Tuchomie

Tuchomie
	wieś
	; Fragment miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	bytowski
Gmina	Tuchomie
Liczba ludności (2006)	1365
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	77-133
Tablice rejestracyjne	GBY
SIMC	0752059
	Położenie na mapie gminy Tuchomie Tuchomie
	Położenie na mapie Polski Tuchomie
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Tuchomie
	Położenie na mapie powiatu bytowskiego Tuchomie
	54°06′49″N 17°20′05″E/54,113611 17,334722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Tuchomie (kaszub. Tëchómie, niem. Groß Tuchen; tuż po wojnie Tuchomyśl) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Tuchomie, przy drodze krajowej nr 20 Stargard – Szczecinek – Gdynia i na trasie nieistniejącej już linii kolejowej (Lębork) – Bytów – Miastko. Miejscowość jest placówką Ochotniczej Straży Pożarnej i siedzibą gminy Tuchomie. Dawniej dzieliło się na Tuchomie Królewskie (kaszb. Królewsczé Tëchòmié lub też Kr. Tëchòmie, Królewsczi Tëchòm, niem. Königlich Groß Tuchen^[3]) i Tuchomie Szlacheckie (kaszb. Szlachecczé Tëchòmié lub też Szl. Tëchòmie, Szlachecczi Tëchòm, niem. Adelig Groß Tuchen).

We wsi w 1956 urodził się Ludwik Prądzyński – polski związkowiec, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Inne miejscowości z prefiksem Tuchom: Tuchom, Tuchomek, Nowy Tuchom, Borzytuchom, Tuchomko

Historia

1315 – wzmianka o wsi "Tuchom" jako nadanej rycerzowi Kazimierzowi Święcy z Tuchomia (zapisany jako Kasimir von Tuchom)
do 1345 – właścicielem wsi jest rycerz Chocimir, który rezyduje w obronnym dworze
1385 – Tuchomie przechodzi w posiadanie zakonu krzyżackiego, budowa zamku^[4]
1400 – wójt bytowski nadał swemu słudze sołectwo w Tuchomiu razem z 30 łanami ziemi na prawie chełmińskim. W tym okresie powstaje na folwarku zarodowa stadnina koni.
1560 – budowa młyna
1637 – Tuchomie razem z Bytowem i Lęborkiem zostaje przyłączone do Królestwa Polskiego
1640 – oddanie katolikom przez protestantów kościoła św. Michała
1657 – 6 listopada Tuchomie po traktacie bydgoskim staje się lennem Brandenburgii do czasu wymarcia dynastii Hohenzollernów
1670 – ukończenie budowy małego kościoła ewangelickiego
1674 – pożar niszczy wieś i kościół ewangelicki
1691 – zakończenie budowy parterowego kościoła ewangelickiego o konstrukcji ryglowej
1695 – pożar niszczy katolicki kościół św. Michała
1704 – odbudowa kościoła katolickiego
1889 – budowa nowego neogotyckiego kościoła ewangelickiego
1905 – budowa nowego katolickiego kościoła pw. św. Michała
1909 – przeprowadzenie przez wieś linii kolejowej z Bytowa do Miastka
1938 - 95% deklaruje narodowość polską, działa Związek Polaków w Niemczech^[4]
1945 – Niemcy ewakuują mieszkańców, zajęcie do 6 marca wsi przez 70 Armię polową Armii Czerwonej wchodzącą w skład 2 Frontu Białoruskiego.

W 1946 w Tuchomiu założono prywatny teatr lalek, od 1966 Państwowy Teatr Lalki „Tęcza” w Słupsku.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[5] na listę zabytków wpisane są:

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, XVII w., 1905, nr rej.: A-256 z 19.03.1960^[6].
zespół dworski, 1 poł. XIX w., nr rej.: A-249 z 12.02.1966: dwór („Zamek” – zachowane piwnice) oraz ogród przy ul. Sobieskiego 73.

Ponadto w Tuchomiu znajdują się:

neogotycki kościół św. Wojciecha z 1889 r.
dworzec kolejowy z pocz. XX wieku
stara szkoła z I poł. XX wieku
XIX-wieczny cm. ewangelicki, położony na wzniesieniu porośniętym starodrzewem. Zachowało się kilka nagrobków^[7]

Gminny Ośrodek Kultury w Tuchomiu, w tle kościół pw. św. Michała
Kościół św. Wojciecha

Ludzie związani z Tuchomiem‎‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Tuchomiem‎.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141441
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1313 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ ^a ^b CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 294-295, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 6 [dostęp 2016-12-19] .
↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 190, ISBN 978-83-7495-133-3 .
↑ Anna, Krzysztof Jakubowscy „Pomorskie cmentarze”, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-62129-73-7

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141441

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1313 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[pomorze1-4] CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 294-295, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .

[5] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 6 [dostęp 2016-12-19] .

[pomorze2-6] PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 190, ISBN 978-83-7495-133-3 .

[7] Anna, Krzysztof Jakubowscy „Pomorskie cmentarze”, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-62129-73-7

[3]

[2]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]