Tutkarz lakowiec

Tutkarz lakowiec (Tatianaerhynchites aequatus) – gatunek chrząszcza z rodziny tutkarzowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Azję Środkową i Iran. Żeruje na drzewach i krzewach z rodziny różowatych.

Tutkarz lakowiec

Tatianaerhynchites aequatus
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	tutkarzowate
Podrodzina	Rhynchitinae
Plemię	Rhynchitini
Podplemię	Rhynchitina
Rodzaj	Tatianaerhynchites
Gatunek	tutkarz lakowiec
Synonimy Curculio aequatus Linnaeus, 1767 Rhynchites aequatus Linnaeus, 1767 Caenorhinus aequatus (Linnaeus, 1767) Attelabus bicolor Rossi, 1792 Merhynchites creticus Voss, 1955 Merhynchites aequatus creticus Voss, 1955 Rhynchites interstitialis Desbrochers des Loges, 1869 Coenorrhinus phryganophilus Khnzorian, 1956 Caenorrhinus phryganophilus Iablokoff-Khnzorian, 1956 Rhinomacer ruber Geoffroy, 1785 Rhynchites ruber Fairmaire, 1859

Morfologia

Widok z przodu

Widok od spodu

Chrząszcz o dość krępym ciele długości od 2,7 do 4,5 mm, metalicznie połyskującym. Spód ciała jest czarny, wierzch głowy i przedplecza brązowy, pokrywy zaś czerwone z przyciemnionymi nasadami międzyrzędów przyszwowych. Owłosienie wierzchu ciała jest długie, ciemne, wzniesione lub półwzniesione, na przedpleczu skierowane do przodu, na pokrywach zaś do tyłu.

Ryjek ma smukłe czułki o luźnych buławkach umieszczone w połowie długości oraz wyraźne żeberko wzdłuż środka strony grzbietowej ciągnące się od nasad czułków do jego podstawy. U samca ryjek jest niewiele krótszy od głowy i przedplecza razem wziętych, u samicy zaś około półtora raza od nich dłuższy. Głowa jest za oczami, dużymi u samca i mniejszymi u samicy, rozszerzona ku tyłowi. Czoło jest wypukłe.

Przedplecze jest trochę szersze niż długie, na wierzchu ze słabą bruzdą podłużną i tak dużym jak na głowie punktowaniem, po bokach słabo zaokrąglone. Pokrywy są około 1,3 raza dłuższe niż w barkach szerokie. Rzędy są wyraźnie punktowane; przytarczkowy z nich jest skrócony, a dziewiąty łączy się w połowie długości pokrywy z dziesiątym. Międzyrzędy są znacznie szersze od rzędów, słabo sklepione, drobno punktowane.

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla lasy, zakrzewienia, sady, ogrody, parki i inne formy zieleni miejskiej. Owady dorosłe aktywne są od kwietnia do końca lipca. Są foliofagami żerującymi na liściach i pąkach drzew i krzewów z rodziny różowatych. Larwy są owocożerne. Do roślin pokarmowych larw należą czeremchy, głogi, grusze, jabłonie, jarzęby, pigwy, śliwy i wiśnie. Samica składa po jednym jaju do niedojrzałego owocu, po czym nagryza jego szypułkę, celem spowolnienia jego wzrostu. Larwa rozwija się wewnątrz owocu, po czym schodzi do gleby. Tam też zimuje, a wczesną wiosną przepoczwarcza się na głębokości od 5 do 10 cm.

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Azji zamieszkuje Cypr, azjatycką część Turcji, Gruzję, Armenię, Azerbejdżan, Syrię, Izrael, Jordanię, Kazachstan, Turkmenistan oraz Iran. W Polsce jest owadem pospolitym.