Wasilij Stalin
Wasilij Iosifowicz Stalin, ros. Василий Иосифович Сталин; znany także jako Wasilij Iosifowicz Dżugaszwili, Василий Иосифович Джугашвили (ur. 21 marca 1921 w Moskwie, zm. 19 marca 1962 w Kazaniu) – radziecki dowódca wojskowy, generał porucznik lotnictwa ZSRR, dowódca Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego.
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 21 marca 1921 Moskwa | |
Data i miejsce śmierci | 19 marca 1962 Kazań | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1938–1953 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() | |
Stanowiska | inspektor Sił Powietrznych w Sztabie Generalnym RKKA, dowódca Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego | |
Główne wojny i bitwy | II wojna światowa: | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
ŻyciorysEdytuj
Dzieciństwo i młodośćEdytuj
Urodził się 21 marca 1921 w Moskwie jako syn Józefa Stalina i jego drugiej żony, Nadieżdy Alliłujewej. W szkole otrzymywał niskie oceny, często naruszał szkolną dyscyplinę. Po śmierci matki Wasilija ojciec – Józef Stalin – przestał odwiedzać swoje dzieci, a Wasilijem i jego siostrą Swietłaną opiekowali się niańka i szef straży bezpieczeństwa Stalina.
W wieku 17 lat za wstawiennictwem Ławrentija Berii, koniecznym ze względu na niskie oceny, został przyjęty do Kaczyńskiej Wyższej Wojskowej Szkoły Lotniczej dla Pilotów. Początkowo traktowany był w sposób specjalny (pokój jednoosobowy, posiłki w oficerskiej stołówce), po osobistej interwencji ojca utracił przywileje.
Służba wojskowaEdytuj
Rozpoczął czynną służbę wojskową w 16 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego 57 Brygady Lotniczej w Moskwie, większość czasu spędzając nie w jednostce wojskowej, lecz na obiektach sportowych. Tam poznał Galinę Burdonskową, swoją przyszłą żonę – pobrali się, gdy Wasilij miał 19 lat.
Wasilij otrzymywał szybkie awanse. Na początku II wojny światowej był inspektorem Sił Powietrznych w Sztabie Generalnym RKKA. W grudniu 1941 roku był jednym z głównych oficerów w Inspektoracie Sił Powietrznych i po kilku miesiącach awansował na pułkownika.
W 1946 roku otrzymał awans do stopnia generała majora, a w 1947 roku na generała porucznika. W 1948 roku został mianowany dowódcą Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Został jednak zwolniony z tego stanowiska, m.in. z powodu wypadku lotniczego podczas defilady wojskowej 1 maja 1952 roku, za jaki był odpowiedzialny.
Aresztowanie i więzienieEdytuj
Po śmierci ojca, 28 kwietnia 1953 roku został aresztowany i oskarżony o „oczernianie przywódców ZSRR, antysowiecką propagandę i zaniedbania w sprawach karnych”. Dochodzenie sądowe było prowadzone przez jednego ze stalinowskich prokuratorów – Lwa Włodzimirskiego. Podczas dochodzenia Wasilij przyznał się do winy. Wkrótce potem, w grudniu 1953 roku, prokurator i jego szef Ławrentij Beria zostali straceni jako winni polityki terroru.
Wasilij Stalin poprosił nowych przywódców radzieckich – Nikitę Chruszczowa i Gieorgija Malenkowa – o ułaskawienie, ale uznano go za zbyt niebezpieczną osobę i był sądzony za zamkniętymi drzwiami. Został skazany na 8 lat pozbawienia wolności i dyscyplinarne wydalenie z armii. Osadzono go w więzieniu pod nazwiskiem Wasilij Pawłowicz Wasiljew. 11 stycznia 1960 został zwolniony z odbywania kary. Musiał jednak zrezygnować z nazwiska Stalin i zmienić je na Dżugaszwili[1]. Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego postanowił przyznać mu emeryturę, rekompensatę finansową w wysokości 30 000 rubli, trzypokojowe mieszkanie w Moskwie oraz skierować go na trzymiesięczną rekonwalescencję do Kisłowodzka. Otrzymał również pozwolenie na występowanie w mundurze generalskim oraz zachował wszystkie odznaczenia i medale.
Wasilij spodziewał się otrzymać oficjalne przeprosiny, ale nigdy do tego nie doszło. Jego problemy z alkoholem pogarszały jego stan zdrowia. 9 kwietnia 1960 roku poprosił marszałka Klimienta Woroszyłowa o ponowne powołanie do czynnej służby wojskowej. 15 kwietnia – zirytowany brakiem odpowiedzi – poszedł do chińskiego konsulatu i poprosił o wizę. Stosunki między Związkiem Radzieckim a Chińską Republiką Ludową były już wówczas napięte i dlatego Rada Najwyższa ZSRR postanowiła 16 kwietnia zatrzymać Wasilija w areszcie domowym w Kazaniu i pozbawić go wszelkich przywilejów. Zmarł 19 marca 1962 roku w Kazaniu z powodu przewlekłego alkoholizmu i tam został pochowany.
W 1999 roku Wasilij Stalin został częściowo zrehabilitowany, a w 2002 roku jego ciało ponownie pochowano na cmentarzu w Moskwie.
OdznaczeniaEdytuj
- Order Czerwonego Sztandaru – dwukrotnie (ZSRR)
- Order Suworowa II klasy (ZSRR)
- Order Aleksandra Newskiego (ZSRR)
- Medal „Za obronę Moskwy” (ZSRR)
- Medal „Za obronę Stalingradu” (ZSRR)
- Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (ZSRR)
- Medal za Zdobycie Berlina (ZSRR)
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Order Krzyża Grunwaldu III Klasy (PRL)
GenealogiaEdytuj
Jekaterina Gieorgijewna Geładze | Wissarion Iwanowicz Dżugaszwili | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jekatierina Swanidze | Józef Stalin | Nadieżda Alliłujewa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Julia Melcer | Jakow Dżugaszwili | Wasilij Stalin | Swietłana Alliłujewa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jewgienij Dżugaszwili | Galina Dżugaszwili | Aleksandr Burdonskij | Nadieżda Stalina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jakow Jewgienijewicz Dżugaszwili | Wissarion Jewgienijewicz Dżugaszwili | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Josif Dżugaszwili | Wasilij Dżugaszwili | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PrzypisyEdytuj
- ↑ Jean-Christophe Brisard, Claude Quetel, Dzieci dyktatorów, Znak Horyzont, Kraków 2015, s. 25.
BibliografiaEdytuj
- Сталин Василий Иосифович (ros.). Проект Хронос. [dostęp 2011-07-26].
- Сталин Василий Иосифович (ros.). Красные Соколы. [dostęp 2011-07-26].
- Младший сын Сталина Василий (ros.). ProTown.ru. [dostęp 2011-07-26].
- Василий Иосифович Сталин (ros.). peoples.ru. [dostęp 2011-07-26].
- Василий Иосифович Джугашвили (ros.). FindAGrave.RU. [dostęp 2011-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-04)].
- Андрей Сухомлинов: За что сгноили сына Отца народов (ros.). Международный ежемесячник “Совершенно секретно”. [dostęp 2011-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-23)].