Włodzimierz II Monomach

Włodzimierz II Monomach (starorus. Володимиръ Мьномахъ, imię przyjęte na chrzcie: Wasyl) (ur. 1053, zm. 19 maja 1125) – wielki książę Rusi Kijowskiej (1113–1125), uznawany za jednego z najbardziej zasłużonych władców tego państwa. Ojciec Jerzego Dołgorukiego uznawanego za założyciela Moskwy.

Włodzimierz II Monomach Володимиръ Мьномахъ
— wielki książę Rusi Kijowskiej —
Wielki Książę Kijowski
Okres	od 1113 do 1125
Poprzednik	Światopełk II Michał
Następca	Mścisław I Harald
Książę rostowski
Okres	od 1066 do 1073
Poprzednik	Wsiewołod I
Następca	Wsiewołod I
Książę smoleński
Okres	od 1073 do 1078
Następca	Iziasław II Władimirowicz
Książę perejasławski
Okres	od 1077 do 1078
Następca	Rościsław Wsiewołodowicz
Książę czernihowski
Okres	od 1078 do 1094
Poprzednik	Oleg Michał
Następca	Oleg Michał
Książę perejasławski
Okres	od 1093 do 1113
Poprzednik	Rościsław Wsiewołodowicz
Następca	Światosław Włodzimierzowicz
Książę czernihowski
Okres	od 1096 do 1097
Poprzednik	Oleg Michał
Następca	Dawid Światosławowicz
Dane biograficzne
Dynastia	Rurykowicze
Data urodzenia	1053
Data śmierci	19 maja 1125
Ojciec	Wsiewołod I
Matka	Anna Monomach
Żona	Gytha z Wessex NN Jefimia
Dzieci	Mścisław I Harald Izjasław Światosław Roman Wiaczesław Jerzy Dołgoruki Eufemia Maria

Życiorys

Był synem Wsiewołoda I Jarosławowicza i Anny Monomach, prawdopodobnie krewnej cesarza Konstantyna IX Monomacha. Pokrewieństwo z władcą bizantyjskim zapewniało mu uznanie międzynarodowe i zarazem ułatwiało prowadzenie dyplomacji.

Włodzimierz według jego własnych słów przeprowadził 83 kampanie wojskowe i 13 razy zawierał pokój z Połowcami. Początkowo w walkach wspierał go jego kuzyn Oleg Świętosławowicz. Sytuacja uległa zmianie po tym jak Świętopełk II przekazał Włodzimierzowi Czernihów, dotąd rządzony przez Olega. Ten zerwał sojusz i zawarł układ z Połowcami mający umożliwić mu odbicie miasta. Doprowadziło to do serii wojen i konfliktów kontynuowanych przez potomków obydwu władców.

Od 1094 roku głównym patrymonium Włodzimierza był Perejasław. Kontrolował również Rostów, Suzdal i inne prowincje północne. Na ziemiach tych założył kilka miast, w tym nazwany jego imieniem Włodzimierz nad Klaźmą. Władca podjął próby zjednoczenia książąt Rusi w walce przeciw Połowcom. W tym celu zorganizował dwa kongresy: w Lubeczu w 1097 i w Dołobsku w 1103.

Kiedy w 1113 zmarł Świętopełk II doszło do buntu mieszkańców Kijowa, którzy powołali na księcia Włodzimierza. Ten zgodził się przejąć władzę i pozostał księciem kijowskim aż do śmierci. Z instrukcji, którą wysłał do swoich dzieci wiemy o przeprowadzonych przez Włodzimierza reformach, mających na celu zmniejszenie napięć społecznych w stolicy.

Włodzimierz zmarł w 1125 i został pochowany w soborze Mądrości Bożej (Sofijskim) w Kijowie. Potomni często określali okres jego rządów mianem złotego wieku tego miasta.

Małżeństwa i potomkowie

Włodzimierz był trzykrotnie żonaty:

• z Gythą z Wesseksu. Z pierwszego małżeństwa pochodzili:
  • następca tronu Mścisław I Harald
  • Izjasław (zm. 1096, książę kurski)
  • Światosław (1079–1114, książę smoleński)
  • Jaropełk Włodzimierzowic (książę kijowski)
  • Wiaczesław Włodzimierzowic

• NN. Z drugiego związku pochodzili:
  • założyciel Moskwy Jerzy Dołgoruki
  • Eufemia, późniejsza żona króla Węgier Kolomana
  • Maryca (Maria), oddana za żonę pretendentowi do bizantyjskiego tronu, Leonowi Diogenesowi.

• ostatnią prawdopodobnie była Jefimia – córka chana połowieckiego Aepy.

Ciekawostki

• Z przydomkiem Włodzimierza, Monomach, wiąże się wiele legend, w tym kilka opowiadających o przeniesieniu z Konstantynopola na Ruś bezcennych skarbów takich jak czapka Monomacha, czy włodzimierska Ikona Matki Bożej.
• Rozgłos w całej Europie zyskała siostra Włodzimierza, Eupraksja, żona cesarza Henryka IV – rozwiodła się ona z władcą Świętego Cesarstwa, zarzucając mu, że chciał urządzić z jej udziałem czarną mszę.

Bibliografia, literatura

• Wołodymyr II Monomach. W: Енциклопедія історії України: Т. 1. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. Kijów: Wyd. Naukowa dumka, 2003, s. 616-617. ​ISBN 966-00-0632-2​.