Tyrańczyk brazylijski

Tyrańczyk brazylijski
	Phylloscartes beckeri
	Gonzaga & Pacheco, 1995
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	muchotyranikowate
Podrodzina	muchotyraniki
Rodzaj	Phylloscartes
Gatunek	tyrańczyk brazylijski
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies

Tyrańczyk brazylijski^[3] (Phylloscartes beckeri) – gatunek małego ptaka z rodziny muchotyranikowatych (Pipromorphidae). Opisany po raz pierwszy w 1995 roku. Występuje endemicznie we wschodniej Brazylii. Zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek opisali Luiz Pedreira Gonzaga oraz José Fernando Pacheco w roku 1995 na łamach Bulletin of the British Ornithologists’ Club. Holotyp, będący samcem, zebrano 7 km na południowy wschód od miasta Boa Nova w stanie Bahia w Brazylii, na wysokości 1000 m n.p.m. Dostarczony został do Museum of Zoology of the University of São Paulo. Data zebrania to 6 września 1992, w trakcie pierwszej wyprawy. Nie był to jedyny okaz, zebrano też 3 paratypy, samicę i dwa samce.

Nie wyróżnia się podgatunków^[4].

Morfologia

Opis dotyczy holotypu. Wierzch ciała oliwkowozielony, pióra na wierzchu głowy szare wewnątrz. Pióra na wierzchu ciała u nasady szare. Pióra za okiem posiadają wzdłuż kremowe paski. Wąska obrączka oczna oraz pióra nad kantarkiem płowe. Przez oczy przechodzą wąskie szare pasy. Pokrywy uszne ciemnożółte z brązowymi zakończeniami. Broda biaława. Gardło i pierś brudnobiałe z siarkowym cętkowaniem. Środek brzucha oraz okolice kloaki jasnosiarkowe. Boki ciała i boki piersi z oliwkowym odcieniem. Lotki o barwie sepii (czerwonobrązowe), na zewnętrznych chorągiewkach obrzeżone oliwkowozielono. Sterówki brązowe (odcień Van Dyke Brown), ich zewnętrzne chorągiewki żółtawo obrzeżone, zakończenia białawe. Tęczówki brązowe. Dziób brązowy, jednak ⅔ dolnej szczęki perłowe. Język i kąciki dzioba pomarańczowe.

Wymiary

Wymiary podane dla czterech zmierzonych osobników w milimetrach. Długość dzioba mierzona jest wzdłuż górnej krawędzi oraz od nasady.

Okaz	Płeć	Skrzydło	Ogon	Dziób	Skok	Całkowita długość	Masa ciała (g)
Holotyp	♂	54/53	52	7/12	18	120	8,5
Paratyp	♀	50/48	46	7/12	18	115	7,5
Paratyp	♂	55/54	51	7/12	19	120	8,5
Paratyp	♂	54/52	51	7/12	19	120	9

Zasięg występowania

Tyrańczyk brazylijski jest endemitem wschodniej Brazylii. Według BirdLife International całkowity zasięg występowania wynosi 1500 km² i obejmuje 7 znanych stanowisk w stanie Bahia oraz dwa stanowiska w północno-wschodniej części stanu Minas Gerais^[5]. Holotyp jak i paratypy odnaleziono w południowej części stanu Bahia, w wilgotnym górskim lesie na wysokości około 900–1100 m n.p.m., poprzedzielanym strumieniami.

Behawior

Żaden z czterech zebranych okazów nie był w trakcie pierzenia. Osobniki tyrańczyka brazylijskiego obserwowane były w trakcie żerowania na wysokości 6–12 metrów nad ziemią. Żerowały parami lub w grupach do 4 osobników (przypuszczalnie grupach rodzinnych), w wielogatunkowych stadach. W zbadanych żołądkach odnaleziono chrząszcze (Coleoptera) (75%; w tym oznaczono ryjkowcowate, Curculionidae), muchówki (Diptera) (oznaczono krótkorogie, Brachycera), motyle (Lepitoptera), pluskwiaki (Hemiptera) oraz skorki (Dermaptera). Obserwowane osobniki często odzywały się krótkim tik, niewyróżniającym się zbytnio; pieśń jest miękkim świergotem.

Zauważono charakterystyczne dla rodzaju kiwanie ogonem.

Status, zagrożenia

Przez IUCN gatunek klasyfikowany jako zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 2000 roku. Populacja szacowana jest na co najmniej 2500 dorosłych osobników. Środowisko jest zagrożone wskutek wycinki lasów na pastwiska oraz inne tereny rolnicze. Odnotowano gatunek w Parku Narodowym Chapada Diamantina oraz rezerwacie Serra Bonita Private Reserve, jednakże nie podejmuje się działań ochronnych nakierowanych na ten gatunek. W PN Chapada Diamantina zdarza się nielegalne wypalanie drzew celem uzyskania węgla drzewnego oraz ich wycinka^[5]. Spotykany również w Parku Narodowym Boa Nova^[6].

Przypisy

↑ Phylloscartes beckeri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Phylloscartes beckeri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Pipromorphinae - muchotyraniki (wersja: 2020-12-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-07].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b Species factsheet: Phylloscartes beckeri. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).
↑ Unidade de Conservação: PARQUE NACIONAL DE BOA NOVA. Ministério do Meio Ambiente. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-23)]. (port.).

Bibliografia

Luiz Pedreira Gonzaga & José Fernando Pacheco. A new species of Phylloscartes (Tyrannidae) from the mountains of southern Bahia, Brazil. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 115 (2), s. 88–97, 1995.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Phylloscartes beckeri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Phylloscartes beckeri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Pipromorphinae - muchotyraniki (wersja: 2020-12-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-07].

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-07]. (ang.).

[birdlife-5] Species factsheet: Phylloscartes beckeri. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).

[6] Unidade de Conservação: PARQUE NACIONAL DE BOA NOVA. Ministério do Meio Ambiente. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-23)]. (port.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]