 5000 skudów[1]. Był jednym z 19 kardynałów, którzy definitywnie potwierdzili ważność małżeństwa Henryka VIII z Katarzyną Aragońską[1]. Zmarł 9 sierpnia 1534 roku w Rzymie[1].

Dzieła edytuj

Dzieła Kajetana obejmują piśmiennictwo filozoficzne i teologiczne (m.in. z biblistyki)[3].

  • Opuscula omnia tribus tomis distincta, Lyon 1558; Wenecja 1558; Antwerpia 1612.
  • Commentaria super tractatum de ente et essentia Thomae de Aquino; super libros posteriorum Aristotelis et praedicamenta, Wenecja 1506.
  • In praedicabilia Porphyrii praedicamenta et libros posteriorum analyticorum Aristotelis castigatissima commentaria, 8 tomów, Wenecja 1587 i 1599.
  • Super libros Aristotelis de Anima, Rzym 1512; Wenecja 1514; Paryż 1539.
  • Summula de peccatis, Rzym 1525.
  • Jentacula N.T., expositio literalis sexaginta quatuor notabilium sententiarum Novi Test., Rzym 1525.
  • In quinque libros Mosis juxta sensum lit. commentarii, Rzym 1531; Paryż 1539.
  • In libros Jehosuae, Judicum, Ruth, Regum, Paralipomenon, Hezrae, Nechemiae et Esther, Rzym 1533; Paryż 1546.
  • In librum Job, Rzym 1535.
  • In psalmos, Wenecja 1530; Paryż 1532.
  • In parabolas Salomonis, in Ecclesiasten, in Esaiae tria priora capita, Rzym 1542; Lyon 1545; Paryż 1587.
  • In Evangelia Matt., Marci, Lucae, Joannis, Wenecja 1530.
  • In Acta Apostolorum, Wenecja 1530; Paryż 1536 (z Ewangeliami) .
  • In Epistolas Pauli, Paryż 1532.
  • Opera omnia quotquot in sacrae Scripturae expositionem reperiuntur, cura atque industria insignis collegii S. Thomae Complutensis, O.P., 5 tomów, Lyon 1639.
  •  
    Summula Caietani, 1530
  •  
    Summula Caietana, 1530
  •  
    Opuscula omnia, 1596

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Vio, Tommaso. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2022-08-21]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e Tommaso (Jacopo) Cardinal de Vio. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2022-08-21]. (ang.).
  3. ↑ Tommaso de Vio Gaetani Cajetan [online], www.newadvent.org [dostęp 2017-11-24].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomasz_Kajetan&oldid=69964452”